ANKARA – Türkiye Eğitim Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından bu yıl yedincisi düzenlenen “Merih Celasun’a Hürmet Günü” başlıklı anma dersi, TEPAV binasında gerçekleştirildi.
Sosyal Siyasetler Uygulama ve Araştırma Merkezi (SPM) Yöneticisi Serdar Sayan yaptığı açılış konuşmasında, “Merih Celasun’un yetiştirdiği öğrenciler ortasında ben de varım. Onu kaybettikten sonra hürmet günü düzenlemeye başladık ve iktisat alanında uzman bireylerden anma dersi vermesini istedik. Birinci toplantı 2010 yılında yapıldı” dedi.
‘ONUN NİYETLERİNİ, ANILARINI ÇOK GÜZEL YAŞATABİLDİĞİMİ DÜŞÜNMÜYORUM’
Etkinliğe katılan Merih Celesun’un kızı Esin Celesun, aktifliği düzenleyen TEPAV’a teşekkür ederek şöyle konuştu: “Babamı kaybedeli 10 yıldan fazla oldu ve TEPAV o günden bu yana bu aktiflikleri düzenledi. Bunun için ailem ismine teşekkür ediyorum. Bizi çok memnun eden bir aktiflik. Onun niyetlerini, anılarını yaşatabildiğimi sanmıyorum. O yüzden bu aktiflik çok kıymetli.”
‘YOKSULLUĞA YAKLAŞIMLAR VE EŞİT YURTTAŞLIK’
“Merih Celasun’a Hürmet Günü” kapsamında Boğaziçi Üniversitesi Emeritus Profesör Ayşe Buğra, “Sosyal Siyaset Niyeti İçinde ve İktisatta Yoksulluğa Yaklaşımlar ve Eşit Yurttaşlık İdeali” başlığıyla bir ders verdi.
BUĞRA: DÜNYA NUFÜSUNUN YÜZDE 55’İ HİÇBİR TOPLUMSAL TEMİNATA SAHİP DEĞİL
Konuşmasında fakirlere yardım bahisli 1532 basımı bir kitap kapağını gösteren Buğra, “Hâlâ tartıştığımız mevzuları içeriyor” dedi. Ayşe Buğra, geçmişten günümüze yoksulluk algılarını ve yaklaşımlarını anlatarak, “Dünya nüfusunun yüzde 55’i hiçbir toplumsal garantiye sahip değil. Avrupa’da bile yüzde 12 oranında yoksulluk var. Bu türlü bir ortamda vatandaşlık temel geliri tartışmalarının bu kadar ağır olması şaşırtan değil” diye konuştu.
Profesör Ayşe Buğra
‘TEMEL GELİR TEK BAŞINA YOKSULLUK MESELESİNİ ÇÖZEN BİR ŞEY Mİ?’
Yoksulluğun yalnızca gelir düşüklüğüyle ilgili bir durum olmadığına vurgu yapan Buğra, şunları söyledi: “Yoksulluk hayatın belirsizliğiyle çok ilgili bir durum. Yarın konuta ekmek alacak para olacak mı olmayacak mı? Aşikâr bir ölçü gelir sahibi olacağını bilmek insanları aklını kaybetmekten korur. Temel gelir kendi başına yoksulluk meselesini çözebilen bir şey değil. “Bunun yanında ne var?” sorusu çok kıymetli. Sıhhat sistemi nasıl? Eğitim sistemi nasıl? Konut siyaseti nasıl? Bütün bunlarla birlikte düşünülmesi gerekiyor.”
Anma dersinin akabinde gerçekleşen panelde, ODTÜ İktisat Kısmı Profesörü Erol Taymaz’ın moderatörlüğünde Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo ve Koç Üniversitesi İktisat Kısmı Emeritus Profesör İhsan Tunalı konuştu.
‘ÖĞRENME ZAHMETİNİN ALTINDA YETERSİZ BESLENME YATIYOR’
Hacer Foggo, çocuklar için yapılan toplumsal yardımların, artan besin fiyatları ve ekonomik kriz nedeniyle çocuğu koruyan bir düzenek olmaktan çıktığını söyledi. Foggo, “Pandemi sonrasında Amerika’da ve öteki yerde yapılan araştırmalara nazaran, besine erişim ve yetersiz beslenme, çocuğun ön beynini geliştirmeyen bir durum. Yoksulluğa bakarken o çocukların öğrenme zahmeti nedeniyle aldığı dokümanların altında yetersiz beslenme yatıyor. Bu durumun insan hakları ihlali ve çocuk hakları ihlali sorunu olduğunu düşünüyorum. Zira bu çocuklar yetişkin olduklarında da bu problemleri beraberinde götürüyor” dedi.
‘BU TOPLUMSAL YARDIMLAR ÇOCUĞU KORUYAN DÜZENEKLER DEĞİL’
Aile Bakanlığı’nın 2021 yılı Faaliyet Raporu’nda yer alan yoksulluğun bu yıl iki buçuk kat artığına ait bilgilere dikkat çeken Faggo, “Evde bakımını sağlayamayan 141 bin çocuğa yapılan toplumsal yardımların da çok fazla arttığı söyleniyor. Az evvel bahsettiğim yetersiz beslenme nedeniyle öğrenme zahmeti çeken çocuklardan bir kısmı da bu istatistik içerisinde yer alıyor. Çocukların okula devam etmesi için verilen bu cüzi toplumsal yardımlar, ekonomik krizin derinleşmesiyle elektrik faturalarında, besin alımında kullanılıyor. Bu toplumsal yardımlar çocuğu koruyan düzenekler değil aslında” diye konuştu.
‘İNSANLAR EKONOMİK KRİZ NEDENİYLE TEK TİP BESLENMEYE DÜŞTÜ’
Faggo, 2021- 2022 yılları ortasında neredeyse 160 bin çocuğun okula geri dönmediğine de vurgu yaparak şöyle konuştu:
“Bu çocukları takip eden sistemin olduğunu da düşünmüyorum. Bu çocukların ne yaptığı bilinmiyor. Ziyaret ettiğim her konutta okulu terk eden bir çocuk gördüm. Derin Yoksulluk Ağının 103 hane üzerinde yaptığı araştırmada çocukların yüzde 13’ü pandemi devrinde ailesiyle birlikte çalışmaya, yüzde 6’sı da mesken geçindirmeye başladı. Burada en değerli eksiğin takip düzeneğinin olmaması olduğunu düşünüyorum. Çocuk takip edilmediği vakit örneğin bir yıl içerisinde baba kanser olduğu vakit ailelerin birinci yaptığı şey çocuğunu okuldan alarak berbere çalışmaya vermek. Biz o çocuğu yakalayamadığımız vakit o yoksulluk mirasını alarak devam ediyor. Okulu bırakan derin yoksulluk yaşayan bir çocuksa takip sistemi yoksa okula dönmüyor. Yoksulluğun artmasının en kıymetli nedenlerinden biri takip düzeneğinin olmamasıdır. Çocukları koruyan takip düzeneğinin olmadığını düşünüyorum. Şu anda ekonomik kriz nedeniyle benim ziyaret ettiğim konutlarda tek tip besine düştü beşerler. Ne bulursa yemek. Çocuğa mama yerine hazır çorba vermek, bayan pedi yerine öteki alternatifler üzere. Bu ekonomik krizlerde bayanların kendi yarattıkları geçim stratejisi var aslında” dedi.
‘İŞKUR’A BİR AYDA 204 BİN İŞ BAŞVURUSU: HEPSİ 50 YAŞ ÜSTÜ
Foggo, yoksulluğun 65 yaş ve üzeri insanlarda da değerli bir sorun olduğunu söyledi. İŞKUR’a 2022 Şubat ayı içerisinde 50 yaş üzeri 204 bin 473 kişi kişinin iş başvurusu yaptığını tabir eden Foggo, “Yine bu beşerler her işi yapmak durumundalar. Yaşlılar bildikleri bilmedikleri bir sürü iş yapıyorlar ve birçok iş kazası oluyor. Emeklilerin 12 buçuk milyonu bankalara borçlu. Anne ve babalarından kalan mirası reddedenlerin oranı yüzde 85. Beşerler artık o kadar çok borçlanmaya başlamışlar ki, miraslar reddedilmeye başlanmış” dedi.
Panelde konuşan Prof. Dr. İnsan Tunalı da “Merih Celasun Hürmet Günü” çerçevesinde “Sosyal Müdafaaya Muhtaç Nüfusu Biliyor Muyuz?” başlıklı sunum yaptı.
