Japonya 1800 lerde büyük değişimlerin arifesindeydi ıslahatlar yapılıyor ve Batılılaşma atılımları nedeniyle gelenekler ve modernizm İstanbul Escort ortasında kaldığını düşünen halkın kıymetli bir kısmı bocalıyordu Ogai Mori 1800 lerin ikinci yarısında Avrupa da tahsil görmüş bir tabip ve muharrir olarak ülkesindeki Batılılaşma hareketi ve gelenekler ortasındaki ilgisine Anadolu Yakası Escort baş yoruyordu
Mori Batı da karşılaştığı edebiyat ile Japonya daki edebî kültürü bir ortaya getirerek üslubunu yaratmıştı Böylelikle bir bütün olarak ele aldığı Japon toplumunun ve kültürünün yanı sıra onu Kartal Escort oluşturan bireylerin ruh hâlini satır ortalarına tenkitlerini de katarak Batı kültürüyle karşılaştırdığı metinler kaleme almıştı Otuz küsur yıl boyunca yazdığı kitaplarda karşılaştığı ve şahit olduğu çabucak her sorunu işleyen Mori tıp tahsilinden izleri metinlerine yansıtan bir âlim di
Öğrendiği Avrupa lisanlarından okuduklarını Japonya kültürüyle bir ortaya getiren tarihe ve biyografilere de meraklı bir müellif olan Mori samuraylık geleneğinin bir evladıydı Avrupa da yüksek tahsil gören ve 1888 de ülkesine dönen Mori ye dair Japonya edebiyatı tarihi uzmanı Suiçi Kato nun şu belirlemesi değerli Ogai ın Avrupa da geçirdiği dört yıl onun hem bürokratlığı hem bilimsel kişiliği hem de edebiyatı ve aşkları üzerinde hayatının sonuna kadar büyük bir rol oynamıştır
Mori gerek çevirileriyle gerek yazılarıyla 1800 lerin sonunda ülkesinde yeni kapılar açarken Kato nun tabiriyle konu zenginliği bakımından çağdaş Japonya edebiyatını en üst seviyeye çıkaran yazar olarak anılıyor Bunun yanında kaleme aldığı şiirlerle pek çok şaire ilham verirken düzyazıdaki üslubuyla tarihî romanlarıyla ve yazdığı biyografilerle dikkat çekiyor Uzun lafın kısası hem kurgu hem de kurgu dışı yapıtlarıyla vaktinin bir şahidi olarak bilinirken çağdaşlarını ve kendisinden sonraki müellifleri etkiliyor
Mori nin bu etkiyi yaratan metinlerinden biri Japonya da yaşanan toplumsal ve kültürel değişimlerin bireylerin hayatına nüfuz etmeye başladığı Meici Dönemi nin sonunda Tokyo da geçen ‘Yaban Kazı’
HAYALLER VE GERÇEKLER
Romanda iki ana karakter çıkıyor karşımıza Birincisi yaşı ilerlemiş ve pek de varlıklı olmayan babasını ömrünün son devirlerinde keyifli etmek için varlıklı bir tüccarla bağ yaşamayı kabul edip onun metresine dönüşen O Tama Başka karakter ise tanıştığı O Tama ya âşık olan Okada
Romanın anlatıcısı üniversite periyodundan arkadaşı Okada yı tanım ederken erkek güzeli karakterli ve istikrarlı yaşayan insan diyor Çabucak herkesin ilgisini çeken bu adam tıpkı vakitte örnek alınan bir kişi Özcesi etrafındakilerin onun üzere olmak istediği bir genç
Yaban Hafriyat Ogai Mori Tercüman Alper Kaan Bilir 144 syf İthaki Yayınları 2021 Okada iniş çıkışları fazla olmayan biri Yürüyüş yaptığı güzergâh bile muhakkak İşte Tokyo daki o yürüyüşlerinden birinde gözünün takıldığı pencerede yüreğini titrettiğini hissettiği bayanla karşılaşıyor Asıl kıssa de bu türlü başlıyor Babasının ve kendisinin çektiği yoksulluğu hatırlayıp kendisini metres yapmak isteyen tüccarın teklifini kabul eden O Tama dan diğeri değil penceredeki
Hikâyenin anlatıcısı bu müsabakanın öncesini ve gerisini âdeta O Tama ve Okada yla her an berabermiş üzere ve biraz da masal havasında aktarıyor Satır ortalarına 1800 lerin sonu 1900 lerin başındaki Japonya dan görüntüleri ve insan bağlarını de katıyor Örneğin o yıllarda kadın erkek yakınlaşmalarının öncesine nazaran nasıl farklılaştığını hisler yerine gereksinimlerin ve dürtülerin ön plana geçtiğini koyuyor ortaya Öte yandan Japonya daki Batılılaşma ve çağdaşlaşma sancılarının yanı sıra yenilik ve gelenek tansiyonu de bu anlatımın tabanında yer buluyor kendisine O Tama ve Okada işte bu türlü bir ortamda tesadüfen karşılaşıyor
Babasının uygunluğunu ve rahatını düşünerek metres olmayı kabul eden O Tama nın o noktaya çok kolay ya da aniden geldiğini söylemek güç Anlatıcı genç kızın üzerindeki baskıyı ve babasının tedirginliğini tüm detaylarıyla veriyor okura O Tama ya mesken tutan beyi nin içten pazarlıklı hâli ve maksada ulaşma etabındaki yapmacıklığı ise bu baskıyı ve tedirginliği perçinliyor Günün birinde saadet beni bulursa babama şöyle yardım edeceğim diye düşünen O Tama nın içinde bulunduğu durumu Başına gelenlere razı olmak bu genç bayanın en sık deneyim ettiği zihinsel durumdu ruhunun o kanalı sık sık yağlanan bir makine üzere pürüzsüz çalışıyordu halinde söz ediyor anlatıcı
BAĞIMSIZLIĞA YANLIŞSIZ BİRİNCİ ADIM
Babasını düşünerek biraz da gönülsüzce adım attığı yeni ömür ve tercihleri nedeniyle toplumdan dışlandığını hissediyor O Tama Dahası metresi olduğu adamın eşi değil eşi gibi göründüğünün de farkında Velhasıl çelişkiler ve tansiyonlar yumağı resmeden Mori O Tama nın zihninin derinliklerine ittiği okuru yalan gerçek ikileminin ortasına bırakırken genç bayanın içindeki fırtınayı ise şöyle resmediyor O Tama babasını memnun etmek dışında hiçbir gaye gütmediği için Asla olmaz diye kesin bir lisanla reddeden babasını ikna etmiş bir metres olmuştu Ancak beyefendim dediği adam bir tefeci çıkınca dünyası kararmıştı Kalbindeki üzüntüsü tek başına defedemediği için hislerini babasıyla paylaşmak istemiş bir arada dertleşiriz diye düşünmüştü Fakat gölet kıyısındaki babasını ziyarete gidip onun huzurlu yaşantısına şahit olunca lisanı varıp da bir şey diyememişti Konuşmak ihtiyarın içki çanağına bir damla zehir dökmek üzere olacaktı O Tama Pekâlâ Acı çeksem de acımı kalbime gömeceğim diye karar vermişti ve bu kararla birlikte o vakte dek diğerlerine bel bağlamaktan öteki bir şey bilmeyen genç bayan birinci sefer bağımsızlığın nasıl bir his olduğunu hissetmişti
O Tama kalbinin beyi nden uzaklaştığını düşündüğü periyotta karşılaşıyor Okada yla Penceresinin önünden geçip giden sıradan bir öğrenciyken Okada nın verdiği selam O Tama yı heyecanlandırıyor
Dışarıdan bakıldığında her şeyi tam üzere görünen O Tama nın ömründe kendisinin pek seçemediği hissetse de ismini koyamadığı eksiklikler var Okada yla birinci müsabakasını heyecanlı hâle getiren de bu ve konuşma içini dökme gereksinimlerine cevap veren o genç öğrenci O Tama için derhal almayı arzuladığı bir şeye dönüşüyor
Romanın geçtiği periyotta Japonya da yaşanan süratli değişimlere emsal biçimde ikili ortasındaki bağlantı ve bağlantı de hızla gelişirken O Tama nın zihninde kuşkular uyandığını ancak yüreğinin öbür şeyler söylediğini aktarıyor anlatıcı O Tama güçlü bir bayandı Suezo yla tanışmasından beri geçen kısa vakitte resmî olarak herkesçe dışlanan ancak kapalıdan kapalıya de kıskanılan bir metres olmanın acısını öğrenmiş bu sayede toplumla alay eden bir mizaç geliştirmişti Lakin özünde âlâ bir insandı ve şimdi yüreği katılaşmamıştı bir yurt talebesi olan Okada ya yaklaşmaktan korkuyordu
O Tama ve Okada nın bağlantısı ve bağlantısı 1800 lerin sonunda Japonya daki gelenek modernlik tansiyonuna benziyor O Tama yüzü geleceğe dönük lakin geleneklerin kendisini frenlediği Okada ise çağdaşlığı temsil eden bir karakter olarak çıkıyor karşımıza
Mori romana kattığı bu metaforlar haricinde O Tama ve Okada nın kaderini belirleyen tanışma ve tam manasıyla bir ortaya gelememe kıssasıyla çıkıyor karşımıza İmkânsız değil tahminen lakin eksik bir aşk kıssası bu Mori kişilik çözümlemelerinin değerli bir yer kapladığı ‘Yaban Kazı’nda iki ana karakterin penceresinden bakarak kaleme aldığı satırlarla Japonya edebiyatında değerli bir noktada konumlanıyor
