Müziğin saklı emekçileri: Sahne ışıklarının ardında gerçek hayat var

Müzik dalı bir yanıyla dünyanın en parlak ve eğlenceli alanlarından biri olarak görülür Sahneye çıkan Ankara escort sanatkarlar ışıklar altında müziklerini söyleyip şovlarını yaparken bu ana şahit olanlar birden fazla vakit atmosferin tesirine kapılır Bu nedenle bu bölümde çalışan insanların hayatlarının tıpkı o bir iki saatlik konser Antalya escort üzere geçtiği düşünülür Tanınan kültürün de tesiriyle belli seviyede bir şöhreti yakalamış olan sanatkarların medyadaki ışıltılı imajları müzik işine dair algının şekillenmesine de tesir ediyor Bu dal dışarıdan bakıldığında çok Antep escort para kazanılan hiç durmadan eğlenilen partilerle ve seyahatlerle örülü bir kesimmiş üzere algılanabiliyor

Türkiye de bugün direkt on binlerce insanın dolaylı olarak ise yüz binlerce insanın kesimi olduğu ve geçimini sağladığı müzik ve cümbüş kesimi üzerindeki bu ışıklı algı pandemiyle birlikte bir nebze değişti Müzik ve öbür sanat etkinliklerinin durmasıyla birlikte bu işi yapan ve birden fazla vakit gündelik olarak para kazanan sanatkarlar ve dal çalışanları tahminen de hayatlarının en büyük profesyonel kriziyle karşı karşıya kaldı Geçinemediği için intihar eden müzisyenlere dair haberler art geriye bu durumdan habersiz milyonlarca insanın önüne niyet durumun ciddiyeti anlaşıldı Öbür yandan şöhretli birden fazla müzisyen geçinemediğini ve hatta enstrümanlarını satmak zorunda kaldığını açıkladı

Bunlar yaşanırken Kültür ve Turizm Bakanlığı nın müzik meslek birlikleri üzerinden proje temelli olarak yaptığı süreksiz yardım müzik dalında önemli tenkitleri de beraberinde getirdi Tüm bu durum ise müzik işçilerinin toplumsal garantileri sendikasız ve örgütsüz çalışmaları ağır iş şartları ve kayıt dışılık tartışmalarını bir sefer daha gündeme getirdi Bugün gece 12 yasağına karşın müzik bölümü işlemeye başlamış durumda Konserler düzenleniyor etkinlikler yapılıyor sanatkarlar uzun bir ortadan sonra sahnelere çıkıp dinleyicileriyle buluşuyor Bu kısıtlı da olsa açılma hali ise pandemi periyodunda gündeme gelen tüm tartışmaları şimdilik bir defa daha rafa kaldırmış üzere görünüyor

Bir müzik etkinliğinde sahne üzerinde görülen müzisyenler o aktifliğin gerçekleşmesi için çalışan onlarca kimi vakit yüzlerce müzik işçisinin çok küçük bir kısmını oluşturuyor Sesçisinden ışıkçısına rodisinden çeşit menajerine kulis görevlisinden sürücüsüne sahne teknisyeninden sahne görsellerini hazırlayanlara müziğin sahne ardında çok sayıda müzik işçisi var Genelde taban şartlarda vazifelerini yapan bu beşerler bu parıltılı şovun gerçekleşebilmesinin de asıl nedenleri

Müziğin görünmeyen işçileriyle konuştuk Tıp menajerleri ışıkçılar rodiler sahne fotoğrafçıları sahne ışıklarının ardında olup bitenleri Duvar okurları için paylaştı

90 DAKİKALIK BİR KONSER İÇİN HAFTALAR SÜREN ÇALIŞMA

Emre Tanrıkulu sanatçı menajerliğinin yanı sıra çeşit menajerliği yapıyor Davul çalmayı denedim baktım o kabiliyet yok gitar çalmayı denedim yalnızca üç akor basabiliyorum Madem bir şey çalamıyorum ben de çene çalayım diye başladım bu işe diye anlatıyor dala girişini Kümelerin seyahatleri enstrümanlarının ve ekipmanların taşınmasının organize edilmesi konser alanındaki hazırlığın tamamlanması sanatkarların kulislerinin sorumluluğu üzere sayısız iş kalemi var cins menajerlerinin Tanrıkulu Ortalama 90 dakikalık bir konserde aslında haftalar aylar tahminen de en harikası dinleyici ile buluşturmaya çalışmak için yıllarca süren bir emeğin modüllerinden biriyim diye anlatıyor işini Dinleyici bir müzikte sahnedeki ya da stüdyodaki müzisyenler ile buluşuyor Aslında müziğin mutfakta başlayıp yayınlandığı ana kadar olan ve müziğin ruhunun dinleyicinin ruhunu beslediği süreç onlarca kişinin de emeği ile bu evreye gelmekte diyen Tanrıkulu bunu Sanatçının yarattığı müzik sonrasında onlarca küçük iş bir büyük buluşma yaratmakta diye özetliyor

Bir konserin nasıl gerçekleştiğini sorduğumuzda Emre Tanrıkulu şunları anlatıyor Konserin lokasyonunun belirlenmesi tarihin seçilmesi tanıtım metni ve gereçlerin hazırlanması sonrasındaki tanıtım süreci konser günü gerçekleşecek ulaşım konaklama kulis temel gereksinimlerin karşılanması konser için gereken teknik takip teknik hazırlıklar ve konser öncesi soundcheck süreci konser sırası iştirakçi herkesin güvenliği ışık ve ses nizamı konseri ölümsüzleştiren görüntü ve fotoğrafların çekimi sonrası dinlenme imza fotoğraf üzere aksiyonlar dâhil bir konserin gerçekleşmesi için onlarca basamak var Bunları gerçekleştiren menajer tıp menajeri yapım menajeri basın pr takımı grafik tasarım takımı sesçi rodi fotoğrafçı ışıkçı üzere takımlar sanatçı takımı olarak işin içindeyken organizatör yer işletmesi güvenlik sürücü garson arkadaşlar da aktifliğin gerçekleşmesindeki dış grubu temsil eder

KULİSTE KAÇ BARDAK VAR

Oğuzhan Koç Yüzyüzeyken Konuşuruz Ozbi üzere isimlerin tıp menajerliğini yapan Hikaye Köse yaptığı işin bir konser gününün programını organize etmek olduğunu söylüyor Köse Şehirlere nasıl gidilecek ulaşım için araçlar ya da biletler nasıl organize edilecek kim hangi saatte yola çıkacak nerede yemek yenilecek hangi otelde kalınacak üzere birçok soruya sanatkarların ve takımın konforunu gözeterek yanıt vermek zorundayız diyor ve ekliyor Bizim işimiz konser günü muhakkak olduğunda başlar ve konserden sonra takımdaki herkes meskenine girdiğinde sona erer

Kimi konserlerin günlerce süren mesailer istediğini söyleyen Hikaye Köse kimi vakit da 7 8 saatlik bir mesaiyle bir konser gününün organize edilebildiğini belirtiyor Lakin bu mesai müddetlerinin işin zorluğuyla pek de ilgisi olmadığını ise şu cümleyle anlatıyor Bazen günlerce konuta dönemesem bile hiç yorulmamış oluyorken bazen 15 dakikalık bir kriz bana günlerce gerilim ve yorgunluk getirebiliyor

Köse bir çeşit menajerinin Uçak kaçta nereden kalkıyor Kim konutundan kaçta ve nasıl alınıyor üzere soruların yanı sıra Kuliste kaç bardak var sorusunun da yanıtını veren kişi olduğunu söylüyor

HER ŞEYDEN SORUMLUYUZ

Diğer bir cins menajeri Talha Cenk Yıldırım Adamlar ve Yüzyüzeyken Konuşuruz kümeleriyle çalışıyor Kesime 8 yıl evvel rodi sahnedeki tüm enstrümanları ve teknik ekipmanı taşıyan kuran ve konserden sonra sahneden çıkaran görevli olarak giren Yıldırım yaptığı işin en besbelli özelliğinin vakit kavramı olmaması olduğunu söz ediyor Her an ulaşılabilir olmak zorunda olunan bir konum En azından ben bu türlü hissediyorum Çok dinamik bir yapısı var

Yıldırım da sahnedeki bir iki saatlik konserin öncesinde ve sonrasında büyük bir emek gerektiren bir tertip olduğunu hatırlatıyor İşimizin büyük bir kısmını konser aktiflikleri kaplıyor üzere dursa da art tarafta istikrarı kurulan yürütülen çok farklı çalışmalar mevcut Büyük bir sorumluluk Sahnedeki sanatkarların memnunluğu grubun huzuru seyircinin aldığı haz Her şeyden kendimi sorumlu hissettiğim ve bu noktada kendim başta olmak üzere herkesten her konser azamî performans beklediğim bir organizma

BİR KONSER IŞIKÇI İÇİN UYKUSUZ 24 SAATLİK MESAİDİR

Uğur Can Lider ışık dizayncısı teknisyeni programlayıcısı ve operatörü Sahnenin sesle birlikte en kıymetli iki ögesinden biri ışık Her sanatkarın her yerin ve her dinleyicinin tek tek tüm performanslarda farklı beklentileri oluyor ışıkla ilgili Lider bugüne dek her biri birbirinden farklı sayısız sahneyi aydınlatmış Yaptığı işin kimi vakit konserden 24 saat evvel başladığını anlatan Uğur Can Lider süreci şöyle özetliyor Bir konserde ses ve ışık sistemi tedarikçisi firma bir gün evvelce sahneyi ve sistemi kurar Duruma nazaran sanatçı grubu geceden yahut konser günü sahne kurulumuna başlar Sonra ses ve ışık provaları başlar Uyumadan 24 saati bulan bir maratondur bu Sanatçı takımında de tüm bu işleri denetim eden bir yapım amiri vardır O da en başından en sonuna alanda olur Sonra sahne amiri ve rodiler alana gelir ve enstrümanların ve varsa dekorun kurulumunu yapar Akabinde tonmaister ler gelir ve her şeyin düzgün çalıştığından emin olduktan sonra soundcheck ve prova başlar Işıkçı ise sabaha kadar sürecek çalışma için alandadır ve sabah birinci gelenlerden biridir

GİTAR TEKNİSYENİ NE YAPAR

Yıllardır konser grupları için rodi olarak çalışan Aykan Vural ayrıyeten Mor ve Ötesi grubunda gitar teknisyeni olarak vazife yapıyor Bir gitar teknisyeni ne yapar sorumuza Vural şöyle cevap veriyor Grubun gitar çalan üyelerinin elektrogitar basgitar akustik gitar üzere enstrümanlarının ve amfi pedal üzere ekipmanlarının rutin bakımlarını yapmak ve yaptırmak konsere hazır hale getirmek konser günü geldiğinde ekipmanları eksiksiz bir halde sahneye yerleştirmek kurmak ve her şeyin meselesiz bir formda çalıştığından emin olduktan sonra ses provası yapmak Ayrıyeten konser sırasında da dikkatle takip edip rastgele bir sorun yaşandığında en süratli halde müdahale etmek de gitar teknisyeninin vazifesidir

Birlikte çalıştığı sanatkarın isteklerini beklentilerini en uygun halde anlayabilmek ve karşılayabilmek zorunda olduğunu belirten Aykan Vural En nihayetinde bana ve yaptığım işe güvenerek o sahneye çıkıyorlar diyor

Konser dönemlerinde çok ağır bir tempoda çalıştıklarını söz eden Vural Bir konser için hazırlıklar günler öncesinden başlayabilir Her konser için geçerli olmasa bile buna kümenin prova yapması yapım görüşmeleri ve yapılması gereken bant pil gitar teli pena üzere alışverişler dahil olmak üzere ortalama 4 5 günlük bir ön çalışma eşlik edebilir diye anlatıyor bu süreci

Her konserde ya da aktiflikte olmasa da bilhassa büyük tertiplerde sahnenin ışık dışında bir görsel ögesi var Kimi konserlerde sahnedeki sanatkarlara görsel materyaller görüntüler eşlik ediyor Recep Yılmaz da yıllardır müzik bölümünün görsel muhtaçlıkları için sanatkarlarla kent şehir dolaşan isimlerden biri Hem bir klip direktörü hem de konser sinemaları ya da reji yayınları için direktörlük yapıyor Kimi kümelerle ise konser fotoğrafçısı ve VJ olarak çalışıyor Yılmaz büyük konser tertiplerinde sahneye yansıyan manzaraları hem çekiyor hem de bu imajların uygun bir biçimde konsere eşlik etmesi için kumanda masasının başına geçiyor

Çok ağır ve sıkıntı bir iş yaptığını belirten Yılmaz isminin eğlence olması nedeniyle bu işin gevşek bir tempo ile yapıldığının sanılmasını müzik işçilerine bir saygısızlık olarak görüyor Yılmaz a nazaran vakte en çok uyulması gereken ve iş disipliniyle yapılması koşul olan bir iş müzik işçilerinin yaptığı

PARLAK IŞIKLARIN ARDINDA GERÇEK HAYAT VAR

Konuştuğumuz müzik işçileri müzik dalının dışarından nasıl göründüğünü bildiklerini ve bunu anladıklarını tabir ediyor Çabucak hepsinin ortaklaştığı mevzular ise işin ne kadar güç olursa olsun eğlenceli olduğu ve müziği sevmeden yapmanın mümkün olmadığı Aykan Vural bunu şöyle özetliyor İçerisinde bulunduğumuz kesim her ne kadar dışarıdan o formda gözükse de her vakit o denli olmayabilir Fakat yeri geldiğinde cümbüş de kaçınılmaz olabilir uzun yıllar boyunca tıpkı beşerlerle birlikte çalışmak iş arkadaşlığının yanında arkadaşlığı da işin içine katıyor Ve bu gidilen yerleri birlikte gittiğiniz yolu ve geçen vakti çok daha eğlenceli keyifli bir hale dönüştürüyor

Işık teknisyeni Uğur Can Lider de işini severek yaptığı için eğlenceli bulanlardan İşinizde güzelseniz yararlı diyebilirim Lakin ülkemizde konserler çoğunlukla cümbüş olarak görüldüğünden insanların eğlenmek için dışarı çıktığı Cuma ve Cumartesi günleri konserler olabiliyor Yani yalnızca konserlerle geçinmek güç Bilhassa de en ufak bir felaket haberinde konserlerin iptal olduğunu da düşünürsek Ben bu nedenle konserlerden arta kalan günlerimi tiyatro sahneleri için ışık yapmaya ayırmaya çalışıyorum

Talha Cenk Yıldırım kendisini çalıştığı gruplar açısından şanslı buluyor İşimizin çok eğlenceli olduğu kesin En azından benim için Sevmediğim ahenk sağlayamadığım kimse ile bu yolda yürümedim bu güne kadar ve bu beni çok memnun ediyor Çok hoş beşerlerle çok hoş sohbetler eşliğinde uzun bir seyahatteyiz Ve bunu yaparken para kazanıp hayatlarımıza devam ediyoruz Büyük bir lüks

Emre Tanrıkulu müziğin art planındaki işçilerin günübirlik para kazanıyor olduğunu hatırlatıyor Aktiflikten aktifliğe fiyat alındığını söyleyen Tanrıkulu bilhassa örgütsüzlüğün en büyük meselelerden biri olduğunu belirtiyor Gelirler yalnızca aktiflik bazlı Sendikanın olmadığı sahne işçilerini koruyan maddelerin eksik olduğu müzik birliklerinin tam manasıyla maalesef birlikte olamadığı ve gücünü gösteremeyen bir kesim Gücünü dinleyicisinden alan yanlışsız bir grubun hakikat sanatkarın kanatlarının altında uzun yıllar birlikte çalışması kıymetli bir nimet

Recep Yılmaz ise Yaşadığımız nizamda rastgele bir şeyin çıkarlı ya da parlak olabilmesi en fazla bizim hayal eserimiz olabilir Sistem adil olmadığı sürece bu türlü bir beklentiye girmek hiçbir bölüm için gerçek değil diyor

PANDEMİNİN YARATTIĞI TRAVMA

Müzik bölümü açısından tarihindeki en büyük krizlerden birini ortaya çıkaran Covid 19 pandemisi ve bu nedenle yaşanan kapanmayı da sorduk müzik işçilerine Hepsi büyük zorluklarla çaba etmek zorunda kaldıklarını söylüyor Paylaşılan en besbelli his ise yalnız bırakılmışlık hissi Emre Tanrıkulu şunları söylüyor bu bahisle ilgili Pandemi sürecinde o kadar yalnız kaldık ki Sıhhat problemleri aile ve özel hayat gelecek planları etkilenecek kadar ziyadesiyle ziyan gördük Suyun yokuşlardan şarıl şarıl basamakları ıslattığı noktada yokuş çıkarken susuz kaldık Esasen bunları onlarca defa konuştuk lakin evvel kesim içindeki insanların birbirine sonrada gerçekleri her vakit görmesini istediğimiz halkın yani dinleyicinin de bize sahip çıkması gerekmekte Dünyanın insanın yaratılışı bir sanatken ruhumuzu besleyen müziğe düşman olunmasına müsaade verilmemesi gerekiyor Halbuki şu an yaşanan ve pandemi gerekçesiyle uygulanan 00 00 yasağına bakalım Yalnızca müzisyenler değil okulu sonrası yevmiyeli garsonluk yapan öğrenciden taksicisine çorbacısına fırıncısına kadar bir çok mesleği besleyen sahne sanatları aktiflikleri maalesef başta imza yetkilisi devlet vazifelileri sonrasında kendi iç dinamikleri lakin en nihayetinde herkesin üstünde olan dinleyici yani halk tarafından yalnız bırakılmaya da devam ediyor

Talha Cenk Yıldırım ise pandemiden ders alınması gerektiği görüşünde Yıldırım Genellikle sıcak para üzerinden ilerleyen sabit bir ekonomik projeksiyonu olamayan bölümümüzde herkes hesabını bilmek konusunda uzmanlaşmalı diye düşünüyorum diyor

Uğur Can Lider pandemi devrinde daha evvel çalıştığı sanatkarların dayanağını görmüş olanlardan biri Pandeminin başlarında ben durumu pek idrak edememişim açıkçası Birkaç ay dinlenir ailemle vakit geçiririm diye düşünmüştüm Lakin vakit geçtikçe hayat zorlaşmaya başladı Az olan birikimim de tükenince sıkıntı günler geçirdim diyen Başkan hâlâ kapanma periyodunda yaşadığı ekonomik problemlerin yaralarını sarmakla uğraştığını belirtiyor ve ekliyor Hayat da kesimimiz de artık daha sıkıntı

Recep Yılmaz mesleğini diğer alanlarda da yapabildiği için pandemide bir nebze olsun şanslı olduğunu belirtiyor fakat o da müzik dalında birçok insanın öteki alanlara savrulmak zorunda kaldığına şahit olmuş Meslek birlikleri müzisyenler dışında teknik takımlara de takviye fonları oluşturmaya çalıştı lakin taşıma su ile nereye kadar Bir de devletin yardım fonları müzik bölümündeki işçilerin çok yıldır kayıt dışı çalıştırılması durumu göz önüne serdi birçok insan kayıt dışı çalıştığı için yaptığı işi kanıtlayıp devlet takviyesi alamadı Devletin epey yıldır tahlil üretememesi ile bu kesim içerisinde patronajını oluşturmuş sömürü nizamını kurmuş yapımcıların hali ile birleşince pandemide birden fazla insan hiç bir yardımdan faydalanamadı Beşerler birinci etapta tepki verip bu mevzuları sorgularken konserlerin bir nebze olağana dönmesiyle bir arada tekrardan geçim ve iş kaygısına düştüler Günün sonunda insanların hayat gayretinden beslenen tıpkı sömürü nizamı ve tıpkı problemler tekrar havada kaldı