Ogün Akkaya
ANKARA – Akaryakıt fiyatları, yol geçiş fiyatları ve döviz kurlarındaki artışlar ulaşım fiyatlarında yeni artırımları beraberinde getiriyor. Yaklaşık üç ay evvel 499 TL’den 599 TL’ye yükselen iç çizgi havayolu tavan bilet fiyatları yüzde 16 artırımla 699 TL’ye çıkarıldı.
Havayolu ulaşımı için alınan bu artırım kararı, karayolunda da karşılık buldu. Şehirlerarası nakliyat yapan firma sahipleri, akaryakıt fiyatlarında indirim yapılmadığı sürece maliyetlerini karşılayabilmek ismine bilet fiyatlarına artırım yapılacağını söyledi.
UÇAK BİLET FİYATI, İSTANBUL-ANKARA 372, İSTANBUL-DİYARBAKIR ORTASI 712 LİRA
Peki şu anda uçak bilet fiyatları ne durumda? Örneğin, bir hafta sonrasına (30 Mart Çarşamba) İstanbul-Ankara seferini yapan bir uçakla seyahat yapmak istediğinizde ödemeniz gereken meblağ 372,98 TL. İstanbul-İzmir seferinde bu fiyat 413,98 TL, İstanbul-Diyarbakır seferinde ise 712,98 TL’ye denk geliyor. Birebir formda Ankara-Antalya ortası uçak bilet fiyatı ise 434,98 TL iken, Ankara-Trabzon ortası 496,98 TL, Ankara-İzmir 414,98 TL, Diyarbakır-İzmir ortası ise 975,24 TL oluyor.
OTOBÜS VE UÇAK BİLETLERİ ORTASINDAKİ FARK KAPANIYOR
Havayolu firmalarının bilet fiyatlarının yanı sıra otobüs fiyatları da cep yakıyor. Birbirini yakalayan bilet fiyatları karşısında otobüsle Ankara’dan İstanbul’a gitmek isteyen bir yolcunun ödemesi gereken meblağ 180-280 TL ortasında değişiyor. Ankara-İzmir seyahatinde bilet fiyatı 250 TL, İstanbul-İzmir seyahatinde ise 300 TL’ye ulaşıyor.
Yol uzaklığına nazaran akaryakıt kullanımı arttıkça da bu durum bilet fiyatlarına yansıyor. Örneğin İstanbul-Diyarbakır ortası seyahatin bilet fiyatı 400 TL olurken, Ankara-Diyarbakır ortası bilet fiyatları 300, İstanbul-Antalya ortası 320, İstanbul-Trabzon 380, Ankara-Rize ortası 300, Trabzon-Antalya ortası 450 TL’den satılıyor.
Örneğin, İstanbul-Diyarbakır ortası otobüs seyahatinin fiyatı yüzde 20 zamlandığı durumda 400 TL’den 480 TL’ye, Ankara-Diyarbakır ortası bilet fiyatı 300 TL’den 360 TL’ye, İstanbul-Antalya ortası ise 320 TL’den 384 TL’ye, Trabzon-Antalya ortası bilet fiyatı ise 450 TL’den 540 TL’ye çıkacak.
‘VATANDAŞ BİZİ HAKLI BULUYOR, ESKİSİ KADAR REAKSİYON ALMIYORUZ’
Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi’nde yolcu nakliyeciliği yapan Mehmet Türkyılmaz’a nazaran bilet fiyatlarında indirime gidilebilmesinin yolu, devletin akaryakıttan ÖTV ve KDV almamasından geçiyor.
Havayolu şirketlerinin devletten takviye aldıkları için avantajlı olduklarını söyleyen Türkyılmaz, mümkün olduğu kadar vergi indirimine gidilmesi taraftarı.
Yolcu sayısında yüzde 40-50 ortasında bir azalma olduğunu söyleyen Türkyılmaz, akaryakıt artırımları karşısında bilet fiyatlarını mecburen arttırmak zorunda kalacaklarını belirtti:
“Sadece bizim İstanbul’a giderken yaptığımız köprü ve otoban geçiş masrafımız araç başına 700 TL. Geçişlerde de indirim olması lazım. Bizi üçüncü köprüden geçmeye zorladıkları için nereden baksanız 60-70 kilometre daha fazla yol yapıyoruz. Mazota ve masraflara artırım geldikçe biz de ayakta durmak için bilet fiyatını arttırmaya mecbur kalacağız. Ankara’dan İstanbul’a gidiş geliş bir otobüsün masrafı 8 bin lira civarı. Masraf düşerse, bilet fiyatlarına da olumlu yansır. Vatandaş bizi haklı buluyor. Eskisi kadar reaksiyon almıyoruz.”
‘ARTIK ZİYANINA BİR İŞLEYİŞ VAR’
Bir öbür yolcu nakliyeciliği yapan otobüs sahibi ise fiyatlar karşısında küçük işletmelerin sorun yaşadığına ve tekelleşmenin ortaya çıkabileceğine dikkat çekti.
Ekonomik belirsizlik ve yüksek döviz kurunun da aksilikleri beraberinde getirdiğini söyleyen otobüs sahibi “İnsanlar mazota, akaryakıta gelen artırımları gördükleri için bize hak veriyor. Fiyatlar artmaya başladığından beri yolcu sayısında düşüş yaşanıyor. Artık ziyanına bir işleyiş var. Mazot fiyatlarının bir an evvel düşmesi lazım. Yolcu nakliyatı yapanlar yalnızca günü kurtarma sıkıntısında. Akaryakıt fiyatları düşmediği sürece geçinmek çok güç. Mazot fiyatı tırmandıkça, bilet fiyatı da artar. Zira bu işin sermayesi mazot” diye konuştu.
‘ESKİDEN İĞNE ATSAN YERE DÜŞMEZDİ, ARTIK GELEN GİDEN YOK’
Yolcu nakliyeciliği yapan Zeyni Birgül de tahlilin akaryakıtta vergi indirimi yapılmasıyla sağlanacağı istikametinde.
“Akaryakıtın zamlanması hem bizi hem de vatandaşı mağdur etti” diyen Birgül’e nazaran otobüs bileti fiyatları, uçak biletleriyle birebir fiyata gelmiş durumda. Artık vatandaşların zarurî olmadıkça seyahat etmediklerini belirten Birgül, şunları söyledi:
“Doğu bölgesinde beşerler aile olarak kalabalık. Düğüne gidecek olsalar yalnızca yol parası binlerce lira tutuyor. Bundan 5 ay öncesinde Mardin’e otobüs biletleri 150 liraydı, artık oldu 400 lira. Masaya oturup hesaplaşalım fiyatların neden arttığını. Devletin akaryakıttaki ÖTV ve KDV konusunda tahlil bulması lazım. Vatandaşlar artık cenaze ya da düğün dışında seyahat etmiyor. Evvelce peronlarda iğne atsan yere düşmezdi, artık gelen giden yok. Artırımlar karşısında yolcu nakliyatını bırakan çok bırakan oldu. Masrafların, sarfiyatların, kira bedellerinin ve çalışanların maaşları da dahil ayakta durabilmek için gerekli olan tek şey akaryakıtta vergi indirimi. Öteki deva yok.”
