Günnur Aksakal Baykan
Cinayet ya da vefatla açılan kitapların cazibesi diğer. Okuyanı bir sorunun peşine düşürüyor. Birinci sahnede biri öldürüldü, pekala bundan sonra ne anlatıyor? İçgüdüsel ve tahminen de bu nedenle mekanikleşen meraka ruh üflüyor, sayfalar uzunluğu bizimle nefes alan bir organizmaya dönüştürüyor. Bu şekil metinlerde müellif malumu ilam ettiği için bir bakıma okura hudutlarla oynayacağı bildirisini baştan veriyor. Bağlantı Yayınları tarafından yayımlanan Aslı Tohumcu imzalı Cevizin Müziği da bu türlü bir roman. Bir cinayet, bir yangınla başlıyor.
Cevizin Müziği, Aslı Tohumcu, 59 syf., İrtibat Yayınları, 2022. Cevizin Müziği, büyülü gerçekçiliğin kıyılarında dolaşan karanlık bir yetişkin masalı. Vakit ve yer silikleşiyor, gerçek ile hayal birbirine karışıyor, hayaller ve mistik öğelerle metin zenginleştiriliyor.
Tohumcu, okuyanları hayaller, büyüler, acı gerçekler, günahlar, berbatlıklar, kurtuluşlarla dolu birbirine bağlanmış yollardan geçiriyor. Kimi vakit yağlı urgan olup boynumuza dolanan bu yolların bizi kurtuluşa da götürebileceğini anlatıyor. Daha kıymetlisi kurtuluş kıssalarının her vakit pespembe ve umutlu olmadığını, mağdur olanın suçsuz kalmak istemediğini öğretiyor.
“Annemin öyküsünü öğrenmeden onu neden öldürdüğümüzü anlayamazsınız…”
Ölüm düşünüldüğünde akla birinci gelen üretimlerden biri Six Feet Under. Final kısmında anne-kız ortasında geçen bir diyalog onyıllardır unutulmuyor. Vedalaşırken kendisini dünyaya getirdiği ve aslında “Bir hayat verdiği,” için teşekkür eden kızına “Sen bana hayat verdin,” diyen bir anne görüyoruz.
Evet, bir bayan bir diğer bayanı dünyaya getirebilir ve her ikisi de birbirine hayat verebilir. Bu ülkü senaryo. Pekala, işler bu türlü gitmezse? Bir bayan için bir öteki bayanı dünyaya getirmek hayatının en büyük cezasıysa? Yaşadıklarının sorumlusu olarak yeni doğanı görürse? Ya kendi mukadderatını yaşatmak isterse? Onun çocukluğunun çalınmasına göz yumarsa?..
Bu berbatlığın ortasında kalan kim hayatını geri almak istemez? Annesinden bile olsa?
Cevizin Şarkısı’nda üç kızkardeş var: Elif, Ayşegül ve Cemile. Bir de Ayşegül’ün kızı Sezen. Daima birlikte bir diğer bayanı öldürüyorlar. Suzan’ı. Üçünün annesi, birinin anneannesi. Bir de baba ölüyor. Kiminin babası, kiminin kocası. Söylemesi de okuması da sıkıntı, kendi kızlarının kocası olan bir adamı.
Bu bayanlar meyyit vücutların bile tekrar kötülük yapabileceğine inandıklarından salona gömüyorlar.
Derler ya, bir cehennem var, bir de cehennemin altında bir yer. Cevizin Müziği, orayı anlatıyor, notalarını cehennemin altından duyurmaya çalışıyor. Kendinden vazgeçip en azından doğurdukları kızkardeşlerini “terazisi cinlerin salıncağına dönen rabbin” yazdığı yazgılardan sakınma eforunu anlatıyor.
Gerçek dışı mı geliyor? Uzak mı geliyor? Halbuki değil. Cehennem de cehennemin altı da içimizde, tıpkı o cesetler üzere konutumuzun salonunda, yan odamızda, komşumuzun konutunda, okul yurtlarında, birtakım vakıflarda… “On bir parmağının on biri de istediği her yere giren” o babalar ortamızda. Yalnızca biz onları inkâr edersek yerin yedi kat altına gömülür sanmışız. Derin uykularımızda kehhaller gözlerimize mil çekmiş görmez olmuşuz. Kulakları sağır eden bir sesin bize yalnızca hoş haberler getirdiğine inanmışız da olan biteni işitmez olmuşuz.
CEMİLE…
Bu dünyadaki hayat sona erdiğinde en hoş aşkı bulacağını düşünen lakin şaşırtan bir formda gerçek aşkla gasilhanenin kuytu köşesinde tanışan Cemile… Hoşluğun de berbatlığın de uçsuz bucaksızlığını yaşayan Cemile. Onun kıssası okurla ceviz ağaçları ortasında sır kalsın.
Neredeyse tüm kahramanları bayan olan bu romanda Cemile, verilecek son bir nefesimiz kaldı mı diye ağzımıza tutulacak bir ayna. Ne onu ne de yaşadıklarının bu dünyada gerçekleştiğini unutalım, ahı lisandan lisana dolaşsın, kâfi. “Sevgiliyi kucaklayan sulara, onu tırtıklayan balıklara lanet olsun. Sevdasız gelen her bahara lanet olsun.”
Aslı Tohumcu yayımlanan son romanı Cevizin Müziği, “hayatlarının çıbanbaşı” olan canavarlardan kurtulan bayanları anlatıyor; hayatlarını feda etmeyi reddeden bayanların mert cinayetini. Ölülerin üstünü kapatmak için serdikleri halıdaki kök deseninin cesetlerin kalplerinin üzerine denk gelmesine ihtimam gösteren şık cinayeti. Okuma listelerinde beklemeyecek kadar yeni, her periyot açıp yine okunacak kadar değerli bu anlatı, Tohumcu’nun kaleminden kadersiz coğrafyalarda nefes almaya çalışan tüm bayanlara armağan…
