Büyük Madenci Yürüyüşü: Şemsi Denizer’in hayatı Türkiye işçi sınıfı sendikacılığının bir özeti gibi

Emek çabası tarihi açısından baktığımızda Büyük Madenci Yürüyüşü nün personel sınıfı üzerindeki tesirleri ve aksiyonun yarattığı atmosfere Şirinevler Elit Escort dair neler söylersiniz

Büyük Madenci Yürüyüşü 80 lerin sonlarında başlayan emekçi sınıfı ve sendikal uğraşındaki değişimin son dalgalarından biridir Yalnızca Türkiye de değil dünyada da emsal grevleri görmek mümkün Kapitalizmin Şirinevler Esmer Escort Türkiye deki seyri açısından Zonguldak maden personellerinin sergiledikleri direniş hem kazanımlarıyla hem kaybedişleriyle değerli bir yerdedir Dünya ölçeğinden bakıldığında Sovyetlerin dağılış sürecinde olduğu güç siyasetlerinin değiştiği global ticaretin hızlanmaya başladığı bir periyoda denk gelmektedir Yerelde ise 80 darbesinin fiyatlı emek üzerindeki baskısının görece devam ettiği ve Kamu İktisadi Teşebbüslerinin KİT satılma telaffuzlarının olduğu günlerde yapılmıştır Zonguldak Madenci Grevi 89 Bahar aksiyonları çerçevesinden bakıldığında kamu personellerinin neoliberal siyasetlere karşı koymasıdır tıpkı vakitte da Bu nedenlerle Türkiye de ve dünyada çok büyük ilgi görmüştür Sanatkarlardan siyasetçilere kadar herkes Zonguldak a gelerek greve takviye vermiştir Ek olarak evvel 1991 genel seçimlerinde sonra 92 mahallî seçimlerde Anavatan Partisindeki önemli oy düşüşlerinde grev sırasında partinin takındığı olumsuz tutumun tesiri büyüktür

Büyük Madenci Yürüyüşü tek başına bir olay olarak değil 80 sonrası kamu personellerinin birçoklarının özelleştirme ve neoliberal siyasetlere karşı koyuşunun en üst noktası olarak okunmalıdır Her ne kadar kamu personelleri bu hareketler sonrasında fiyat artışları elde etse de sendikal hakları ve başka özlük haklarında değerli kaybedişler de yaşamışlardır Sendikaların bir bütün olarak değil de işkolu özelindeki örgütlü yapıları bu kaybedişlerde tesirli olmuştur Günümüzde de bu türlü bir görünüm vardır maalesef

‘SINIF UĞRAŞLARI SİYASETİN EN KIYMETLİ BELİRLEYENİDİR’

Türkiye de siyasi tarih ile emek tarihi ortasındaki makas her daim keskin olmuştur Sizce bunun sebebi nedir

Sınıf uğraşları siyasetin en değerli belirleyenidir Bilhassa 80 li yıllarda personel sınıfının yok olduğu ve artık sınıf çatışmasının toplumsal değişimi açıklayamadığını öne süren tezlerin karşısında yaşanan tüm gelişmeler bunun aksini bizlere gösterdi Günümüzde gerek ulusal manada gerekse de ulusal manadaki siyasi kırılmaların ardında sınıf gayretlerinin seyri vardır Bahar Hareketleri devri dünyadaki siyasi iklimin de önemli değişime uğradığı tek kutuplu bir dünyaya evrildiği bir periyottur Bu yüzden siyaset ve emek hareketleri birbirinden farklı okunamaz

Kitabınızda öne çıkan sorunların başında kelamlı tarihin ağır işlenişi yer alıyor Kelamlı tarih ile yazılı tarih ortasında nasıl farklar var Saha çalışmasında nelerle karşılaştınız

Teorik olarak personel sınıfının ne olduğu üyelerinin gündelik hayattaki pratiklerini nasıl anlamlardıklarıyla direkt alakalıdır Bu dışarıdan bir bakışla kavranamayacak kadar karmaşık ilgiler manasına gelmektedir Bu nedenle öznesini dinleyen ve manalandıran çalışmalar masa başındaki çalışmalardan daha fazla kelam söyleyebilir Kelamlı tarih çalışmaları tabiatı gereği yazılı tarihî evraklara ek olarak yapılır Birbirinin tersi değil birbirini destekleyen çalışmalardır Kitaptaa hem vakanüvistik tarihe hem de çalışanların anlatılarına yer vermeye çalıştım Tarihi yaşayarak yazanların mana dünyalarını sosyolojik açıdan daha değerli görmekteyim Bu nedenle Zonguldak Kömür Havzası tarihini personel sınıfı hareketlerine nazaran tekrar ele alarak beş devirde inceledim ve emekçilerin çalışma ve gündelik hayat tecrübelerini bu tarihin içerisinde ele aldım Bu nedenle kitap gün gün grevi anlatmıyor Çalışanların gündelik hayatına ve çalışma hayatına odaklanarak greve giden süreci bir bütün olarak kavramaya çalışıyor Her ne kadar kitabın başlığı Büyük Madenci Yürüyüşü olsa da çalışmada yalnızca bu olaya odaklanmıyor emekçi sınıfının çalışma ve gündelik hayatının bir sonucu olarak bu yürüyüşü ele almaya dikkat ediyorum

Saha çalışması sırasında pek çok madenci köyünü ziyaret etme bahtı da buldum Çalışma dışında personellerle derinlemesine tartışmalara da girdiğimiz oldu Zonguldak Kömür Havzası nda nereye gitseniz grevle ilgili anısı olan birisine rastlamanız tesadüf değildir Ben de madenci bir aileden geldiğim için samimi görüşmeler gerçekleştirdim Saha araştırması sırasında en şaşırtan görüşmelerden birisi madencilik faaliyetini Yüzüklerin Efendisi yapıtındaki Entler ve Orklar ortasındaki savaşa benzeten iştirakçiyle yaptığım mülakattır Tabiat sömürüsü ve kapitalizm daha düzgün söz edilemezdi açıkçası

GMİS Büyük Madenci Yürüyüşü nün kıymetli bir yürütücüsüydü Burada Şemsi Denizer in ismini anmak gerek Aksiyonla birlikte kamuoyunun da tanıdığı bir lider oldu Denizer Tıpkı vakitte hareketin de bahtını değiştirdi Bu süreci nasıl yorumluyorsunuz

Şemsi Denizer in hayatı Türkiye personel sınıfı sendikacılığının bir özeti üzere Grev öncesindeki ve sonrasındaki katkıları da göz gerisi edilemez lakin kısa müddette geçirdiği değişim çok kıymetlidir Grevin birinci günlerinde Denizer yaptığı bir konuşmada Maden çalışanı personel sınıfının öncü gücüdür Ocakları kapatırız fikrinde olanların başına 1 5 milyon Zonguldaklı ile Türk çalışanı ile Türkiye yi başlarına geçiririz derken grevden sonra maden emekçileri için Kendi çıkarlarını göremiyorlar onun için de açlıktan kurtulamıyorlar bu sendikanın idaresi olmasaydı aç kalırlardı diyecek kadar önemli bir değişim geçirmiştir Sendikal önderliğin ehemmiyetini yadsımamakla birlikte grev sırasında Türkiye Taşkömürü Kurumun nda yaklaşık kırk bin emekçinin çalışıldığı da unutulmamalıdır Emekçilerin hepsi sendikalıdır Fakat grevi örgütleyen ve en az sendika kadar bedelli olan bir başka bileşen ise emekçi komiteleridir Emekçi komiteleri grev öncesinde kendi çalıştıkları işletmelerde örgütlenmiş evvelce emekçilerin pratik kazanımları için gayret vermişlerdir Hatta yer yer sendikanın kimi kararlarına karşı çıkarak denetleme misyonunu de yerine getirmişlerdir Büyük Madenci Yürüyüşü sırasında en dikkat cazibeli şey ise tertiptir Fotoğraflara baktığınızda çalışanların neredeyse askeri düzenle yürüdüklerini görürsünüz Bu sistemin sağlanmasınsa ve sendika idaresi ile çalışanlar ortasındaki bağlantının sağlanmasında işyeri komitelerinin fonksiyonu çok değerlidir Lakin grev sonrasında Denizer ile komitelerin de ortasının açıldığını ve bilinen komite üyelerinin iş yerlerinin değiştirildiğini sonraları da emekli edildiklerini görüyoruz Denizer in bütün bu olumsuz düzenlemelere karşı direnmediğini biliyoruz

‘GÜNÜMÜZ PERSONEL SINIFI ÖRGÜTLENMELERİ 80′ SONRASI YAPIDAN FARKLI’

Günümüze gelirsek emekçi aksiyonları ve emek çabası had safhaya çıktı Bugünü geçmişle karşılaştırdığımızda ortaya nasıl bir tablo çıkıyor

Öncelikle günümüz emekçi sınıfı örgütlenmeleri 80 sonrası yapıdan hayli farklı Örgütlülük modellerinde önemli değişimler yaşandı Sendikal gayretin giderek parçalandığını ve işyeri özeline sıkıştığını görmekteyiz

Bütün bu olumsuz tabloya rağmen son yıllarda İNHİSAR çalışanlarının göstermiş olduğu devam eden yıllarda ise metal bölümünde çalışanların şimdilerde ise nakliye çalışanlarının yoğunluklu olarak göstermiş oldukları hareketler umut vermektedir Her ne kadar ulusal gündeme çok fazla yansımasa da Emek Çalışma Topluluğu nun 2019 ve 2020 yıllarındaki raporlarına nazaran üç yüz yirmi beş bin personel genel hareket hadiselerine iştirak göstermiştir Yakın vakitte dünyanın çeşitli yerlerinde göçmen ve mülteci emekçilerin de haklarını aramak için örgütlenmesi ve emek çabasına girişmesi de şaşırtan olmayacaktır Sınıf uğraşı de her şey üzere değişime uğramak zorunda Eskisi üzere görünmeyen örgütlenme biçimleri personel sınıfının değiştirici dönüştürücü gücünün yok olduğunu düşündürebilir fakat değişim sınıfların karşılıklı çabası sonucunda şekillenmiştir gelecekte de bu bu türlü olacaktır

Günümüz Türkiyesi nde siyasal örgütlenme ile personel örgütlenmesi ortasındaki münasebette eksikler nelerdir

Bunu eksiklik olarak tanımlamayı gerçek bulmuyorum Sınıf uğraşları içerisinde bulundukları kaidelere nazaran şekillenirler Diyalektik bir yaklaşımla gelecek ne yalnızca sınıf hareketlerine indirgenebilir ne de yapısal kuralların direkt işaret ettiği istikamette aranabilir Bu çatışmanın karşılıklı sonuçlarının işaret ettiği eksende şekillenir Personel sınıfı dünyada bir bütün olmasına karşın birbirinden çok farklı görünümleri de olabilir Çelişkili görünen bu durum hayatın ta kendisidir Günümüzde bunları sınıf içi farklılıklar ve sınıf kültürü kavramlarıyla anlamlandırmaya çalışıyoruz

En geniş manasıyla örgüt birbiriyle misal gruplarlar oluşturanların toplumsal yapılar normlar ve gündelik hayatla kurdukları ilgi içerisinde anlamlanır Globalleşmenin ve tek kutuplu bir dünyanın örgütler üzerindeki tesirlerini yaşayarak deneyimledik Önümüzdeki süreçte dijitalleşen dünyanın tesirlerini de süratli bir formda deneyimleyeceğimizi düşünüyorum Covid Pandemisi sonrası çalışma hayatının gündelik hayatla nasıl iç içe geçtiği daha görünür hale geldi örneğin Amerika da çalışanların önemli bir kısmı var olan işlerini bırakarak yeni işlere girmeye ve özlük haklarıyla ilgili taleplerini sanal örgütlenme yollarıyla aramaya başladılar Tıpkı halde Türkiye de çoğunluğu nakliye emekçisi olan ve neredeyse tamamı teminatsız çalışma şartlarına sahip işçilerin hareketleri de kıymetli gelişmelerdir En kolay manada kendilerini bir küme haklarını almak için gayrete girdikleri başkalarını ters bir küme olarak görüp hak çabası vermek de emekçi örgütlenmesine içkindir Lakin sınıf hareketlerinde en dikkat cazibeli taraf aksiyonların iş yeri temelinde sıkışması üzere görünüyor İş yeri ve kısa vadeli kazanımlar hareketliliklerin temel belirleyenleri olarak karşımıza çıkıyor Örneğin günümüzdeki hareketlere istenen fiyat özelinde baktığımızda talep edilen fiyatların yoksulluk hududunun altında olması dikkat caziptir Global kapitalizmin baskı ortamı buradan bile okunabilir Taleplerin gereksinimlerden daha çok haklara hakikat gelmesi kazanımları arttıracaktır

‘SERVET DAĞILIMINDAKİ EŞİTSİZLİK GİDEREK DERİNLEŞİYOR’

Emek gayretinin değişen dünyayla birlikte geleceği noktaya dair öngörüleriniz nelerdir

Dünyada servet dağılımındaki eşitsizlik giderek derinleşiyor Covid Pandemisi sonrası bu durum daha da ivme kazandı Zenginler daha çok zenginleşirken yoksullar daha çok yoksullaştı Aşıların ilaçların maskelerin çalışmama lüksünün çalışma zorunluluğunun ne manaya geldiğini hepimiz yaşayarak deneyimledik Demin de söylediğim üzere hayat karmaşık ve çelişkili münasebetlerden oluşur Lakin bazen bu münasebetler hiç olmadığı kadar açık bir halde görünür hale gelirler İçinden geçtiğimiz süreç de bu türlü pek çok şeyin daha açık bir biçimde görünür olduğu bir süreç

Sınırlarımızda ve bilhassa Yemen’de 10 yılı aşkın savaşlar sürüyor Bütün bu olumsuz tabloya rağmen ABD deki black lives matter aksiyonları Avrupa nın farklı kentlerinde kolonyal periyoda ilişkin figürlere karşı yapılan aksiyonlar Güney Amerika daki öğrenci hareketleri Fransa Lübnan Finlandiya Sudan üzere ülkelerde artırımlar yoksulluk adaletsizlik üzere çeşitli nedenlerle yapılan aksiyonlar çabucak akla gelenlerden Buna ek olarak ikinci dünya savaşı sonrası en büyük mecburî göç hareketlerinin daha büyüğünün geçtiğimiz on yılda yaşandığını görmekteyiz Bütün bunlar bir ortada düşünüldüğünde dünyanın büyük bir değişim süreci içerisinde olduğunu görmekteyiz Sözgelimi Marsa pahalı maden çıkarmak için giden şirketlerle Demokratik Kongo Cumhuriyeti madenlerinde çalışan köle çalışanlar tıpkı dünyada yaşıyor Günde 18 saat çalışmak zorunda olan çocukların üzerinden Dünya atmosferinde birkaç gün geçirmek için seyahate çıkan uzay turistlerinin roketi geçebiliyor Bu çelişkilerin daha da derinleştiği ve geleceğin sınıf çabası ekseninde belirleneceği bir dünya öngörmek sıkıntı değil

‘AFGANİSTAN’DAN GELEN MÜLTECİLER ÜZERİNE ÇALIŞIYORUM’

Okurlarınızı bekleyen yeni çalışmalarınız nelerdir

Bu ortalar Afganistan dan gelen mülteciler üzerine bir çalışmaya başladım Mülteciler ülkemizde gerek garantisiz çalışma şartları gerekse de artan yabancı düşmanlığından olumsuz manada en çok etkilenen kümesi oluşturuyor Dünyadaki eşitsiz servet dağılımının bir sonucu olarak zarurî göç günümüzün en değerli sorunlarından Bildiğiniz üzere Türkiye dünyada en çok mültecinin olduğu ülke ve işleyen bir göç siyaseti hala yok Bu durum toplumsal siyaset ve sosyolojinin ilgi alanları ortasında