Bakan Yumaklı: “Girdi maliyetlerini düşürmek en kıymetli gündem unsurlarımız arasında”
“Zeytinyağında rekolte düşüklüğü yok, tersine beklentinin üzerinde”
“Tarımda planlamanın değeri konusunda yıllardır devam eden bir beklenti var aslında. Bunu gerçekleştirmek bize nasip olacak diye düşünüyorum”
“Tahminimiz odur ki birtakım maliyetlerden kurtarmak için suyun barajlara aktarılmaması sebebiyle İstanbul’daki barajların geçen yıla nazaran 64,8’den yüzde 36’ya düştüğünü görüyoruz”
ANKARA – Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Tarladan sofraya giden bütün süreçlerde girdi maliyetlerini düşürmek, verimlilik ve kaliteyi artırmak, tarımı dijitalleştirmek, idaresi sadeleştirmek bizim en değerli gündem unsurlarımız olacak. Gayemiz üreticiyi güçlendirmek, tüketiciyi korumak” dedi.
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, Atatürk Orman Çiftliği Tesisleri’nde medya kuruluşlarının Ankara temsilcileri ile bir ortaya geldi. Yumaklı, yürüttükleri projelerin tamamının odak noktasının üretim olduğunun altını çizerek, “Tarladan sofraya giden bütün süreçlerde girdi maliyetlerini düşürmek, verimlilik ve kaliteyi
artırmak, tarımı dijitalleştirmek, idaresi sadeleştirmek bizim en kıymetli gündem unsurlarımız olacak. Gayemiz üreticiyi güçlendirmek, tüketiciyi korumak” dedi.
Tarım topraklarının 2 yıl üst üste ekilmemesinin sebebinin kendileri için kıymetli bir gösterge olduğunu, ilgili ünitelerin bu yerlerin belgelenmesi
için süreci başlattığını lisana getiren Bakan Yumaklı, 2 yılın sonunda ekilmeyen yerler için arsa sahibine teklifte bulunacaklarını belirterek, “O tarım toprağının ekilmesiyle ilgili kabul eden, orayı kiralayan şahıslar orayı ekecekler, o tarım toprağından elde edilen kira da mülkiyetin sahibi kimse, kaç ortak varsa, 1-5 hiç fark etmez onların hesaplarına yatırılmış olacak” diye konuştu.
Türkiye’de su kanunu olması gerektiğini söyleyen Yumaklı, “İklim değişikliğini konuşuyoruz lakin bunun da çok hızla hazırlanması gerekir. Münasebetiyle bunun hazırlanması çalışmaları başladı. Ayrıyeten Mera Kanunu çok eski tarihlerden beri gelen ve günümüz gereksinimlerine kısmen yanıt veren bir kanun. Bununla ilgili değişiklik hazırlıklarına başlandı” dedi.
Bakan Yumaklı, çiftçi gelirinin istikrara kavuşması için tarım sigortalarının yaygınlaştırılmasını kıymetli gördüklerini vurgulayarak, “Ayrıca Kent Tarımı projesini geçen yıldan hatırlarsınız. Burada da üretim yerlerini tüketim yerlerine yaklaştırarak, bilhassa nakliye ve uzun uzaklıklardan kaynaklı zayiat kalemlerini de azaltmak istiyoruz” sözlerini kullandı.
İhtisas organize sanayi bölgeleri kuruluyor
Verimliliğin artırılması için ülke genelindeki 100 lokasyonda jeotermal güce dayalı ihtisas organize sanayi bölgeleri kurulacağını aktaran Yumaklı, şöyle devam etti:
“Bugüne kadar 41 vilayette 39 tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesine Bakanlığımız tarafından hukukî kişilik kazandırıldı. Bunlardan 10’unda altyapı çalışmaları tamamlandı ve yatırımcıların hizmetine sunuldu. Sanıyorum çok kısa bir müddette, zira önemli bir yatırımcı talebi de var, burada üretime başlanacak. Bu proje de Balıkesir Gönen’de 8 bin dekarlık alana kurulacak ve dünyanın en büyük jeotermal ısıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi olacak. Elbette projede jeotermalin yanı sıra tekrar ülkemizin büyük avantajlarından olan rüzgar, güneş ve biyokitle güçleri de kullanılacak.”
“Su konusu önümüzdeki devrin en değerli bahislerinden olacak”
Su kayıplarına ait de konuşan Yumaklı, akıllı sulama yatırımları ve çağdaş sulama sistemleri ile su kayıplarını azaltmayı hedeflediklerini bildirerek, “Bu mevzu çok kıymetli, çok önemli yatırımlar yapıyoruz. Fakat tarlaya kadar olan süreç, hatta tarladan sonra sulama alanındaki süreçte su kaybımız var. Gelecek periyot bizlere bu hususta gerçekten çok önemli önlemler almayı emrediyor. Yani bunu bir dilek olarak söylemiyorum, su konusu önümüzdeki periyodun en değerli mevzularından olacak” dedi.
Küçük yerlerde yapılan üretim maliyetlerinin yüksekliğine vurgu yaparak arazi toplulaştırma konusuna yoğunlaşacaklarını kaydeden Yumaklı, “Toplulaştırmaya uygun ülkemizde 14,3 milyon hektar alan bulunuyor. Toplulaştırma birinci 1961’de başlamış ülkemizde, hala devam ediyor. 2023’e kadar 6,8 milyon hektar alanın tescilleri tamamlanmış. Bizim maksadımız bu yılın sonuna kadar bu yıl için yapılan 500 bin hektarlık tarım alanını tescil ettirmek olacak” diye konuştu.
Bakan Yumaklı, su kaynaklarının verimli kullanımı konusuna değinerek, “Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde Su Verimliliği Seferberliği Hareket Planı’nı hayata geçirdik. Bu uygulamaya kararlılıkla devam edeceğiz. Yalnızca bu kampanyanın başlangıcından sonra malumunuz sarsıntı olayı yaşadık, münasebetiyle bir ölçü sekteye uğradı, artık yine kaldığımız yerden daha güçlü devam edeceğiz” dedi.
Tarım sayımı yapılması için çalışma yürütülüyor
Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlılık oranının yüzde 65 olduğunu, kayıtlı olan yerlerin de yaklaşık 19 milyon hektara çıkmasının kelam konusu olduğunu belirten Yumaklı, tarım sayımına dair, “Tarım sayımı için gerekli bizim tarafımızdaki hazırlıklar büyük ölçüde tamam, TÜİK tarafından bunun sayım metodolojisi, bütçesi ve teknik yolları yürütülüyor. İnşallah en kısa vakitte Hazine ve Maliye Bakanlığımızla bir protokolle kurumlar ortası misyon ve sorumlulukları belirleyerek çok uzunca bir müddettir yapılmamış tarım sayımını da gündeme getirmiş olacağız” sözlerini kullandı.
“Bin 212 orman yangınının 418’i İHA’lar tarafından birinci anda tespit edildi”
Orman yangınlarıyla çabada bütün kurumlarla iş birliği içerisinde çalıştıklarını anlatan Yumaklı, “Ülkemizde bu yıl 8 Ağustos’a kadar meydana gelen bin 212 orman yangınının 418’i İHA’lar tarafından birinci anda tespit edildi. Uçak, helikopter ve yeniden İHA’lardan oluşan 134 hava aracımız var, öteki kurumların rezerv araçları da bunlara dahil. 4 bin 800 kara aracımız, 25 bin orman emekçimiz ve 118 bin gönüllümüz var” dedi.
Yumaklı, bakanlık olarak yaptıkları çalışmaların ve siyasetlerin birden çok disiplini ilgilendirdiğini kaydederek, “Tarımsal eserlerin tarladan sofraya gidinceye kadar birçok evreden geçtiği ve sistemden geçtiği malumunuz. Bunlardan bir kısmını biz yönetirken, bir kısmını da ilgili bakanlıklarımız yürütüyor. Bu minvalde ekonomi idaresinin paydaşı olan başka bakanlıklarla eşgüdüm içerisinde çalışıyoruz. Bunun tesirlerini de en kısa vakitte göreceğiz” diye konuştu.
Su İdaresi Genel Müdürlüğü’nün kentlerin su kayıp kaçaklarıyla ilgili önemli bir çalışma yürüttüğünü anlatan Yumaklı, “Artık masa başı çalışmaları bitti, artık alana indiler. Bu hususta en değerli kısmın su olduğunu söyleyebilirim. İklim değişikliği bizim çalışmalarımızın önüne geçmemeli” dedi.
“TMO silosundaki patlamayı her tarafıyla araştırıyoruz”
Bakan Yumaklı, geçtiğimiz günlerde Kocaeli’nin Derince ilçesindeki TMO silosunda meydana gelen ve bir emekçinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan patlamaya ait de şöyle konuştu:
“TMO’nun Türkiye’nin 8 yerinde limanlarda siloları var. Bakımları da nizamlı bir formda yapılır, fakat bu boyutta açıkçası bizim de kestirim etmediğimiz bir şeydi. Bu çok değerli bir olay. Hasebiyle biz her tarafını araştırıyoruz teknik olarak. Tıpkı vakitte savcılıklar da araştırıyor. Biz de hem teknik açıdan hem de iç kontrol açısından, bakanlık iç kontrolü de görevlendirdim, tüm taraflarıyla araştırıyor. Lakin birinci etapta gördüğümüz bunun teknik bir olay olduğu. 60 silonun 13’ünde gerçekleşti. Elbette bunun teknik inceleme sonucu çıktığında daha ayrıntılı, daha sağlıklı, doyurucu bilgi vermek mümkün. 13 yaralı vardı, dün Ekrem Kalkan hayatını kaybetti. Sahiden çok üzüldük, Allah’tan rahmet diliyoruz kendisine. Başka yaralılardan bir tanesi, o da tekrar maalesef ağır. Ona da acil şifalar diliyoruz. Geri kalan arkadaşlarımızın rastgele bir hayati tehlikesi yok. Çok kısa müddette onlar da işlerinin başına döndüler.”
“Zarar gören eser ölçüsü 15 bin ton”
Siloda patlama sonucu ziyan gören eserlere dair Yumaklı, “Buradaki depoların kapasitesi toplamda 90 bin ton. Mevcutta içinde olan eser 75 bin ton. Olayın gerçekleşmesi de silodan bir kamyona eser sevk edilirken yani o konveyörler kullanılırken meydana gelmiş. Etkilenen eser ölçüsü 15 bin ton, toplamda 22 milyon tonluk bir hububat yahut buğday üretiminin olduğunu düşünürsek, buradaki sayının olaydan bağımsız söylüyorum, çok büyük bir ehemmiyeti yok. Arz güvenliğini tehdit edici bir durum yok, bunu söyleyebilirim” dedi.
“Zeytinyağında rekolte düşüklüğü yok, bilakis beklentinin üzerinde”
Yumaklı, zeytinyağında bilhassa İspanya’da ve İtalya’da yaşanan rekolte düşüklüklerinin bir hastalıktan kaynaklı olduğunu belirterek, “Doğal olarak rekolte düşüklüklerini kapatmak ismine Türkiye’deki eserlere çok ağır bir talepleri oldu. Tabi bunu Ticaret Bakanlığıyla eşgüdüm içerisinde çalışıyoruz. Birinci başta muhakkak oranda biliyorsunuz bir fon getirildi, ancak o da talebi rastgele bir biçimde engellemediği üzere içerideki üretimin büsbütün neredeyse yurt dışına kaymasına sebep olacak bir tehlike görüldüğü için Ticaret Bakanlığımız tarafından bir dış ticaret önlemi alındı. Türkiye’de rekolte düşüklüğü yok tersine bu yıl beklentinin de üzerinde, lakin elbette ki iklim değişikliklerinin tesirini an be an takip ediyoruz. Önümüzdeki yıl içinde rekoltede biz rastgele bir değişiklik beklemiyoruz açıkçası” diye konuştu.
Ürünlerin yerinde üretilmesiyle masrafların azaldığını lisana getiren Bakan Yumaklı, “Girdi maliyetleriyle alakalı ögelerden en kıymetlisi işte nedir? Bitkisel üretim için konuşacak olursak gübredir, mazottur ve öteki sulamayla ilgili bahislerdir. Bunların hepsiyle tek tek ilgileniyoruz” açıklamasını yaptı.
Bir eserin ticari emtia haline gelmesinin akabinde gelişen süreçte Ticaret Bakanlığı ile birlikte çalıştıklarını aktaran Yumaklı, “Bizde bir Arz Güvenliği Dairesi var, piyasayı monitör ediyor, diğer işi yok. Ticaret Bakanlığı’yla data alışverişini yapıyoruz. Arkadaşlarımız var, sistemli olarak yalnızca üretimle alakalı bilgileri vermekle kalmıyor, tıpkı vakitte piyasadan alınan bütün haberleri birbirimizle paylaşıyoruz. Bunun çok ehemmiyetini gördük. Bunlardan bir tanesi de zeytinyağıdır açıkçası. Biz olağan dinamiklerle hareket etmiş olsaydık tahminen de ülkemizin kazanabileceğinden çok daha az bir bedeli elde edip, çok daha yüksek ölçüde eseri de göndermiş olacaktık lakin şu anda Ticaret Bakanlığımızın koymuş olduğu o dış ticaret önlemiyle daha katma bedelli bir biçimde satmak, markalı bir biçimde satmak cesaretlendiriliyor ve ona gerçek yönlendiriliyor” dedi.
Bakan Yumaklı, ziraî takviyenin geçen yıl 50 milyar liraya yaklaştığını kaydederek, “2022 yılında Ziraat Bankası’nın sübvansiyonlu kredisi 232 milyardı, Tarım Kredi Kooperatiflerinin sübvansiyonlu kredi toplamı 29 milyardı, 54 milyara yaklaşık da bizim vermiş olduğumuz direkt takviye var, bunların hepsini topladığımızda 300 milyarın üzerinde bir sayıya ulaşıyoruz. Bütün bunları topladığımızda, bu oranın çok daha üzerinde bir orana geldiğimizi görebilirsiniz. Hasebiyle bu husus yalnızca bu bağlamda ele alındığında matematiksel bir hesapta o denli görünüyor, ancak o halde değil. Yani devletin direkt ve dolaylı takviyeleri her halükarda bu oranın üzerinde” tabirlerini kullandı.
“TMO toplamda 10 milyonu geçecek”
TMO’nun sadece bir ayda 5,7 milyon ton eser aldığını, bu sayının geçen yılın toplamında 6 milyon ton olduğunu belirten Yumaklı, bunun sebebinin özel bölümün fiyat açıklanmasının akabinde bekle-gör siyasetini uygulamasından kaynaklandığını kaydederek, şöyle devam etti:
“Bu kısımlar alım yapmadığı için eserlerin tamamı Toprak Mahsulleri Ofisi’ne geldi aniden. Takdir ederseniz ki, bu kadar büyük hacimde bir eserin birebir anda alınması kelam konusu değil, hasebiyle bunlar bir randevu sistemine bağlandı. Randevu sistemine birinci başlarda çok ağır müracaattan ötürü kaldıramadı, onu revize etmek gerekti. Hatta lisanslı depoların boş alanlarını, atıl kapasitelerini TMO’nun sistemine bağladık, bunlar da yetmedi, eski tarz toprak altına depolama sistemi başladı, büyük alanlarda. Bugün prestijiyle yaklaşık 6,5 milyon tonun üzerinde alımı var ve 4 milyon ton da randevu var. Yani toplamda 10 milyon tonu geçecek Toprak Mahsulleri Ofisi. Hasebiyle birinci baştaki şikayetler, bu ortada Türkiye’de yaklaşık yüzde 80’e yakın hasat tamamlandı, bu şikayetlerin tamamı o birinci baştaki olaylardan kaynaklı ve büyük oranda çözüldü, spesifik olanlar varsa o şikayetleri alıp arkadaşlar müdahil oluyorlar. Kırmızı mercimek ya da öbür eserlerle ilgili, hububatla ilgili rastgele bir şu anda sorun olan bir konu yok, tersine maliyetlere baktığımızda satış fiyatıyla maliyetlerin ortasında üretici aleyhine durumu rastgele bir eser görmüyoruz. Şayet bu formda bir şey varsa esasen nasıl bir müdahale usulümüz olmalı diye çabucak onun üzerinde çalışılıyor, fakat şu anda o eserle alakalı rastgele bir sorun yok.”
“Makarnalık buğday fazlalığımız 1 milyon tonun altında”
Buğdayda bereketli bir dönem geçirildiğini, 22 milyon ton civarında hasat beklediklerini lisana getiren Yumaklı, “Makarnalık buğdayla alakalı da biz bir fazlalık tespit ettik ve bunun denetimli bir biçimde ihracıyla alakalı TMO ve Ticaret Bakanlığı’nın ortaklaşa takip ettiği bir sistemle ihracına müsaade verildi. Sonsuz bir sayı değil elbette bu, kesimin tamamı bilir. Şayet ihracat fırsatı varsa bunu pahalandırmak gerekir fazlamız varsa, bu da tam bu bağlamda bir mevzu, bütün kuralları yayınlanmış vaziyette. Biz depolardaki hem özel bölümün, hem de kamunun depolarındaki eserlerin ölçüsünü biliyoruz, hasattan gelecek olanları da biliyoruz, fazlalığınızı da tespit etmiş vaziyetteyiz, bu fazlalığı yalnızca ihraç ederek olayı kapatacağız. Makarnalık buğday fazlalığımız 1 milyon tonun altında” dedi.
Bakan Yumaklı, yaşanan iklim değişikliklerine karşı hazır olunması gerektiğini belirterek, kurumların misyonlarını yine gözden geçirmeleri konusunda ihtarda bulundu. Ziraî planlamanın iklime nazaran yapılmaması ve her eserin her yerde üretilmeye devam edilmesi sonucu problemlerle karşılaşılmasının kaçınılmaz olduğuna dikkati çeken Yumaklı, “Tarımın da planlamanın ehemmiyeti konusunda yıllardır devam eden bir beklenti var zati. Bunu gerçekleştirmek bize nasip olacak diye düşünüyorum. İşte bizim ortaya koymamız gereken, her çağdaş ülkede olduğu üzere tarımı planlı bir formda yapmak ve kaynaklara nazaran yapmak” diye konuştu.
“İstanbul’da baraj doluluğunun düşmesi işletmenin konusu”
Bakan Yumaklı, barajların doluluk oranı açısından Ankara’nın geçen yıl ile aşağı üst birebir olduğunu, lakin İstanbul’un yüzde 64,8’den yüzde 36’ya düştüğünü belirterek şunları kaydetti:
“Bu mevzu da çok speküle ediliyor, açıkçası biz burada işletmeyle alakalı bir sorun olduğunu düşünüyoruz. Vaktinde şayet İstanbul’daki barajlara gerekli transferler yapılmış olsaydı, şu anda bu doluluk oranları döneme çok daha yüksek oranlarda geçmiş olacaktı. Geçtiğimiz periyotta İstanbul’un gereksinimi olan suya farklı kaynaklardan katkı yapma konusunun olmadığını görüyoruz biz burada. Bir de varsayımımız odur ki birtakım maliyetlerden kurtarmak için diyelim işletme tertibinde olması gereken vakitte olması gereken suyun barajlara aktarılmaması sebebiyle İstanbul’daki barajlarda geçen yıla nazaran 64,8’den yüzde 36’ya düştüğünü görüyoruz. Büsbütün işletme konusu, burada ilgili belediyenin bu mevzuya ihtimam göstermesi gerektiğini söyleyebilirim. Suyun en çok kullanıldığı periyoda hazırlık yapmanız gereken vakitte siz şayet barajlarınızı doldurmuş olsaydınız, bugün bu oranları daha yüksek görmüş olacaktık. O barajların içerisinden işte o kuraklık imajlarına de gerek olmamış olacaktı. Burada bizim varsayımımız, güçle alakalı masrafları kısma ismine vakit zaman bu regülatörlerden aktarılan suyun durdurulduğu tarafında. Hem su tüketimi arttı, hem geçmiş yıllardan daha az yağış geldi, hem de çekilebilecek azamî bu regülatörlerden su çekilmediğinde ortaya bu imaj çıkıyor maalesef.”
Tayvan’a ihraç edilen yumurtalarda insan sıhhatine ziyanlı husus bulunduğuna ait tezler üzerine de konuşan Yumaklı, “Tayvan’la alakalı biz çabucak o gün incelemesini başlattık. Yalnızca yumurta firmalarından, yumurta üreticilerinden almadık, daha sonra bunu kanatlı kümesine yem üreten firmalara kaydırdık. Aslında burada bahsi husus olan eserin 15 yıldır Türkiye’de yasaklı olması kelam konusu. Bu sene birinci 6 ayda bu hususta 970 numune alınmış, onların ortasında bu mevzu yoktu. Bu türlü bir şey çıkınca biz incelememizi 200 fabrikadan yem firmalarına kaydırdık. Devam ediyor araştırmalarımız, sonuç çıkınca sizlerle paylaşacağız” tabirlerini kullandı.
“Şu an için geri dönüşler tarım kesiti için çok yüksek oranlarda”
Bakan Yumaklı, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin bölgedeki eser rekoltesine büyük bir tesiri olmadığını açıklayarak, şunları aktardı:
“Bu bizim saha çalışmalarımızdan sonraki sonuçlarımız. Yalnızca telef olan hayvanlarla alakalı bir konu vardı lakin o da toplamda o bölgenin tamamını etkileyecek seviyede değildi. Bizim eser yahut besin arzımıza tesir edecek bir durumu olmadı sarsıntının. Yalnız şöyle bir konu var; Bundan sonrası için tekrar zelzele bölgelerinden farklı vilayetlere gidenlerin tekrar geri dönmesi ve üretime bu yıldan itibaren devam etmesiyle alakalı durumu tespit ediyoruz, etmeye çalışıyoruz. Şu an için geri dönüşler tarım bölümü için çok yüksek oranlarda, münasebetiyle bu bizi sevindiriyor açıkçası. Bundan sonrası için de yalnızca orada ziraî üretimin olmasıyla ilgili ortaya çıkabilecek rastgele bir komplikasyon olacak mı ziraî üretim iştahı açısından ona bakıyoruz, lakin şu anda bize ulaşan bizim tespitimiz, sorun olmayacağı tarafında.”
Yurt dışında ziraî faaliyetlerin artmasının kıymetine vurgu yapan Yumaklı, “Bizim girişimcilerimiz çok süper, kendilerine şayet siz kâfi imkanı verirseniz ya da yolu açarsanız, bir sefer yolu açmanız kâfi, kendileri o izden devam ediyorlar. Bizim girişimcilerimiz yalnızca Türkiye’de değil dünyanın dört bir tarafında ziraî üretimle ilgili yüksek kabiliyetler elde ettiği takdirde bunun bizim ülkemize de olumlu yansıyacağı açıkçası aşikar. Biz bu istikametiyle bunu cesaretlendiriyoruz, destekliyoruz girişimcilerimizi. Azerbaycan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Cezayir, Moritanya, Venezuela, Çad, Kazakistan, Macaristan, Gürcistan ve Pakistan. Hem bağlar bağlamında söyleyebilirim, hem de bu ülkelerin bizden bilhassa tarım teknolojileri, üretim biçimleri, üretim metotlarıyla ilgili önemli talepleri de var. Biz her ikisini de birleştirerek girişimcilerimizin buralarda üretim kabiliyeti kazanmasını istiyoruz” diye konuştu.
Yumaklı, ziraî üretimi sadece köy başlığı altına indirgemenin bir sorun olduğunu söyleyerek, “Üretici bazlı gitmek gerekir. Tarımın içerisinde üretim yapan ve bütün optimumlara bakan, teknolojiyi yakından takip eden gençlerin ve hanımefendilerin sayısının arttırılması gerekir, bu türlü bakalım. Zira köye geri dönüş dediğinizde, onun içerisinde toplumsal olay da giriyor, yani üretimden bağımsız bir şey olmuş üzere oluyor. Bir de köyde üretim yapmak işte yalnızca 500 metrekare, bin metrekare bir alanda bir şeyler üretmeye indirgeniyor. Halbuki Türkiye’de bizim yaklaşık 130 milyon ton ziraî üretimimiz var. Yani bu onlarla tanımlanamayacak kadar kıymetli ve hayati bir unsur” dedi.
