Geçmek bilmeyen kışın akabinde havalar ısınıyor. Yaz kapıdan göründü ancak havalar ısındıkça bizim içimiz ürperiyor zira geçen yaz arka arda çıkan ve bir türlü söndürülemeyen orman yangınlarının acısı hâlâ taze.
Bu yangınlarda 8 kişi ve binlerce hayvan hayatını yitirdi, birçok yerleşim yeri de küle döndü. Toplamda 118 bin 415 hektar ormanlık alan yandı. Bir ağaç bile kül olsa içimiz yanarken toplam 118 bin futbol alanı büyüklüğünde ormanlık alanı kaybettik. Bu milyonlarca ağaç demek… Yalnızca ağaçlar mı? Ormanlarda yaşayan onlarca çeşit, binlerce canlının hayatı ve yok olan ömür alanları…
‘AĞAÇLAR KESİLECEK’
Havalar ısınırken en çok merak edilenlerin başında orman yangınlarıyla gayrette alınacak yahut alınan tedbirler geliyor… Ne yapıldı bir yıl boyunca?
Yangın tedbire çalışmalarına bakarken Orman Genel Müdürlüğü Orman Yangınlarıyla Gayret Dairesi Başkanlığı’nın 27 Ocak’ta 30 Orman Bölge Müdürlüğü’ne yolladığı yazıya ulaştık. Yazıyı açıklıyoruz.
“Orman yangınları açısından hassas blok orman alanlarından geçen her türlü yolların kenarlarında yanıcı husus azaltılması ve seyreltme yapılması ile çıkabilecek mümkün orman yangınlarının kısa müddette gelişerek zirveye sirayeti engelleneceği” belirtilen yazıda özetle şöyle deniliyor:
“Bu kapsamda orman içi ve bitişinden geçen her türlü yolların hafriyat ve dolgu şevlerindeki ağaçlar büsbütün kesilecek ve bu noktalardan itibaren her iki istikamette topografik kurallar göz önüne alınarak 5 metre arada büsbütün tıraşlama yapılarak yanıcı hususun ortadan kaldırılması sağlanacaktır. Daha sonrasında ise her iki istikamette 25-50 metre aralıkta orta ve alt tabakanın temizlenmesi ve bakım müdahaleleri ile yanıcı hususun azaltılması sağlanacak gerekli durumlarda kapalılık 1’e indirilecektir.”
‘EKOSİSTEM İSTİKRARI BOZULACAK’
Yazıda, bu sistemin orman yangınlarına karşı kullanıldığından bahsediliyor… Pekala lakin bu tesirli bir usul mi ya da ziyanı var mı? Uzmanlara ve akademisyenlere danıştık.
İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Ünal Akkemik bahisle ilgili olarak şunları söyledi:
“Yazıdan benim çıkardığım sonuç; yangına karşı alınması gereken tedbirlerin gereğince alınamadığı, o nedenle, orman yangınlarının ana sorumlusunun ormanlar olduğunun ilanıdır. Bir öbür sonuç da tahminen de gelecek yıl muhtemel yangınlarda yanacak olan ölçüden daha fazlasını şimdiden keserek odunu yanmadan üretmek ve ormanları daha fazla parçalamaktır.
Orman içi ve bitişindeki yolların kenarlarından 5’er metre açılmasıyla yol alanı genişleyecek buna ek olarak her iki istikamette toplam 10 metreye kadarlık bir alanda kapalılık yüzde 10’a düşürülecektir. Bu durum binlerce kilometre yol ağı olan başta Ege ve Akdeniz bölgeleri olmak üzere yangın hassas denilen blok orman alanlarında çok önemli bir orman tahribatı ve parçalanması manasına gelmektedir.
Bu alanlarda yaşayan fauna ve flora elemanlarının hayat alanları bozulacak ve açık bir halde belirtmek gerekir ki ekosistem istikrarı alt üst olacaktır. Aslında yıllardan bu yana ormanlarda parçalanma oranı Orman Genel Müdürlüğü’nün sayılarına nazaran yüzde 50’lileri aşmış iken bu uygulama ile parçalanma çok daha fazla artacaktır. Bu biyolojik çeşitliliğin devamlılığı açısından gerçek bir uygulama değildir. Bilindiği üzere Akdeniz ormanları hassas ekosistemlerdir ve esasen iklim değişikliği ve insan baskısının olumsuz tesiri altındadır. Bu uygulama yerine hususun uzmanı bilim insanlarının da ısrarla vurguladığı üzere ekosistemi koruyarak, gereğince teknik işçi, halkın eğitimi ve iştiraki, kurumlar ortası güçlendirilmiş işbirliği, caydırıcı cezalar, gereğince teknik ekipman (uçak, helikopter gibi) sağlanması ve mayıs ayı başı itibariyle yangına hazır hale gelinmesi daha yanlışsız bir yaklaşım olmayacak mıdır?”
‘ODUN ÜRETİMİ İÇİN…’
Orman Genel Müdürlüğü’nün geçen ekim ayında iklim değişikliğiyle ilgili olarak orman yangınları çalıştayı yaptığını söyleyen Bartın Üniversitesi Orman Mühendisliği Fakültesi’nde öğretim üyesi Prof. Dr. Erdoğan Atmış şöyle düşünüyor:
“Oradan alınan kararlardan biri buna benziyordu. Bu da onun uygulaması üzere lakin bunun orman yangınlarıyla uğraştan çok ormanlardan odun kesmek için yapılmış bir çalışma üzere duruyor. Akdeniz bölgesinde yeni Biyokütle Santralleri kuruldu bunlara da hammadde gerekiyor. Daha çok maki bitkileri kesilecek üzere duruyor ancak kızılçam ve öteki ağaçlar da olacaktır.
Bu metot orman yangınlarına karşı alınabilecek önemli bir tedbir üzere değil de daha çok odun üretimi için bu çeşit formüller kullanıyorlar.”
‘GÜÇLÜ İRADE GEREK’
Orman yangınlarına karşı en tesirli sistemi sorduğumuzda ise Atmış şöyle devam ediyor:
“İktidarın yangınlara karşı geliştirecek önemli bir yaklaşımı yok. Aldığı bu tedbirler de öteki nedenlere dayanıyor. Öncelikle Türkiye’de son yıllarda bu yangınlar niçin artıyor? Bunu çok yeterli tespit etmeli. Ormanların içinde insan tesiri var. Paramparça oldu ormanlar. Ormanların içinde bir sürü güç santrali, kömür madeni, mermer ocağı, turizm tesisi var. Bunlar artık ormanlarda büyük tehlike oluşturuyor. İktidar bu değişimi fark edip, buna karşı tedbir almalı. Yoksa bu orman yangınlarını önleyecek kalıcı bir prosedür değil. Bu yalnızca günü kurtarma ve odun sağlama için yapılmış bir metot. Tabiat müdafaadan yana ormancılık siyasetlerinin geliştirilmesiyle tedbir olur. Bunun için de güçlü bir irade olması gerek.”
Orman yangınlarıyla ilgili alınacak tedbirlerin kamuoyunda uzun bir mühlet konuşulacağı ve tartışılacağı kesin lakin yağmurdan kaçarken doluya da tutuluyor olabilir miyiz?
Her yangında canımız yanarken, yangınla çaba kapsamında kesilecek onca ağaca içimiz yanmayacak mı?
Orman yangınlarının sorumlusu ormanlar mı? Tek hatalı ağaçlar mı?
