Halil Falyalı cinayeti, dikkatleri tekrar KKTC’ye çevirdi. Devlet-mafya-siyaset bağlantıları ortaya dökülürken, “KKTC nasıl kumar ve bahis adası oldu?” sorusu da tartışılmaya başlandı. ODTÜ Kuzey Kıbrıs Yerleşkesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası İlgiler Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yonca Özdemir’e nazaran dönüm noktası, 1998’de Türkiye’de kumarhanelerin yasaklanması oldu. Yasaklarla birlikte Türkiye’deki kumar-organize hata münasebetlerinin KKTC’ye taşındığını söyleyen Özdemir, kumar ve organize cürümlerin daima bir ortada olduğuna dikkat çekerek, “Çünkü organize hatalardan elde edilen kara paranın aklanabilmesinde kumar bölümü çok kıymetli bir rol oynar. Hasebiyle kumar nereye kayarsa ona entegre kara para ve kara bağlar de kesinlikle oraya transfer olur” tespitini yapıyor.
‘KÜÇÜCÜK BİR ADADAN BU KADAR PARA NASIL ÇIKAR?’
Halk TV’den İpek Özbey’in sorularını yanıtlayan Özdemir’in dikkat çektiği bir öbür nokta ise futbol kulüpleri. Özdemir, mafyanın spora sızma münasebetini şöyle anlatıyor:
“Halil Falyalı dalı elinde bir halde monopolize etmiş olması sebebiyle adeta rakipsiz, tek başına büyümüş görünüyor. Düşünün, 2019 yılında bir İngiliz futbol ekibini (Fulham) 100 milyon sterline satın almaya çalışmıştı! Bu türlü bir para bu türlü küçücük bir adanın kuzeyinden nasıl çıkar? Bu ortada futbol kulübü almak da tipik bir mafya kara para aklama tekniğidir. Mafya örgütleri mali düşünce içindeki futbol kulüplerine çok gereksinim duydukları nakit paraları transfer ederek futbol kulüplerinin içine sızabilmekte. Kulübün denetimini ele geçirdikten sonra da oyuncu transferleri, TV hakları mutabakatları ve bahisler yoluyla milyonlarca avroyu aklamak mümkün olabiliyor. Rus mafyasının Avrupa futbol piyasasına sızdığı artık bilinen bir olgu.”
MAFYA DEVLET NASIL İŞLER?
Doç. Dr. Özdemir’in sorulara verdiği cevaplar şöyle:
– Mafya devleti ne demek? Kıbrıs bu tarife ne kadar uyuyor?
Mafyanın çok güçlendiği devletlerde mafya ve devlet yetkililerin yakın bağlantıları olduğunu ve yüksek devlet yetkililerinin kabahat örgütlerinin oyuncuları ve savunucuları haline geldiğini görürüz. Mafya devlet demek illaki mafya devleti yönetiyor demek değil; mafya devlet, devlet ve mafyanın yakın ilgiler içinde olması ve birbirini takviyeler hale gelmiş olması demek. Moises Naim 2012’de Foreign Affairs mecmuasında ‘Mafya devletler’ başlıklı bir yazı yayınlanmıştı. Bu yazıda bu tip devletler tasvir edilmekte ve bu devletlerde ulusal çıkar ve organize kabahatin çıkarlarının nasıl artık ayrılmaz bir biçimde iç içe geçmiş durumda olduğunu anlatılmaktadır. Mafya devletlerinin siyasetleri ve kaynak tahsisleri, tipik olarak devlet davranışını şekillendiren güçler kadar mafya örgütlerinin ve başkanlarının tesiriyle de belirlenir, zira hata örgütleri her vakit siyasi sistemi kendi çıkarları için yozlaştırmaya çalışırlar. Bu örgütler ve bunları yönetenler ellerindeki kirli para yoluyla ülkelerindeki siyasetçiler ve devlet kurumları üzerinde baskı kurma ve yandaşlar bulma kudretine sahip olurlar ve böylelikle hem siyasetin süratle kirlenmesine hem de hukuk sisteminin zayıflamasına yol açarlar. Örneğin, Montenegro (Karadağ) ve Kosova mafya devletler olarak görülüyor. Hatta Bulgaristan da AB’nin içindeki bir mafya devlet haline geldi. Son yıllarda Venezuela da tipik bir mafya devlet özellikleri göstermeye başladı. Bu tip ülkelerde hükümet ve devlet yetkilileri organize kabahat şebekeleriyle işbirliği yaparak kendilerini, ailelerini ve yakınlarını zenginleştiriyor ve böylelikle suça ortak oluyorlar.
TÜRKİYE DE MAFYA DEVLET OLARAK TANIMLANDI
– KKTC’nin de bu tanıma uyduğu argüman edilebilir mi?
Edilebilir. Gerçekten Halil Falyalı’nın bilhassa iktidar partisi UBP ile yakın alakaları bilinen ve artık sıkça tabir edilen bir gerçek. Gitgide güçlenmesinden anlıyoruz ki yaptığı işler bilinmesine karşın devletçe ya da devletteki bir grup yetkililerce korunup kollanıyordu. O da olağan kendisini kollayanları kolluyordu. Sınıraşan Organize Kabahatlere Karşı Global Teşebbüs (Global Initiative Against Transnational Organized Crime) kuruluşunun 2021 Global Organize Cürüm Endeksi raporu Türkiye’yi de mafya devlet olarak tanımladı ve “Türkiye bir mafya devlet haline geldi ve ispatlar durumun artık her zamankinden daha fazla bu türlü olduğunu gösteriyor” tabirlerini kullandı. Bu rapora nazaran Türk organize kabahat örgütleri Avrupa’ya toptan eroin ithalatını denetim ediyor ve 2016’dan bu yana Türkiye ile ABD Uyuşturucuyla Uğraş Dairesi ortasındaki işbirliği değerli ölçüde azaldı. 2016 yılının bir dönüm noktası olmasının sebebi olarak ise 2016 darbe teşebbüsünden sonra polis teşkilatı içinde yapılan operasyonlar ve bunların sonucunda polis gücünün, narkotik ünitesi de dâhil olmak üzere, zayıflaması olarak gösteriliyor. Bildiğiniz üzere Türkiye-Avrupa ortasındaki uyuşturucu trafiğinin büyük kısmının Kuzey Kıbrıs üzerinden gerçekleştiği argüman ediliyor ve Falyalı da bu münasebetlerde kilit isim. Münasebetiyle KKTC’deki bu yapılanmayı Türkiye’deki yapılanmalardan ve gelişmelerden farklı düşünmek mümkün değil. Bir nevi KKTC’deki kabahat örgütleri ve Türkiye’dekiler entegre durumda.
RÖPORTAJIN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ
