Jamie Priest
Gökbilimciler helyum yanmasının külleriyle kaplı yeni ve şaşırtan bir yıldız çeşidi keşfettiler Bu Halkalı travesti tuhaf yeni gök cisimlerini birinci kere gözlemleyen ve bulgularını Monthly Notices of the Royal Astronomical Society mecmuasında aktaran Alman gökbilimciler bu yıldızların yüzeylerinin şu ana dek gözlemlenenlere benzemediğini belirtiyor
İLK Halkalı travestileri KERE GÖRÜLDÜ
Yeni keşfedilen bu lekeli yıldızlar olağan yıldızlarda görülen hidrojen ve helyum yüzey yerine karbon ve oksijenle kaplı bunlar helyumun yanmasıyla ortaya çıkan yan eserler Bu astronomik bulmacaya ek Travesti Halkalı olarak yıldızlar çoğunlukla yalnızca bunlardan çok daha gelişmiş bir evrimsel etapta bulunan yıldızlarda gözlemlenen bir özelliği sergileyerek çekirdeklerinde hâlâ helyum yaktıklarını ortaya koyan bir boyut ve sıcaklığa sahipler
Tübingen Üniversitesi nde vazifeli araştırma başyazarı Profesör Klaus Werner Normal kaideler altında bu yüzey bileşimlerine sahip olan yıldızların çekirdeklerindeki helyumu yakmayı çoktan bitirmiş olmalarını ve beyaz cüceler olma doğrultusunda ilerlemelerini bekleriz diye izah ediyor Bu yeni yıldızlar yıldızların evrimiyle ilgili anlayışımız karşısında aşılması güç bir meydan okuma niteliğinde
Bir sanatkarın iki beyaz cüce yıldız ortasında nadir görülen bir cins yıldız birleşme olayına dair izlenimi Görsel Nicole Reindl İlkine eşlik eden bir öteki makalede La Plata Üniversitesi ve Max Planck Enstitüsü nden farklı gökbilim takımları bunun üzere bir yıldızın nasıl oluşabileceğine ait birinci mümkün açıklamayı sunarak bu zahmetin üstesinden geldiler ve ortaya konan şartlar en az yeni yıldızlar kadar heyecan verici
CÜCE YILDIZLARIN BİRLEŞİMİYLE OLUŞMUŞ OLABİLİRLER
La Plata Astrofizik Enstitüsü nde misyonlu ve ikinci makalenin başyazarı olan Dr Marcelo Miller Bertolami Alman meslektaşlarımızın keşfettiği yıldızların iki beyaz cüce yıldız ortasında ziyadesiyle nadir görülen bir çeşit yıldız birleşimi olayı sonucunda oluştuğunu düşünüyoruz diyor
Beyaz cüceler nükleer yakıtlarının tamamını tüketerek dış katmanlarını uzaya saçan birçok vakit kendi içine çökerek ziyadesiyle küçük ve ağır bir hale gelen yıldızlardır Bu yıldızlardan ikisi bir yıldız sisteminde birbirlerine yakın bir yörüngede döndüklerinde karşılıklı yörüngeleri kütle çekimi dalgaları yayarken içe gerçek çökme eğilimi taşırlar ve birleşmeleri ender görülen bir olay değildir Lakin şu ana dek bildiğimiz bütün beyaz cüce birleşmeleri öngörülebilir yıldız birleşmeleriyle neticelendi Gökbilimciler artık bu şaşırtan yeni yüzeylerin çok farklı kompozisyonlara sahip iki beyaz cücenin çarpışmasının bir eseri olabileceğini düşünüyorlar
YENİ ARAŞTIRMALARA MUHTAÇLIK VAR
Miller Bertolami Çoğu vakit beyaz cüce birleşmeleri karbon ve oksijen bakımından varlıklı yıldızların meydana gelmesine neden olmaz ne var ki ziyadesiyle özel kütlelerle oluşan ikili sistemler kelam konusu olduğunda karbon ve oksijen bakımından güçlü bir beyaz cüce bozunabilir ve helyum bakımından varlıklı bir beyaz cüce olmaktan uzaklaşarak bu yıldızların oluşumuna yol açabilir diye açıklıyor
Öte yandan bu süreksiz açıklamaya rağmen elimizdeki yıldız modellerinden hiçbiri bu yeni yıldızların yüzey özelliklerini tam manasıyla açıklayamıyor Artık araştırma grubu sırf bu tuhaf yeni yıldızları değil tıpkı vakitte ikili yıldız sistemlerinin geç evrimsel evrelerinin detaylarını da öğrenmeyi umarak öngörülen birleşim durumlarının mümkünlüğünü kıymetlendirmek emeliyle yıldız modelleri geliştirmeye çalışacak Gökbilimciler bu tıp daha açık modelleri geliştirene dek yüzeyi helyumla kaplı olan yıldızların kökenleri tartışmaya açık kalacak
Yazının yepyenisi Cosmos Magazine sitesinden alınmıştır Çeviren Tarkan Tufan
