ANKARA – Ankara’nın Altındağ ilçesine bağlı Battalgazi Mahallesi’nde geçen yıl 10 Ağustos’ta yaşanan arbedede 18 yaşındaki Emirhan Yalçın’ın öldürülmesinin akabinde başlayan olaylarda Suriyelilerin konut ve işyerleri maksat alındı.
SEYRELTME PROJESİ: ALTINDAĞ YABANCI İKAMETİNE KAPATILDI
Önder ve Battalgazi mahallelerinde yüzlerce insanı sokağa döken, Suriyelilere ilişkin onlarca iş yerinin taşlanması ve eşyalarının yakılmasıyla sonuçlanan olaylar sonrası İçişleri Bakanlığı, Altındağ’dan başlanarak tüm Türkiye’de yabancıların ‘mekânsal yoğunlaşmasını’ önlemek için ‘seyreltme’ projesi başlattı.
Amaç da, “Suriyelilerin Türkiye’de nüfus yapısını bozmasını engellemek” olarak açıklandı.
Buna nazaran yüzde 25’in üzerinde Suriyeli nüfusun olduğu bölgelerde öncelikle yabancılara ikamet müsaadesi verilmeyecek. İkinci olarak bu bölgede yaşayan yabancı nüfus, ‘gönüllülük esasına’ nazaran öteki ilçelere yahut vilayetlere kaydırılacak.
Lider Mahallesi. ALTINDAĞ’DA DURUM NE?
Medyaya ’16 Proje kapsamında bu süreçte de hali hazırda mültecilere yönelik taarruzların yaşandığı Altındağ’da Suriyelilerin bir kısmı diğer ilçelere kaydırıldı. İçişleri Bakanlığı tarafından açıklanan bilgilere nazaran; 4 bin 500 Suriyeli sığınmacı öteki yerlere nakledilirken, ilçede 309 metruk bina yıkıldı, 177 işyeri kapatıldı.
MAHALLEYE KARAKOL KURULDU
Büyük endişe ve paniğe neden olan olaylar sonrası Bakanlığın ‘seyreltme’ projesini uygulamaya koyduğu Altındağ’da, Suriyelilerin yoğunlukta yaşadığı mahalleri dolaştık.
Özellikle Battalgazi ve Lider mahallelerinde, taarruzların yaşanmasının üzerinden geçen altı ayda tansiyon büyük ölçüde azalsa da tedirginlik ve tasa sürüyor.
Yaşanan olaylar sonrası güvenlik önlemleri üst noktaya çıkarılırken, yüzlerce polis tarafından etrafı çevrili her iki mahallede de sessizlik hâkim. Bu süreçte Battalgazi Mahallesi’ndeki Altındağ Belediyesi’ne ilişkin bir bina, Emniyet Genel Müdürlüğü’ne tahsis edilerek karakola dönüştürülürken, karakolun önünde de bir akrep ve TOMA aracı hazır bekletiliyor.
Önder Mahallesi’nde de durum farklı değil. Suriyeli sığınmacıların işyerlerinin bulunduğu mahalle merkezine bir TOMA aracı konuşlandırılırken, onlarca polis de mahallede sabahtan akşama nöbet tutuyor.
Görüştüğümüz mahalleliler, polislerin vakit zaman giriş çıkışları denetim ettiğini ve GBT sorgusu yapmayı sürdürdüğünü söylüyor.
SURİYELİ SIĞINMACILAR: YENİDEN ESKİSİ ÜZERE KENARDA, GERİDE DURUYORUZ
Battalgazi ve Başkan’da olayın üzerinden geçen altı ayda işyerlerinin büyük çoğunluğu açılmış, hayat biraz daha olağana dönmüş üzere gözükse de her iki mahallede de Suriyeli sığınmacıların kaygılı bekleyişleri ‘sessizliğe’ dönüşmüş durumda.
Özellikle bakanlığın ‘seyreltme’ projesi sonrası tedirginlikleri daha da artan Suriyeliler, konuşmaktan dahi imtina ediyor.
Konuşmaya çalıştığımız Suriyelilerin büyük çoğunluğu, “Biz bir şey bilmiyoruz” diyerek görüşme teklifimizi reddederken, zahmetle konuşmaya ikna ettiklerimiz ise, olayın akabinde çok sayıda kişinin mahallelerden ayrıldığını fakat bu istikamette rastgele bir zorlamanın yapılmadığını söylüyor.
Ulubey Mahallesi. “Çoğu Mamak ve Keçiören’e gitti. Bizim de gitmemizi istiyorlar fakat biz buralardan gidersek ne yer ne içeriz” diyen bir Suriyeli sığınmacı, taarruzların akabinde mahallelilerle bağlantılarını ise, “Yine eskisi üzere kenarda, geride duruyoruz” tabirleriyle açıklıyor.
‘BİZİ GÖNDERSELER NE YAPACAĞIZ, GERİ GELİRİZ’
Bölgede nüfusları yıldan yıla artan Suriyelilerin birçoklarının hücumların yaşandığı mahallelerde işyerleri bulunurken, geride kalanlar ise geçimlerini sitelerde çalışarak, kâğıt toplayarak yahut günlük işlere giderek karşılıyor.
Bu yüzden de Altındağ’ın kentsel dönüşüm alanı olması sebebiyle gecekonduların ağır olduğu bölgede ucuza kirada oturan mülteciler için ‘seyreltme’ uygulaması sürdürülebilir görünmüyor.
Nitekim bir Suriyeli, “Bizi gönderseler ne yapacağız, geri geliriz” derken, hali hazırda azımsanamayacak kadar Suriyelinin süreksiz müdafaa kaydının farklı kentlerde olduğuna dikkat çekiyor.
Geçici muhafaza kaydı Urfa’da olan bir Suriyeli, yaşananlardan ötürü çok üzgün ve telaşlı olduklarını tabir ederken, bir yandan da bakanlığın uygulamasının kendilerini gaye haline getireceğini söylüyor.
Geçim kaynaklarını lakin bu bölgede sağlayabildiklerini, Urfa’da iş bulamadıklarını kaydeden Suriyeli, “Ben oradaydım, Ankara’ya geldim. Geri yolladılar, tekrar geldim. Ben kâğıt toplayarak hayatımı sağlıyorum. Buralarda kiralar daha uygun. Meskende biri beş, biri üç, biri de bir yaşında üç çocuğum var. Para olmadığı için Urfa’ya gidip onlara süreksiz müdafaa kaydı alamadım, kimlikleri yok” diyor. Bir öbür Suriyeli ise, “Bize dokunmasınlar” demekle yetiniyor.
‘ALTINDAĞ’DA YABANCILARA İKAMET ALMAYI KAPATTILAR’
Görüştüğümüz Başkan Mahallesi Muhtarı Nuri Aygül de hücumlardan sonra Suriyelilerin neredeyse yarısının Mamak ve Keçiören üzere ilçelere kaydırıldığını tabir ederek, tansiyonun bittiğini söylüyor.
Saldırıların Başkan mahallesinde yaşanmadığını belirterek, “Burası daima sakindi” diyen Aygül, bu süreçte polis önlemlerinin artırıldığını ve şu anda bir sorun olmadığını tabir ediyor.
Battalgazi muhtarı Habib Eroğul da gerginliklerin bittiğini söylüyor. Eroğul, Altındağ ilçesinde artık sığınmacılara yönelik ikamet müsaadesi verilmediğine işaret ederek, olayların akabinde yabancı nüfusunda büyük oranda azalma olduğuna dikkat çekiyor.
‘SORUNUN SEBEBİ HÜKÜMETİN POLİTİKASI’
Altındağ ilçesinde gecekondularda yaşayan Suriyelilerin bilakis mahalleliler, büyük ölçüde bölgede Suriyeli istemediklerini lisana getiriyor. Neredeyse konuştuğumuz her mahalleli, ‘Suriyelilerden şikayet ederken’, küçük de olsa bir kısmı Suriyelilerin bölgede ağırlaşmasından hükümeti sorumlu tutuyor.
Battalgazi Mahallesi’nde yaşayan bir Ankaralı, “Ben Suriyelilere kızmıyorum. Onlar savaştan kaçıp ülkemize sığınmışlar. Burada bu kadar sorun olmasının sebebi hükümetin denetimsiz siyaseti. Kapıları açmış, kapasitenin üstünde sığınmacı almışsın. İçişleri Bakanı olaydan sonra mahalleye gelmiş, artık de seyreltme uygulaması yapılacak deniyor. Pekala, şimdiye kadar neredeydiler? Sonra bu türlü problemler baş gösteriyor” diyor.
Başka bir mahalleli de, hücumlardan sonra Suriyelilerle bağlantılarının büsbütün kesildiğini söz ediyor. Toplumsal hayatta bir ortaya gelmediklerini söz eden mahalleliler, alışverişleri dahi ayırdıklarını söylüyor.
ESNAF: GİTSİNLER DİYORLAR FAKAT SURİYELİLERDEN KİRA ALAN DA ONLAR
‘Seyreltme’ projesine reaksiyon gösteren mahalle esnafı da var. Suriyeli sığınmacıların son 7-8 yılda ağırlaştığını, eser yelpazesinin ise buna nazaran değiştiğini belirten bir esnaf şunları söylüyor: “Bu olaylardan sonra mahallelerden çok sayıda ayrılan oldu. Suriyelilerden rahatsız olup ayrılanları da sayarsak alışveriş yapacak kimse kalmadı. Bu mahallede yıllardır bir arada yaşıyoruz. Esnafın eser yelpazesi dahi değişti. Artık işler yarı oranda azaldı. Herkes kendi işyerinden alışveriş yapmaya başladı. Sığınmacıların buralardan gitmesini istiyorlar lakin sığınmacılara meskenlerini kiraya veren de onlar.”
‘BIRAKSINLAR YAŞAYALIM, ESASEN KARIN TOKLUĞUNA YAŞIYORUZ…’
Nitekim bölgede yaşayan ve kirada oturan Suriyelilerin neredeyse hepsinin mesken sahipleri mahallede yaşayanlardan oluşuyor. Büyük bir yoksullukla çaba eden Suriyeliler, gecekonduların çabucak 100 metre ilerisindeki Ulubey Mahallesi’ndeki yeni yapılan ‘ultra lüks’ daireleri göstererek, şunları söylüyor:
“Bakın, oradaki villalar, yüksek fiyatlara satılıyor. Zenginliğe giden yollar dahi asfalt iken, yoksulluğun yolları çamur, toprak, engelli… Bu kadar iç içe zenginlik, yoksulluk. Bıraksınlar yaşayalım. Aslında karın tokluğuna yaşıyoruz…”
Önder ve Battalgazi mahallelerinde ağırlaşan Suriyeli nüfusunun büyük kısmının de gecekondular yıkılarak lüks daireler yapılan Ulubey Mahallesi’nden geldikleri tabir ediliyor.
Gecekondular ortasında yükselen ‘ultra lüks’ daireler alıcılarını beklerken, keskin bir kömür kokusunun yükseldiği birbirine hudut Lider, Battalgazi ve Ulubey mahallelerinde yoksulluk ve gecekondulaşma her milletten büyük çoğunluk için en büyük sorun olmaya devam ediyor…
