Dünyanın dört bir yanından iklim kriziyle uğraşta daha kararlı adımlar atılması için davetler yapılıyor beşerler Escort Şişli seslerini yükseltiyor İklim krizi farkındalığı her geçen gün artarken bu gayrette hangi adımın nasıl atılacağı da tartışılıyor
Şüphesiz iklim krizini tetikleyen kömür üzere fosil yakıtlara dayalı güç üretimi ömrü bütünüyle tehdit ediyor Krizi tetikleyen nedenlerin başında gelen kömür ve fosil yakıtların tüketimi ne yazık ki her geçen gün artıyor Yenilenebilir kaynaklara dayalı güç tahlil olsa da kirli gücün nasıl dönüşeceği hâlâ büyük merak konusu
Buğday Ekolojik Ömrü Destekleme Derneği birçok soru işareti barındıran bu sürece ışık tuttu ve Enerji dönüşümü raporu nu evvelki gün yayımladı Raporda sürdürülebilir ve adil bir dönüşüm için tahlil teklifleri yer alıyor
PAY ARTTI
Gelin rapora yakından bakalım Rapor Türkiye’de iklim krizine neden olan fosil yakıtların elektrik üretimindeki hissesinin son bir yılda yüzde 58’den yüzde 64 e çıktığını ortaya koyuyor Güç üretimine ait kimi datalar ise şöyle
–Türkiye’de kullanıma sunulan gücün yüzde 83 3 ü fosil kaynaklardan kömür petrol ve doğalgaz sağlanıyor Yani endüstride konutlarda işyerlerinde resmi binalarda otellerde tarım için kullanıma sunulan 10 ünite gücün 8 ünitesinden fazlasının üretim metodu iklim krizine neden oluyor
–Türkiye’de 2021 yılında üretilen elektriğin yüzde 16 8 i köylünün tarlada bahçede meskende kullandığı suyun önüne set çeken pek çok ağacın kesilmesi ile birlikte karasal ve sucul ekosistemleri geri dönüşü olmayacak halde tahrip eden hidroelektrik santrallerden HES sağlandı
–2020 yılında yaşadığımız çok kuraklık fosil yakıtların elektrik üretimindeki hissesinin da değişmesine neden oldu Rüzgar ve güneş gücünün elektrik üretimindeki hissesi Türkiye de son beş yılda yaklaşık yüzde 4 ten yüzde 12 ye yükselmiş olsa da kuraklık sonucu oluşan su kaybı HES lerden elektrik üretimini önemli oranda düşürdüğü için fosil yakıtın güç üretimindeki hissesi yükseldi
NE VAKİT BİTECEK
Yani bir kısır döngünün içindeyiz
Yani tükettikçe kayıpları karşılamak için daha fazla tüketiyoruz
Yani doğal kaynakları ne kadar fazla harcarsak dünyaya daha da fazla ziyan verecek adımlar atmaya mahkûm oluyoruz
Peki bu ne vakte kadar sürecek Meçhul
Dünya büsbütün tükenince mi bitecek bu kısır döngü
İnsanlık aç susuz nefes bile alamayacak hale gelince mi
Rapor tam da bu noktada kimi ikazlarda bulunuyor Günümüz güç kaynakları ve üretim usullerinden bir anda vazgeçmemiz imkansız olsa da bilimsel raporlar fosil yakıtların güç üretimindeki hissesinin kademeli halde azaltılarak güç arzının tamamının yenilenebilir kaynaklardan karşılanabileceğini belirtiyor Güneş ve rüzgar üzere sınırsız kaynakların yanında biyokütle de giderek yaygınlaşan bir pak güç kaynağı olarak bilhassa de ziraî üretim yapan çiftlik ve işletmeler için fırsatlar sunuyor 2021 yılı datalarına nazaran Almanya’da güç üretiminde biyokütlenin hissesi yüzde 7 8 e yenilenebilir güç üretiminin toplam güç üretimindeki hissesi ise yüzde 40 9 a ulaşmış durumda
Bununla birlikte gücün büsbütün yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesi durumunda dahi verimlilik şebeke kayıplarının önlenmesi ve daha az kullanım üzere planlama ve alışkanlık değişikliklerini yapmak elzem Güneş ve rüzgar sınırsız da olsa bu kaynaklardan güç üretmek için gereken çelik bakır cam üzere hammaddelerin hudutlu olması çözmemiz gereken asıl problemin tüketim çılgınlığı olduğuna işaret ediyor
BAŞKA BİR DÜNYA MÜMKÜN
Tabii bu durum yalnızca bize has değil Dünyada da yenilenebilir güç üretimi ve yatırımları artsa da fosil yakıtların yatırımları azalmıyor lakin raporda da denildiği üzere tabiatta hiçbir şey sonsuz değil ve petrol kömür ve doğalgazın birkaç on yılda tükenmesi bekleniyor
Daha fazla yerine sürdürülebilir kâfi ve adil sözleri kullanılan raporda dönüşüm için birtakım teklifler de sunuluyor
–Tüketerek felakete sürüklediğimiz gezegendeki varlığımızı sürdürmek istiyorsak tahrip ettiğimiz ekosistemlerin kendisini onarabilmesi için harekete geçmemiz gerekiyor
–Merkeziyetçi güç sistemleri yerine mahallî sistemlerin güçlenmesini
–Daha fazla karlılığın yerini sürdürülebilir ve adil paylaşıma dayalı şirket yapılanmalarının almasını ulusal ve milletlerarası hukukta buna yönelik düzenlemelerin yapılmasını
–Fosil kaynaklarla güç üretiminden kademeli olarak vazgeçilerek güneş rüzgar biyokütle üzere yenilenebilir kaynaklardan üretimine geçilmesini ve bu yatırımlar gerçekleşirken toplum faydasının lokal halkın çıkarlarının etraf çevre ve sıhhat tesirlerinin hassasiyetle göz önüne alınmasını
–Doğal varlıkların tükenmesine neden olan kirletici kaynak kullanımı ve üretim formülleri yerine doğal varlıkların sürdürülebilirliğinin temel alınmasını
–Güç yatırımlarında toplum faydasının mahallî halkın çıkarlarının etraf ve sıhhat tesirlerinin hassasiyetle dikkate alınmasını
–Fosil kaynaklarla işleyen kirli sistem ve teknolojilerden vazgeçilirken iş kaybı üzere nedenlerden dezavantajlı hale gelecek topluluklar için istihdam ve toplumsal garanti sağlamaya yönelik planların yapılmasını
–Daha fazla üretim ve tüketimin yerine yeterliliğin ve adil paylaşımın teşvik edilmesine yönelik adımların atılmasını öneriyoruz
KARARLI ADIMLAR ATILMALI
Aslında fazla kelama gerek yok Bildiğimiz bir gerçek varsa o da hiçbir kural tanımayan güç üretim ve tüketiminin dünyanın sonunu getirmek üzere olduğu
Her şeye karşın tahlil ve dönüşüm imkansız değil Hükümetlerin artık bu sesleri duyup sürdürülebilir ve adil bir dönüşüm istikametinde hemen kararlı adımları atmasına muhtaçlık var
