ANKARA – AK Parti ve MHP’nin seçim kanununda değişiklikler öngören kanun teklifi TBMM Anayasa Komisyonu’nda görüşüldü. Sabahın erken saatlerine kadar devam eden görüşmelerde muhalefet milletvekilleri itirazlarını lisana getirdi. Tenkitlere, teklifi kamuoyuna duyuran AK Parti Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı ile MHP Genel Lider Yardımcısı Feti Yıldız cevap verdi.
HDP’Lİ TİRYAKİ SEÇİM ŞURALARINDA MİSYON ALACAK YARGIÇLARI SORDU
Cumhur İttifakı’nın kanun teklifinde yer alan süreksiz 24’üncü husus muhalefetin reaksiyonunu çekti. Kanun teklifindeki hususa nazaran, 11 seçim şurası lider ve üyeleri ile ilçe seçim heyeti liderlerinin, kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içerisinde tekrar belirlenmesi öngörüldü. Teklife nazaran bu sayede belirlenen lider ve üyelerin, evvelki lider ve üyelerin vazife müddetini tamamlayacağı belirtildi.
Bu hususa yönelik tenkitler HDP’nin Yüksek Seçim Konseyi (YSK) üyesi ve Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki’den geldi. Tiryaki, Anayasa’nın 67’nci hususunda yer alan, “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamaz” kararını hatırlattı.
Tiryaki bu hatırlatmasının akabinde AK Partili Hayati Yazıcı ve MHP’li Feti Yıldız’a soru yöneltti. Teklifin komiteden geçtiğini ve TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildiğinin varsayılmasını isteyen HDP’li Tiryaki, getirilen süreksiz kararla Ocak 2022 yılında belirlenen vilayet seçim şurası liderleri, ilçe seçim konseyi liderleri ve üyelerinin vazife müddetlerinin sona ereceği Ocak 2024’ten evvel vazifeden alınacağını, bu yargıçların yerine yeni yargıçların kura yoluyla belirleneceğini belirterek, bu durumun hakikat olup olmadığını sordu. Tiryaki’nin bu sorusuna MHP’li Yıldız, “Doğrudur” karşılığı verdi.
‘GÖREVDEN ALDIĞINIZ YARGIÇLARLA Mİ SEÇİM YAPACAKSINIZ?’
MHP’li Yıldız’ın “Doğrudur” cevabının akabinde HDP’li Tiryaki, bu süreksiz hususun bir erken seçimde uygulanabilme durumunu eleştirdi. Teklifin yasalaşması halinde, bir yıl geçmeden Kasım 2022’de seçim kararı alındığını varsayan Tiryaki, “Kasım ayında seçim yapıldığında siz hangi yargıçlarla seçimi yapacaksınız? Misyondan aldığınız 2022 yılı ocak ayında en kıdemli yargıçlar olarak belirlenip yemin edip nazaran ve başlayan yargıçlar mi yapacak bu işi, yoksa bu yasa teklifiyle atadığınız yargıçlar mi yapacak?” sorusunu yöneltti.
Her halükârda vilayet ve ilçe seçim konseylerinde misyon alan yargıçların misyondan alınmasının Anayasa’nın 139’uncu unsuruna muhalif olacağını belirten HDP’li Tiryaki, kasım ayında yapılacak erken bir seçimde bu atanan yargıçlarla seçimlerin yapılması durumunda da Anayasa’nın ihlal edileceğini belirterek, “Bir yıl geçmeden Seçim Kanunu’ndaki değişikliği hayata geçirmiş ve yetkisiz şahıslarla seçim yaptırmış olacaksınız, her hâlükârda Anayasa’ya alışılmamış olacak” dedi.
HDP’li Tiryaki’nin bu itirazına karşılık MHP’li Feti Yıldız, “Kasım ayını nereden çıkardınız bilmiyorum lakin seçim tarihini öğrenmek istiyorsanız 18 Haziran 2023; altını çizelim” dedi.
‘DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ BURAM BURAM ERKEN SEÇİM HAZIRLIĞINI ÇAĞRIŞTIRIYOR’
Komisyon görüşmelerinde hazırlanan kanun teklifine bir itiraz da ÂLÂ Parti Antalya Milletvekili Feridun Bahşi’den geldi. Anayasa’nın 67’nci unsurunda yer alan “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamaz” kararını hatırlatan ÂLÂ Partili Bahşi, seçim konseylerinin yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde tekrar oluşturulmasının Anayasa’nın 67’nci hususuna terslik teşkil ettiğini söyledi ve “Yaptığınız bu düzenleme Anayasa’ya açıkça terstir. Ayrıyeten bu değişiklik teklifi buram buram muhtemel bir erken seçim hazırlığını da çağrıştırmaktadır” dedi.
AK PARTİLİ ÖZEL: YSK’YE ‘SEÇİM HAKİMLİĞİ YAPMAK İSTEMİYORUM’ DİYE MÜRACATLAR VAR
AK Parti’nin YSK Temsilcisi Recep Özel, vilayet ve ilçe seçim konseylerinde kıdemli yargıçtan görevlendirmelerin başlamasında bir grup mahzurluğun olduğunu söyledi. Meslekte en kıdemli düzeye gelen, hiç seçim yapmamış, sıhhati el vermeyen şahısların YSK’ya başvurarak, “Ben seçim hakimliği yapmak istemiyorum” diye müracaat ettiğini belirten AK Partili Özel, YSK’nın seçimlerde misyon almak istemeyen yargıçlara, “Hayır, sen maddede olduğu için seçim hukukunu bilmezsen de, bugüne kadar hiç seçim yapmamış olsan da bu vazifesini yapacaksın” diyerek bir mecburiyet getirdiğini söyledi. Özel kelamlarının devamında ise, “Şimdi biz bunu, en azından bu düzenlemeyle, birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasında isim çekme suretiyle kura tekniğine getiriyoruz” diye konuştu.
CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek’in, “Seçimi yapan hâkime mi çıkartacaksınız, nasıl bulacaksınız yani?” sorusuna cevap veren AK Partili Özel, “Bütün yargıçlarımıza güveniyoruz, bütün yargıçlarımız mesleğini en hoş formda… Bir de içerisinden bu türlü çekilme hakkı olanlara da bir imkân tanıyoruz, adam yapmak istemiyorsa, seçimi hukukunu ben bilmiyorum diyorsa…” cevabını verdi.
CHP İstanbul Milletvekili Turan Aydoğan’ın, “Daha evvel çekilemiyorlar mıydı” sorusuna Özel “Yoktu” karşılığını verirken, CHP’li Aydoğan bunun üzerine, “Yapmayın ya yapmayın, gerçek söyleyin, aklımıza hürmet edin” diye konuştu.
KOMİSYON GÖRÜŞMELERİ SIRASINDA TANSİYON YÜKSELDİ: BENİM ADIM FETİ YILDIZ EVLADIM
Saatlerce süren kanun teklifi görüşmelerinde tansiyon da yükseldi. CHP Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek, “Bu teklif yürürlüğe girerse siyaset tarihine kara leke olarak geçecek” tabirlerini kullanması üzerine MHP’li Feti Yıldız da “Tarihsel ayıbı söyleyeceğim” diyerek Mehmet Moğultay’ın bakan olduğu devirde “Ülkücüleri ve imam hatiplileri mi işe alacağız” dediğini söyledi.
CHP Mersin Milletvekili Ali Becerikli Başarır, Feti Yıldız’a, “Ölmüş bir Adalet Bakanı hakkında bu argümanlar nedir ya?” diye seslendi. Başarır’ın yüksek sesle reaksiyonuna devam etmesi üzerine Feti Yıldız, “Bak, kardeşim, sesini yükseltme, terbiyeli ol” dedi. Başarır’ın, “Ben pek terbiyeliyim” cevabının akabinde MHP’li Yıldız ayağa kalkarak, “Bak, benim adım Feti Yıldız evladım” diye bağırdı. Bunun üzerine Başarır da, “Benim de Ali Yetenekli Başarır” sözlerini kullanırken muhalefet milletvekilleri Yıldız’a “tehdit mi ediyorsun” diyerek reaksiyon gösterdi.
TİP’Lİ BAŞ’TAN CHP’Lİ BAŞARIR’A: VEKİL ÇIKARACAĞIZ RAHAT OLUN
CHP Mersin Milletvekili Ali Uzman Başarır, teklifte yer alan seçim barajını yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülmesini eleştirdi. Bunun kâfi olmadığını belirten Başarır, “Ülkede 100 bin imzayla bir Cumhurbaşkanı adayı gösterebiliyoruz lakin burada şayet ki beşerler ittifak içerisinde olmazsa 3 milyon oy alan bir parti bir milletvekili çıkaramayacak durumda olabilir. Hiçbir parti ittifak yapmak zorunda değil, ittifak bir tercihtir. Ha, yapanlara hürmet duyarsın ancak işte, bir Genel Lider var ortamızda; tek başına girecektir, yüzde 1, yüzde 2 oy alacaktır, 8 milletvekili çıkaracaktır TİP lakin bu sistemde milletvekili çıkaramayacak. Bu adalet mi? Nerede halkın iradesi?” diye konuştu.
Bunun üzerine TİP Genel Lideri Erkan Baş, “Çıkaracağız, çıkaracağız; rahat olun” tabirlerini kullanırken CHP’li Başarır ise, “Barajı aşarsınız umarım, keyifli olurum, onu söyleyeyim; memnun olurum” dedi.
AK PARTİ’DEN ‘CUMHURBAŞKANI EKLENSİN’ TALEBİNE CEVAP: UYARLAMA YAPTIK
Cumhur İttifakı’nın Meclis’e sunduğu teklifte, seçim sürecindeki yasakları düzenleyen kanun unsurundan ‘Başbakan’ ibaresinin çıkarılması öngörüldü ancak partili cumhurbaşkanına yönelik propaganda yasağına ait bir söz eklenmedi. CHP’li Ali Yetenekli Başarır’ın bu durumu eleştirip buraya ‘Cumhurbaşkanı’ sözünün eklenmesi talebine AK Parti’den cevap geldi.
AK Parti Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı, “Bu bahis da düzenleme yapmadık, yalnızca uyarlama, söz çıkarması yaptık” karşılığını verdi.
‘KİRALIK VEKİL’ TARTIŞMASI
Cumhur İttifakı’nın Meclis’e getirdiği teklifte, Seçime girme yeterliliğinde Meclis’te küme olma kaidesinin kaldırılması öngörüldü. 2018 yılında CHP’den, seçime girebilmesi için GÜZEL Parti’ye katılan vekilleri hatırlatan AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya, milletvekillerine ait “Kiralama” sözünü kullandı.
Özkaya’nın bu kelamlarına CHP’den sert reaksiyon geldi. CHP Ankara Milletvekili Murat Buyruk AK Partili Özkaya’ya, “Siz milletvekiline kiralık diyemezsiniz” dedi ve özür dilemesini talep etti. AK Partili Özkaya ise CHP’lilerin özür dilemesi gerektiğini savundu. Karşılıklı atışmalar bir müddet devam etti.
‘MHP’NİN GEREKSİNİMİ OLAN ORAN NEYSE BARAJ ODUR’ DİYE YAZIN’
Komisyon görüşmeleri sırasında seçim barajının yüzde 7 olarak belirlenmesine yönelik tenkitler lisana getirilmeye devam etti. CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, MHP’nin ittifak dışına çıkma ihtimaline karşı yüzde 7’ye muhtaçlığının olduğunu belirterek, bu durumu “geleceğe yatırım” olarak niteledi ve, “’Milliyetçi Hareket Partisi’nin muhtaçlığı olan oran neyse baraj odur’ diye yazın. Daha gerçek olur” dedi. Bu kelamlar üzerine MHP’li Feti Yıldız, “12 yapalım. Çok istiyorsanız 12 yapalım” teklifinde bulundu. CHP’li Tezcan teklifini tekrarladı.
