Seçkin Sağlam
ÇANAKKALE – İstanbul Sözleşmesi’nin Cumhurbaşkanı kararnamesi ile iptal edilmesine karşı Çanakkale’den açılan davada Danıştay’ın iki üyesinin karşı oyu ile iptal istemi reddedilmişti. Danıştay Onuncu Dairesi’nin, CHP Çanakkale Vilayet Bayan Kolları Lideri Sibel Erol, Çanakkale Tabip Odası Lideri Güleda Erensoy, Çanakkale Halkevi Lideri Deniz Öztürk ile bir küme bayanın açtığı davadaki kararına ait 15 üyeli Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na yaptığı itiraz da ret edildi. Avukat İnci İncesağır’ın vekalet ettiği davada, İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 5 üyesi ret kararına karşı oy kullandı. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 27 Aralık 2021 tarihli toplantısında Tetkik Hâkimi Mehmet Celal Uzunkaya’nın itirazın reddinin gerektiğini belirtmesinin akabinde konsey üyelerinin kararlarına yer verildi. 5 üyenin karşı oy kullandığı kararda, 9 üye ve Tetkik Hakimi, oy çokluğu ile müracaata ret kararı verdi.
‘CUMHURBAŞKANI YETKİSİ SINIRSIZ DEĞİLDİR’
Kurul üyeleri, Ziya Özcan, Hasan Odabaşı, Muhsin Yıldız, Hasan Önal ve Bilge Apaydın imzalı karşı oyda, cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisinin sınırsız olmadığına vurgu yapılarak, “Dava konusu kararın, memleketler arası hukuka uygun olmasının, kararın iç hukukumuza da uygun olduğu sonucunu doğurmayacağı açıktır. Cumhurbaşkanı Kararının iç hukukumuza uygun olup olmadığının kıymetlendirilmesi gerekmektedir. Anayasa’da Cumhurbaşkanına kararname çıkarma yetkisi verilmekle birlikte bu yetki sınırsız değildir. Maddelerden farklı olarak Anayasa’da kararnameyle düzenlenecek mevzular sınırlandırılmıştır” denildi. Heyet üyeleri yetki tarafından getirilen bu sınırlamaların Anayasa’nın 104. Unsurunda belirtildiğine dikkat çektiler.
‘KAMU HUKUKU’ VURGUSU…
5 konsey üyesi, kamu hukukunun genel prensiplerinden olan “yetkide ve adapta paralellik ilkesi”ne atıfta bulunarak, “Bir süreç hangi yola uyularak tesis edilmişse tıpkı tarza uyularak geri alınması, kaldırılması yahut feshedilmesi gerekmektedir” dedi. “Yetkide ve metotta paralellik ilkesi” yeterince de TBMM’nin onayladığı bir milletlerarası muahedenin yeniden TBMM’nin kararı ile yürürlükten kaldırılması yahut sona erdirilmesi ya da yeni bir yasa çıkarması sonrasında alınacak bir Cumhurbaşkanı kararı ile mümkün olabileceği tabir edildi. 5 şura üyesi, “Dava konusu Cumhurbaşkanı Kararında yetkide ve adapta paralellik unsuru uyarınca hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” dedi.
‘HİÇBİR BİREYE, AİLEYE, ZÜMREYE YAHUT SINIFA İMTİYAZ TANINAMAZ’
Karşı oy veren konsey üyeleri, Anayasanın “Kanun önünde eşitlik” başlıklı 10. Unsuruna atıfta bulunarak, “Hiçbir şahsa, aileye, zümreye yahut sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve yönetim makamları bütün süreçlerinde kanun önünde eşitlik unsuruna uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” prensibini söz ettiler. Anayasada, bayan ve erkeğin eşit haklara sahip olduğunun açıkça belirtildiğine işaret eden heyet üyelerinden Ziya Özcan ve Muhsin Yıldız, “Devlet, eşitlik unsurunu yaşama geçirme konusunda yükümlü kılınmıştır. Anayasa kararı,
Devletin bu eşitlik prensibine saygılı davranması ya da bozucu tesirlerden kaçınmasının ötesinde, yasama geçirilmesi için harekete geçmesini, önlem almasını, gerekirse müspet ayrımcılık yapmasını emretmektedir” dediler.
‘KEYFİLİK İHLALE NEDEN OLUR’
Danıştay Kararı’nda İstanbul Sözleşmesi’nden neden çekinildiği konusunda hukuken geçerli bir münasebete yer verilmediğinin altını çizen konsey üyeleri, Özcan ve Yıldız ayrıyeten, yönetime tanınan takdir yetkisinin kullanımı mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu faydası ve hizmet gerekleri ile sonlu olduğunu tabir ettiler. Yetki, form ve husus ögeleri yanında takdire dayanan süreçlerin de yargı kontrolüne tabi bulunduğunun kuşkusuz olduğunu belirtiler. Özcan ve Yıldız, “Bu manada yönetime tanınan takdir yetkisinin kullanımı ‘keyfilik ’ten fazla kamu faydası ve hizmet gereklerine uygun olmak zorundadır. Aksi bir fikir Hukuk Devletinin ihlali sonucunu doğurur” değerlendirmesine yer verdiler.
9 ÜYE: CUMHURBAŞKANI YETKİYE SAHİP
Kararı oy çokluğu ile reddeden 9 üye ise, Cumhurbaşkanının milletlerarası antlaşmayı onaylayıp onaylamama konusunda takdir yetkisine sahip bulunduğunu tabir ettiler. Üyeler, “Milletlerarası antlaşmaların iç hukuka aktarılması konusunda asıl yetkinin Cumhurbaşkanına tevdi edilmiş olması karşısında, Cumhurbaşkanının milletlerarası antlaşmaları sona erdirme yahut bu antlaşmalardan çıkma yetkisine de sahip olacağı sonucuna ulaşılmaktadır” dediler.
Kasım ayında da misal bir dava açılmış, CHP ve Âlâ Parti başta olmak üzere, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşlarının açtığı davada da birebir heyet üyeleri alınan karara karşı oy kullanmışlardı. İkinci karar ise 27 Aralık 2021 tarihinde alınarak, geçtiğimiz günlerde bildirim edildi.
