‘Kanun Dışında’: Hiçbir zaman bugünkü kadar geniş bir kesime suç işleme özgürlüğü tanınmadı

Bilgi ve evraklara dayanan bir araştırma yaptınız Fikir nasıl gelişti ve birlikte yazmaya nasıl karar verdiniz

Cengiz Erdinç Misal bahislerde fikir alışverişinde bulunuyorduk ‘Suç dünyasından portrelerle ilgili bir şey yapabilir miyiz ‘ diye düşündük Kimi isimleri biliyorduk kimileri da araştırırken ortaya çıktı

Kitaba dahil etmeye karar verdiğiniz portreleri nasıl belirlediniz ve nasıl bir paslaşma oldu aranızda araştırma ve yazım sürecinde

Cengiz Erdinç Belirli bir çerçeve çizip bakmaya başladığımızda çok sayıda isim hikaye ortaya çıktı içlerinden kimilerini elemek zorunda kaldık Kaynaklarımız periyodun gazeteleri anılar tezler kısmen dava belgeleri Ana çizgi belirlendikten sonra kimde ne varsa ortak büyük bir belgeler dizisi oluşturduk Sonra paylaşarak yazdık

Murat Toklucu Aslında ikimizin de daha evvel üzerinde çalıştığı hatalar ve portreler vardı Cengiz Erdinç kitaba mevzu ettiğimiz kimi bireylerle hayattayken görüşme talihi yakalamıştı örneğin onları o yazdı

Kitabınızda anlatılan ‘Kanun Dışında’kilerin birden fazla periyodun şartlarına nazaran sofistike denilebilecek bir zihin yapısıyla inanılmaz cürümlere imza atmışlar Onlar mı çok zeki devrin şartları mı çok mu elverişli

Cengiz Erdinç Tartıyla dolandırıcılar ama genel olarak kabahatle geçinen beşerler ortalamanın üzerinde bir zekaya sahip Bunu da devrin şartlarını âlâ kıymetlendirerek kullanıyorlar O yıllarda ne ilgi görüyor beşerler neden korkuyor çekiniyor ya da neyi seviyor Bunu çok âlâ belirleyip bu türlü çalışıyorlar

Murat Toklucu Cengiz Erdinç in söylediği üzere en kilit problem devrin şartlarını pahalandırmak ve havayı yeterli koklamak Geçmişte köprüyü satıp dolandırıcılık yapan kişi artık yaşasa Çiftlik Bank ya da kripto para vurgunu üzere bir işe girecekti tahminen de zira bu periyot onu gerektiriyor Vaktin şartlarını değerlendirmenin yanı sıra kurbanını âlâ tespit etmek de bir dolandırıcı için değerli bir vasıf 1996 yılında Başbakan Tansu Çiller i telefonda emekli bir generalin sesini taklit ederek kandıran ve örtülü ödenekten para alan Selçuk Parsadan buna uygun bir örnek olabilir Parsadan ın Tansu Çiller dışında gelmiş geçmiş hiçbir başbakanı bu formda dolandırabilmesi mümkün değildi Hatta kimilerini dolandırmaya çalışırken kendisi bile dolandırılabilirdi

‘DEVLET KORKUSU DOLANDIRICILARIN HER VAKİT KULLANDIĞI BİR ZEMİN’

Bu hatalılara dair enteresan bir nokta da şu yeri geldiğinde devleti ya da kamunun gücünü kullanarak cürüm işlemeye devam edebiliyorlar Bugün de tarihin tekerrür etmediğini söylemek herhalde saflık olur Hem kanun dışı olup hem de kanunu kullanarak berbatlığa devam edebilmeyi sağlayan siyasi toplumsal sistemi dünü ve biraz da bugünüyle nasıl açıklıyorsunuz

Cengiz Erdinç Birebir sorun bugün de var Hukuk bir silah olarak kullanıldığında bir kaygıyı beslediğinde dolandırıcılar da bunu rahatlıkla alıp işliyor Yakın vakitte bile bir ceza hukuku profesörünü dört yıldızlı bir orgenerali dolandırabilmenin sırrı burada Daha geçen hafta bir savcıyı üstelik savcı olduğunu bilerek dolandırdılar Tahminen bu beşerler devletin o ceberrut yüzünü güzel bildikleri için o kaygıyla dolandırılabiliyorlar

Kanun Dışında Cengiz Erdinç Murat Toklucu 224 syf Doğan Kitap 2022

Murat Toklucu Devlet korkusu dolandırıcıların her vakit kullandığı bir yer Bugün alocular diye bildiğimiz dolandırıcılar tek parti devrinde insanları CHP müfettişi olarak arıyorlar Demokrat Parti periyodunda Başbakan Menderes in özel kaleminden aradıklarını söylüyorlar günümüzde de Hakkınızda FETÖ yahut PKK soruşturması var diye korkutup para sızdırıyorlar

Basında ”matbuat dolandırıcılığı” diye isimlendirilen bir cürüm tipi de var Mahmut Saim ve Habil Adem gazetelere dadanıyor Neden gazeteleri ve gazeteciliği seçiyorlar

Cengiz Erdinç Mahmut Saim gazetelerin popürlerliğinden faydalanarak abone topluyor Habil Adem ise gazeteciliği bir tehdit ögesi olarak kullanıyor ki bunu bilgiye dayanarak yapıyor Gazetecilik her vakit bir kamu gücünü içinde barındırıyor Abone sahtekarlığının devamını şahsen gazetelerin yaptığı sahte promosyon kampanyalarında görmek mümkün Öte yandan gazeteciliğin gücünü kullanmak bugün hükümetlerin de iş insanlarının da peşine düştüğü bir şey Değişen çok fazla şey yok yani

Kamu ismine yapılan bir meslek olduğu için içinde bir ölçü kamu gücünü barındırıyor bir çeşit yazarım ha tehdidi günümüzde de geçerli Gazeteciliği bir şantaj ya da güç devşirme aracı olarak kullananlar muhabirinden işverenine kadar bu periyoda kadar uzanıyor Burada asıl sorun tahminen de gazeteciliğin kamuoyunun bilgilendirilmesi dışında zenginlik kaynağı olan bir araç olarak görülmesi

‘BU KARAKTERLERİ TANINMIŞ BİR FİGÜR HALİNE GETİREN MEDYA’

Gazetelerin hata ve hatalılara dair yaklaşımı da farklı Kahraman da yaratabiliyorlar canavar da Hürriyet gazetesinin Esat Selçuk üzere soyguncu kaçakçı ve muhtemelen katil olan bir azılı bir hatalıyı ”Müthiş Türk” diyerek manşetlere çıkarması Bu tabloda medyanın da hissesi var mı

Murat Toklucu Esat Selçuk un milletlerarası çapta maharetli bir hatalı olduğuna kuşku yok fakat kapasitesi Hürriyet gazetesinin yansıttığının kat kat altındadır Hürriyet o yıllarda nizamlı asparagas haberler yapan bunu neredeyse yayın siyaseti haline getirmiş bir gazete Esat Selçuk örneğinde de bunu yapıyorlar İşlemediği hataları işlemiş üzere yazıp olayı köpürttükçe köpürtüyorlar Selçuk Türkiye ye döndüğünde Müthiş Türk diye anıldığını olimpiyatlarda altın madalya kazanmış bir sportmen üzere meşhur olduğunu görüyor ve hayretler içinde kalıyor Sonra da bunu pahalandırıyor alışılmış

Cengiz Erdinç Aslında haberleri bir kronoloji içinde takip ettiğinizde gazeteciliğin nasıl rastgele yapıldığını görüyorsunuz Bu hikayeler bir yandan da Babıali dediğimiz yapının nasıl bir kör cehaletle ya da özgüvenle davranabildiğini çarçabuk kahraman ya da düşman yaratabildiğini gösteriyor Çabucak bütün karakterlerin medyayla bir ilgisi var Onları bilerek ya da bilmeyerek tanınmış bir figür haline getiren medya Bunun örneklerini bugün de görmek mümkün

İttihatçıların iktidarında milli kolonya üretimine geçen Mahmut Saim mesleğini ilim ve fenle açıklayan kasa hırsızı Fantoma Mehmet silah kaçakçısı Ekrem Konig ya da dinler tarihini bilen Habil Adem üzere karakterler var Ortak noktalarından kelam etmek mümkün mü

Murat Toklucu Şiddet kabahatleri bir kenara bırakılırsa dolandırıcılık kasa hırsızlığı üzere alanlarda nam salmış işini çok düzgün yapan hatalıların hepsi sıra dışı bir zekaya sahip Tabiri caizse olağan beşerler değiller Sanıldığının bilakis çok da çalışkanlar ayrıyeten çalışmayı sevmedikleri için kabahat işlemeye başlamıyorlar Rastgele bir meslek kolunda beşerler nasıl kendilerini geliştirmek zorundaysa kabahat dünyasında da o denli Kasa hırsızı Fantoma Mehmet kasa teknolojisini yakından izliyor örneğin Amerika da yeni bir kasa modeli mi çıktı çabucak bilgi sahibi oluyor 1920 li 30 lu yıllardaki kısıtlı bağlantı imkanlarına karşın bunları takip ediyor

‘HİÇBİR VAKİT BUGÜNKÜ KADAR GENİŞ BİR KISMA KABAHAT SÜRECE ÖZGÜRLÜĞÜ TANINMADI’

Kitabın önsözünde Suçun ve cürüm tekniklerinin değişimi sadece günlük hayattaki yeniliklerle değil birebir vakitte toplumsal ve siyasi iklimle de yakından ilgilidir Her zaman kendi hatalısını yaratır Bu nedenledir ki bir hatalının öyküsü birebir vakitte bir devranın de hikâyesidir diyorsunuz 20 ya da 30 yıl sonra bu yaşadığımız devranı yazmak isteyenler için bugünden birikmeye başlayan materyal epey güçlü olacak üzere görünüyor Sizce bu türlü bir işe soyunacak araştırmacılar ne cins hatalı profilleriyle ve nasıl bir toplumla karşılaşacaklar mevcut gidişattan bakılırsa

Cengiz Erdinç Bu portreler bir iki istisna dışında kamu gücünün taklidini yapıyor onu kullanıyormuş üzere gösteriyor gelecekte bu işe soyunacaklar bunun ötesine geçen direkt kamu gücünü kullanan figürlerle karşı karşıya kalabilir Mahmut Saim bugün yaşasaydı mesleğini bu işlerle heba etmez bir büyük kentin belediye lideri ya da bir kamu kuruluşunun genel müdürü tahminen gerçek bir gazete işvereni ya da kamu ihaleleri alan büyük bir müteahhit olabilirdi

Murat Toklucu Yıllar sonra bugünün hatalarını araştıracak olanlar herhalde en çok günümüzde toplumun bir bölümüne tanınan cürüm sürece özgürlüğüne şaşıracaklardır. Bu periyodun ayırıcı özelliklerinden biri bu. Elbette Türkiye’de geçmişte de kimi beşerler hata işleyebiliyordu. Güvenlik güçlerinin “devlet adına” işlediği cürümler dışında üst seviye iktidar mensuplarının yakınlarının, çok varlıklı ailelerin çocuklarının işlediği kabahatler örtbas edilirdi vesaire. Lakin isimli hatalar işleyip kurtulabilmeniz için oldukça üst seviye birinin yakını olmanız ya da çok güçlü biri olup yüklü ölçüde rüşvet vermeniz falan gerekirdi. Kimi vakit sadece manzarayı kurtarmak için olsa da bir soruşturma, yargılama yapılırdı. Hiçbir vakit bugünkü kadar geniş bir kısma hata sürece özgürlüğü tanınmadı. Günümüzde hakikat partilere mensupsanız -üst seviye yönetici falan olmanıza da gerek yok- siz ya da yakınlarınız cürüm işleyebiliyorsunuz.

Hikâyelerini araştırıp yazdığınız bu azılı hatalılar ortasında yaşadıklarıyla yaptıklarıyla sizi en çok etkileyen tahminen şaşırtan isim kim yahut kimler oldu neden

Cengiz Erdinç Şahsî olarak beni zekasıyla Mahmut Saim diyebilirim Ağır ceza hakimliğinden eroin üreticiliğine uzanan Ziya Hilmi de çok etkileyici Lakin İrfan Vural ın hikayesi de bir boyutuyla 1960 ların sonunda yaşanmış eşcinsel bir aşk kıssası gazeteler cinsi sapık diye geçiştirse de yeraltı dünyasında cezaevi şartlarında kabul gören bir alaka Ve bir Amerikan arabasının içinde yan yana polis kurşunuyla ölüyorlar

Murat Toklucu En şaşırtan kişi benim için Mahmut Saim oldu. Birçok alanda dolandırıcılık yapmış. Bu çok enteresan zira dolandırıcılar çoklukla aşikâr dolandırıcılık tiplerine ağırlaşırlar. Mahmut Saim ise her mevkide oynayabilen futbolcu üzere rastlanması sıkıntı bir yeteneğe sahip. İkinci şaşırtan özelliği ise elli yıla yakın bir vakit dolandırıcılık yapması. Mesleği müddetinde Abdülhamit devrine, İkinci Meşrutiyet’e, 1910’lu yıllarda arka arda başlayan savaşlara, İstanbul’un işgaline, Osmanlı Devleti’nin son bulmasına, Cumhuriyet’in ilanına, İkinci Dünya Savaşı’na tanıklık etmiş lakin her periyoda ayak uydurmasını bilmiş.