“Cumhurbaşkanlığı seçimlerimize yapılan müdahale, pandemi ve ekonomik kriz sonrasında karşımıza bir de mafya hesaplaşması çıktı. Toplum tabir derindeyse donmuş durumda. Nelerle baş edeceğimizi bilemiyoruz. Tüp alma, elektrik faturasını ödeme konusundaki zorluklara mı yanalım, Türkiye’nin her işimize karışmasını mı keder edelim, yoksa artık sokaklarda mafya kurşunlarından mı korkalım? Adada hayatımız gün geçtikçe zorlaşıyor.”
Yukarıdaki telaşını Duvar ile paylaşan Ayşe, bugünlerde hayatını yurt dışında devam ettirmenin hayalini kuran genç Kıbrıslı Türklerden biri…. Birçok yaşıtı üzere Ayşe üniversite tahsilinin sona ermesinden sonra Kıbrıs’ın kuzeyinde pandemi ve ekonomik buhran devrinde zorlaşan hayat kaideleriyle yüz yüze geldi. Mezun olduktan sonra Kıbrıs’ın kuzeyinde berbat koşullarda emek gayretine atılan genç Kıbrıslı Türk, son devirde adanın güneyinde iş aramaya başladı. “Güneyden yakın vakitte ses çıkmazsa, CV’me ilgi olmazsa bize yurt dışı yolu görünecek” diyen Ayşe son periyotta yakınlarının yaşadığı İngiltere ve Avustralya ile olan temaslarını ağırlaştırmış durumda. Bir yandan da dikkatini binbir zahmetle biriktirebildiği 110 euro ile Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportu ve kimliğini yenileme maksadına odaklandırıyor…
CAN GÜVENLİĞİ ENDİŞESİ
Ayşe üzere birçok Kıbrıslı Türk’ün gözü son günlerde, kumarhane işletmecisi Halil Falyalı ile sürücüsünün Girne’nin Çatalköy/Ayios Epiktitos bölgesinde uğradığı silahlı hücumda. Akının ‘güpegündüz’ diye nitelendirilebilecek bir vakit diliminde, Girne’nin sakin ve nadide bir noktasında gerçekleştirilmesi, saldırganların tüm detayları izafi bir çarçabuk planlamış olması ve saldırıyı gerçekleştirmesi Kıbrıslı Türkleri kaygılandırıyor. Bu bağlamda, Duvar’a konuşan Kıbrıslı Türkler can güvenliği kaygısını ön plana çıkarıyor. 80’li ve 90’lı yılları yaşayan kuşaklarsa, “90’lardaki derin devlet ve mafya hesaplaşması adaya geri döndü” tasasını paylaşıyor.
TÜRKİYE EKSENLİ OLUMSUZ GELİŞMELER EŞ VAKİTLİ YANSIYOR
Kıbrıslı Türkleri can güvenliğinin yanı sıra kaygılandıran başka bir durum da, Türkiye eksenli olumsuz gelişmelerin neredeyse eş vakitli olarak Kıbrıs’ın kuzeyindeki hayatın her alanında artık kendini hissettiriyor olması. “Cumhurbaşkanımızı seçtirtmeyen, en büyük partimizin kongresine karışan Türkiye bütün olumsuz yanlarıyla artık hayatımızın her alanında” algısı son periyotta adanın kuzeyinde, bilhassa de muhalif kısımlarda yerleşmiş durumda.
Muhalif bölümler bir yandan Falyalı’nın Türkiye’deki kirli münasebetler yumağıyla bağlantılarına, başka yandan da adanın kuzeyinde Türkiye’ye yakın duran siyasetçilerle işbirliğine dikkat çekiyor. Kelam konusu bağlantıları gündeme taşıyan Yeni Nizam gazetesi Genel Yayın Direktörü Cenk Mutluyakalı geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın serzenişine ve öfkesine maruz kaldı.
SOLA NAZARAN, TÜRKİYE’DEKİ SEÇİM SÜRECİYLE DİREKT BAĞ VAR
Sosyoekonomik çalkantı sürecinde can güvenliğiyle ilgili kaygılar Türkiye ile olan sıkıntılı bağlarla birleşince, birçok Kıbrıslı Türk’ü can alıcı bir soruyla karşı karşıya kalıyor: Siyasi ve ekonomik açıdan kendi ayakları üzerinde durmakta zorlanan Kıbrıs Türk toplumu, Kıbrıs sıkıntısının çıkmazda olduğu, adanın son taksime gerçek gittiği bir süreçte, Ankara-kirli bağlar yumağı karşısında otonomisini nasıl koruyacak?
Kıbrıs Türk solunun geniş kısımlarına nazaran bu sorunun tek bir yanıtı var: Kıbrıslı Türkler adadaki varlığını lakin Kıbrıs müzakerelerinde federal tahlile dönüşle güçlendirebilir. Birtakım muhalif isimler kelam konusu görüşe, ilerleyen periyotta Türkiye’de gerçekleştirilecek seçimlerin Kıbrıs’taki yankısını da eklemlendiriyor. Bu bakış açısına nazaran, Kıbrıslı Türkler derin sosyoekonomik ve siyasi çıkmazdan lakin Türkiye’deki muhtemel iktidar değişikliği ve federal tahlille çıkabilir. Bu görüşün Kıbrıs Türk sağında ve merkezinde konumlanan siyasi aktörlerin büyük kısmı tarafından katî bir suretle reddedildiğinin altını çizmekte fayda var. Öte yandan Kıbrıs Türk sağı, ‘eşit hâkim KKTC’ telaffuzunun içini son gelişmeler karşısında doldurmakta sınıfta kalmış durumda.
RUM TARAFININ PERSPEKTİFİ: İKİ DEVLETLİ TAHLİL BU KURALLARDA ZORLANAMAZ
Peki, Falyalı cinayeti sonrasında Kıbrıs Türk toplumunda oluşan can güvenliği telaşı – Türkiye’yle problemler yumağı -gelecek derdi ‘üçgeni’ karşısında, Kıbrıs Rum tarafı kendisini nerede konumlandırıyor?
Kıbrıs Rum liderliği ve Rum medyası, kelam konusu üçgeni dikkatle takip ediyor ve kayıt altına alıyor. Rum medyasının Falyalı cinayetiyle ilgili tüm gelişmeleri yakından izlediği bir esnada, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’nda “Kıbrıs Türk toplumu kaynayan bir kazan” yorumları yapılıyor. Duvar’a konuşan bir kaynak, şu vurguda bulunuyor:
“Türkiye’de seçimler yaklaştıkça, eski hesaplar görülmeye başlandıkça ve doğal ki ekonomik kriz sürdükçe Kıbrıs Türk tarafındaki durum berbatlaşacak. Bu kaideler altında en az 2023’e dek elle tutulur bir yanı olmayan iki devletli tahlil tezi ne Kıbrıs’ta ne de dünyada taban bulamayacak. Bu nedenle, müzakere sürecini başlatamasak bile, Türkiye’deki ve bizdeki seçimlere kadar inanç yaratıcı tedbirler ve olumlu adımlarla Kıbrıs problemindeki tahlil atmosferini bir biçimde canlı tutmak zorundayız. Temelinde buna en çok gereksinim duyan taraf, bugün bunu pek anlayacak durumda olmasa da, Kıbrıslı Türkler.”
