Ezgi Hotalak
“İnsan toplumsal bir hayvandır” pekala lakin bu nasıl bir toplumsallık? Çağdaş dünyada toplumsallaşırken adeta birbirimizin kanını emiyoruz. Her nefeste bencilliği, düzmeceliği, ikiyüzlülüğü tadıyor, giderek toplumdan uzaklaşıp kabuğumuza çekiliyoruz. Son periyotlarda bunu en âlâ anlatan hikayelerden biri ‘Metamorfoz’. Kitap, ağaçlaşan bir adamı anlatıyor. Ruhver Barengi, İnkılâp Kitabevi’nden çıkan bu birinci hikaye kitabıyla çıtayı neredeyse arşa çıkarıyor.
Barengi bizden birini kahramanlaştırıyor hikayesinde; sokakta, okulda, iş yerinde her gün karşımıza çıkan sıradan biri Hüseyin Beyefendi. Konuttan işe işten konuta, çalışkan, tertipli, âlâ bir aile babası. Kendisi için değil daha çok diğerleri için yaşıyor. Ancak ne kadar boşa çabaladığını garip bir hastalığa yakalandığında fark ediyor. Kolunda çıkan küçük yeşil bir benle beliren hastalık, ruhunu yavaş yavaş öldürecek bir düşmana dönüşürken Hüseyin Bey’in de gerçeklerle yüzleşmesini sağlıyor.
BELİRSİZLİK VE YALNIZLIK
Yeşil benler daha birinci çıktığında toplumdan izole olmaya başlıyor Hüseyin Beyefendi; çok sevdiği ailesi onu yemek masasında bile yalnız bırakıyor, benler tüm bedenini sardığında da iş yerinden uzaklaşmak zorunda kalıyor. Hastalık ilerleyip ne olduğu tabipler tarafından bir türlü bulunamadıkça karısı ve çocukları giderek büyüyen bir dehşetle uzaklaşıyorlar ondan. Bir odanın içinde mahpus hayatına mahkûm ediliyor Hüseyin Beyefendi. Belirsizlik onu mahvederken bir de yalnızlıkla başa çıkmaya çalışıyor. Ve bir gün aslında bu yeşil benlerin küçük birer ağaççık olduğu anlaşılıyor, giderek büyüyen ağaççıklar.
Metamorfoz, Ruhver Barengi, 96 syf., İnkılap Kitabevi, 2022. Tabii bu garip hastalık herkesin dikkatini çekiyor; işvereni Atilla Beyefendi, hastalığı öğrendiğinde onun çektiği acılara aldırmadan durumu fırsata çevirmeyi teklif ediyor Hüseyin Bey’e. Onu bir sirk hayvanı üzere ziyarete açmayı ve gelenlerden para almayı öneriyor. Üstelik evvel bedeninde bir peyzaj çalışması yaptırarak! O denli ya sistemsiz bir orman kimsenin ilgisini çekmez lakin bir iki sanatsal dokunuş her şeyi değiştirebilir. Hüseyin Beyefendi, yalnızca kendisini düşündüğünü sandığı işvereninin bu tuhaf teklifi karşısında afallayıp şiddetle karşı çıkıyor lakin işveren Atilla Beyefendi. İstediğini almanın bir yolunu buluyor.
ÖFKE, TİKSİNTİ VE UTANÇ
Bir gün yanında Hüseyin Bey’in hiç tanımadığı, ağzından sigara düşmeyen bir adamla geliyor Atilla Beyefendi. Ve o uyurken olanlar oluyor, ağaççıklara yaklaşmak isteyen bu yabancı adam yanan sigarasını Hüseyin Bey’in bedenine “düşürüveriyor.” Ve Hüseyin Bey’in orman bedeni bir anda alev alıyor. Bunun planlı bir kundaklama olduğuna emin olan Hüseyin Beyefendi, insanlığa olan inancını bir kere daha yitiriyor. İnsanın çıkarları için ne kadar çirkinleşebileceğini görüyor, “öfke, tiksinti ve utanç” duyuyor.
Fakat gerçek hayattan da tanıdık gelen bu kundaklama sonuç veriyor. Hüseyin Beyefendi, bir kısmı yanmış bu yakışıksız manzaradan kurtulmak ismine kabul ediyor peyzaj çalışmasını. E malum hazıra da dağ dayanmıyor, ziyaretçilere açılmaya da evet demek zorunda kalıyor. Sonrası bir “şenlik”. Empati kurmaktan mahrum yüzlerce ziyaretçi selfie çekilmek için geliyor Hüseyin Bey’e. Tartışma programlarında solcularla sağcılar paylaşamıyor onu. O denli ki Orman Bakanı bile dahil oluyor mevzuya. Ve bunlar tartışılırken kimse Hüseyin Bey’in nasıl bir acı içinde olduğunu anlayamıyor.
VAROLUŞSAL MESELELERE BÜYÜLÜ BİR AYNA
Ağaççıklar giderek büyüyüp iç organlarını kökler sararken ruhu sıkışıyor Hüseyin Bey’in. Biraz köklerden, biraz da ikiyüzlülükten. Şöyle diyor kendi kendine:
“Birçok insan evvel vücudun öleceğine, sonrasında ruhun öbür bir âlemde yaşamaya devam edeceğine inanır. Bende ise durum tam aksisi olmuştu. Hatta bedenimde bu yeşil benler çıkmadan evvel olmuştu. Tahminen de bu türlü olduğu için hastalanmıştım. İnsanın evvel ruhu ölebilir mi?”
Modern dünya evvel ruhumuzu öldürüyor. Çıkar çatışmaları o denli bir sarıyor ki etrafımızı yaşayan ölüler oluveriyoruz her adımda. Ancak sonunda tüm bu düzmeceliği anlatan bir kitap çıkıyor karşımıza; ‘Metamorfoz’, varoluşsal problemlere büyülü anlatısıyla bir ayna tutuyor adeta.
