Geçmişten günümüze insanın geleceği merak etme sıkıntısı daima var oldu Sihir büyü fal kehanet üzere bizimkent escort uygulamalar insanlığın birinci devirlerinden günümüze kadar toplumların inanç dünyalarında ve kültürlerinde yer edindi
Falcıların gördüklerini yorumlama hali toplumdan topluma ne cins farklılıklar gösteriyor Şamanik toplumlarda şifacı bayanların toplumsal statüleri nasıldı bostancı escort Yunan ve Roma dünyasında epigrafik ve edebi kaynaklar fal ve büyü hakkında bize neler söylüyor Tüm bu soruların karşılıklarını almak üzere oyuncu şair ve tarihçi Pelin Batu ile söyleştik
COĞRAFYA büyükçekmece escort NE KADAR SARP İSE RABLER O KADAR ACIMASIZDIR
İnsanın falcılığa başvurması bilinmeyenden ve meçhullükten korkmasıyla bağlı görülüyor Falcılığın bu ruhsal tarafı tarihî geçmişini nasıl etkilemiştir sizce İnsanın konfor arayışında nasıl çekmeköy escort bir rolü olmuştur
İnsana birinci günden itibaren endişeleri istikamet vermiştir İnsan dehşetleri sayesinde bu tehlike dolu ve ürkütücü dünyada var olmaya çalışmış bir mahluktur Düşünün gece ateş keşfedilmeden evvel ne cevizli escort korkutucu ve öldürücüdür Fala ve büyüye başvurması anlamsızlığa mana verme eforu mukadderat ilah ça larını baştan çıkartıp hile yapma teşebbüsüdür Pek çok mitolojik inanç ve hikayede gördüğümüz üzere onlar bizim erenköy escort ipimizi kesmeden evvel onları sorgulama aklını çelme denemesidir
Yani konfor çok daha sonra gelir evvel var olma uğraşı vardır Coğrafya ne kadar sarp ise ırmaklar ne kadar yabanî ise dinlerin esenyurt escort ilahları da o kadar hoyrat ve acımasızdır Hasebiyle falcılar bu kaypak ve oyunbaz ilahların Loki Eres yahut Laverna üzere hileci varlıkları Fortuna üzere talih rablerinin anlaşılmaz davranışlarına mana kazandırma ve etiler escort ruhsal olarak rahatlatma gayretindedir
ZERDÜŞTLERE NAZARAN HAYAT KUTSAL ATEŞTEN DOĞDU
Falcıların gördüklerini yorumlama hali toplumdan topluma ne çeşit farklılıklar gösteriyor Ya da falcılık bir biçimde öğrenilen ve jenerasyonlar uzunluğu aktarılan eve gelen escort bir şey mi
Dünyanın farklı toplumlarında çok tuhaf şeyler okunup geleceğe dair bilgi kaynağı olarak kullanıldı Ateş bizim varoluşumuz için değerli bir güç olduğundan ateş okuması pek çok toplumda görülür fatih escort Kurban edilen bir canlının ateşinin etrafında dolanan birinci falcılar alevlerin haline nazaran geleceğe dair bilgiler vermiştir Pyromancy denilen bu çeşit falcılık birbirinden bağımsız pek çok toplumda uzunluk gösterir Ateş bazen bir ilah bazen yiyip içip nefes alıp ölen bir canlı olarak algılandığı için bu gücü yorumlayanlar geleceği okuduklarına inanmışlardır Eski Zerdüşt ritüellerinde ateşin ehemmiyetini ateş sembolünün tapınak ve sanat yapıtlarındaki öne çıkışından görüyoruz Zerdüştlere nazaran hayat kutsal ateşten doğdu onu okumak da en kıymetli falcılık metotlarından biriydi Örneğin Tevrat ve Eski Ahit te Musa nın Yanan Çalı sahnesi eski mitlere bir gönderme olarak da yorumlanabilir Japonya Tibet ve antik Çin de ateşe kemik atılıp çıkartılır kemikte oluşan çatlaklar ve hallere nazaran falcılık yapılırdı Kimi toplumlar da ateşi değil ateşten çıkan dumanı yorumlardı
Antik Mısır da birinci görülen ‘scatomancy’ isimli falcılık biçimi dışkı biçimlerinden yola çıkarak kehanette bulunur Eski Mısırlı falcılar bok böceklerini dikkatlice gözlemleyip topların biçimlerine nazaran yorumda bulunurlardı Bugün dünyanın çeşitli müzelerinde bu kadar bok böceği sembolü ve taşı görünce vaktin büyücüleri aklımıza gelir Haruspex isimli falcılık tipi ise hayvanların iç organlarına bakarak yapılırdı Ekseriyetle tavuk horoz ya da koyunlar kurban edilir bilhassa ciğerleri ve bağırsaklarına bakılarak gelecek varsayımlarında bulunulurdu Kimi imparator yahut imparatoriçeler yeni bir kent inşa ettirmeden evvel hayvan kestirip yanlışsız yeri tespit ettirirdi Bu cins falcılığı pek çok toplumda görüyoruz
Antik Yunanlılar karnımız ya da midemizden çıkan seslerin ölülerden geldiğine inandıkları için bu sesleri dinleyip yorumlayan falcılar vardı Gastromancy denilen falcılık tipinde ekseriyetle geleceğe dair bilgiler fısıldanırdı Farelerin sesi üzerine gelecekten ileti aldığına inanan Romalılardan horozların tahıl didiklemesinden niyet okuyanlara kadar örnekleri çoğaltabiliriz Kimi falcılık alışkanlıkları sahiden absürttür lakin işin özü daima birebirdir Doğayı didikleyip okumak belirsizliğe biçim verip anlamlandırma uğraşı
ŞAMAN BAYANLAR BUGÜN DE PEK ÇOK COĞRAFYADA KARŞIMIZA ÇIKIYOR
Şamanik toplumlarda şifacı bayanların ne çeşit misyonları vardı ve toplumsal statüleri nasıldı
Her ne kadar Mircea Eliade ye nazaran bayan şamanlar erkek şamanlardan sonra türemiş olsa da arkaik toplumlardaki atasözleri ve arkeolojik bilgileri göz önünde bulundurduğumuzda şifacı bayanların büyük bir rolü olduğunu görüyoruz Bir Chukchee kelamına nazaran her bayan tabiatı itibariyle şamandır Moğolistan ve Gabon üzere yerlerde birinci şamanın bayan olduğu söylenir antik Çin Japonya da şifacı bayanlar ön plana çıkar Günümüzde Kore Güney Afrika yerlileri ve Kaliforniya daki Karok ve Yurok kabilelerinde şamanik gelenekten gelen bayanlara hâlâ rastlarız Pek çok toplumda erkek şamanların bayan kıyafeti giymesi soru işareti uyandırır Sanki bu bayan tabiatına öykünüp ilahlara yakınlaşma teşebbüsü müdür yoksa birinci şamanların bayan olmasına bir gönderme midir Antropologlar muhakkak ki bu bahiste çeşitli fikirlere sahip
Şaman toplumlarında bayanlar hem şifacı hem de geleceğe dair kehanette bulunan saygıdeğer varlıklardı Çin deki Wu şamanları davul ve flütlerin eşliğinde dans edip transa girer bedenine öteki dünyalardan ruhları davet edip kehanetlerde bulunurdu Kimisi ateş üflüyor kimi kılıç yutuyordu Anadolu yu ziyaret eden eski Greko Romen gezginler Kapadokya daki Kastabala bölgesinde Artemis Perasya nın nedimelerinin yanan korlar üzerinde yürüyüp hiç ziyan görmediklerini bu nedimelerin geleceği okuduğunu yazmışlardır
Dolayısıyla şaman bayanların şifacı rolleri pek çok toplumda karşımıza çıkıyor Yeniden pek çok toplumda hayat ağacı sembolü ile ilintililer Zira bulundukları yerdeki rolleri yalnızca kabilelerinin temel sıhhat problemlerini çözüp gelecek analizlerinde bulunmak değil öfkeli ilahları dinleyip fırtınalarını dindirmek olduğu için doğayı ve onun tüm ilaç ve zehirlerini düzgün okumak ve kullanmak durumundalar Afganistan Güney Kazakistan ve Ukrayna da yapılan arkeolojik hafriyatlarda ortaya çıkan şaman taçları ve süsleri aynaları tılsım ve muskaları bize bu bayanların yalnızca nasıl göründüklerini değil ritüellerinin nasıl olabileceğine de işaret ediyor Bulunan müzik enstrümanları bize şaman ritüellerindeki ehemmiyetini gösteriyor Bugün pek çok şaman ayininde misal enstrümanlar kullanılıp transa giriliyor Tunus taki Darwisa şamanları cin çarpmış insanları uygunlaştırmak için dans ediyor şamanik dans esnasında hangi cinin hastalık getirdiğini saptayıp onu men ettiğine inanılıyor Kimi şaman bayanlar ellerini hastalar üzerinde gezdirip onları düzgünleştiriyor Bazıları de yağmur duaları dillendiriyor Pek çok şaman ayininde ölülerle irtibata geçilip onlardan bilgi alındığı söylenir Şaman bayanlar ulu anneanneler ile irtibata geçip kendinden geçiyor ölüler diyarına gittiklerini sav edip oradan bilgi taşıdıklarını söylüyor Yerli toplumların bu ritüelleri onları fetheden tek dinli güçler tarafından cadılıkla itham edilip yok edilmeye çalışıldıysa da görüldüğü üzere Peru dan tutun Afrika ya pek çok coğrafyada karşımıza bugün de çıkıyorlar
Cadılık ve büyücülük yaptıkları tez edilenler engizisyon mahkemelerinde yargılanıyordu BÜYÜ BARINDIRAN METİNLER SIK SIK İMHA EDİLMİŞTİR
Sizin antik periyotlarda fal ve büyü konusunda araştırmalarınızın olduğunu biliyoruz Yunan ve Roma dünyasında epigrafik ve edebi kaynaklar fal ve büyü hakkında bize neler söylüyor
Çok uygun şeyler söylemiyorlar Her türlü barbarlığı Yunanistan ın dışındaki memleketlere atfeden Herodot büyücülüğün kaynağını Zerdüştlere atfederek karanlık ritüellerin Mısır üzere yerlerden öğrenildiğini muharrir En sevdiğim müelliflerden biri olan Pliny M S 77 79 yılları ortasında yayımladığı Naturalis Historia isimli garabetlerle dolu ansiklopedik kitabında büyücüleri ve falcıları hiç de düzgün bir ışıkta resmetmez Şairleri harika cumhuriyetinden meneden Eflatun Sempozyum isimli yapıtında Atina büyücüleri kötülemekle birlikte Eros isimli aşk rabbinin sözcüsü olduklarına işaret eder Şaşırmamak gerek ne de olsa bugün dahi pek çok insan falcılara aşk meşk sıkıntıları için başvurur burçları o yüzden okur
Tarih boyunca pek çok toplumda büyücüler ve falcılardan korkulmuş Odysseus tan gördüğümüz üzere Circe Medea üzere bayanların güçlerinden sitayiş ile bahsetmek bir yana ürkütücü öykü ögesi olarak kullanılmıştır O yüzden de periyodik olarak büyü barındıran metinler kitaplar ve tılsımlar sık sık imha edilmiş pek çok kutsal kitapta falcılık şeytan işi diye yasaklanmış ve kötülenmiştir Falın günah olduğu söylenmiştir zira fakat karanlık güçlerin bizim talihimize çelme takma gücü verebildiğine inanılır
HASTA TAPINAĞA BİR KOYUN YA DA TAVUK GETİRİRSE NE ALA
Delphi Apollon Tapınağı Antik Yunan da pek çok kutsal yer falcılık için kullanılıyordu Dinî olmanın ötesinde siyasi münasebetleri belirleyen bir merkez olan Delphi Apollon Tapınağı nda gerçekleşen kehanetler hakkında ne çeşit bilgilere sahibiz
Anadolu da Delphi üzere pek çok Apollon tapınağının kehanet merkezi olduğu biliniyor Burada beşerler geleceğe dair sorularını kuyulara sorup Apollon un rahip ve rahibeleri tarafından yorumlatıyorlardı Lakin bu yerlerin şifa dağıtma özelliği daha ilgi caziptir Asklepionlara ekseriyetle sıhhatinden ümidi kesmiş beşerler geliyor bila bedel tedavi oluyorlar nasıl mı İnsanlara ekseriyetle bir çeşit uyuşturucu verilip ya yılanlı odalarda ya yalnız başına inzivaya çekilmeleri sağlanıyor gece boyunca gördükleri hayallerinde şifa ilahları gelip onlara bedenlerinde ne tıp bir sorun olduğunu anlattıktan sonra bu rüya ya da translarda gördüklerini Apollon un rahiplerine anlatıyorlar böylelikle tedavi süreci başlatılıyor Elhasıl hastaların kendilerini dinlemeleri sağlanıyor ve ona nazaran şifa dağıtılıyor Bunun üzerine düzgünleşmiş hasta tapınağa bir koyun ya da tavuk getirirse ne ala
Delphi tapınakları Homeros tan da bildiğimiz üzere savaşlardan yahut kıymetli kararlar vermeden evvel gidilen fikir danışılan bir merkez Bizim çağımıza daha yakın olan sultanların müneccimleri Romanoff ların Rasputin i Reagan ların astrologları neyse Apollon Tapınağı da o denli bir yer
BU DÖNÜŞÜMÜN NEDENİ ELBETTE KORKU
Orta Çağ devrinde cadı avlarının birinci kurbanları bayanlar oldu Büyücü oldukları argüman edilen binlerce bayan azap görüp yakılarak öldürüldü Pekala antik kültürlerin hürmet duydukları bilge bayanlar Orta Çağ a gelindiğinde nasıl oldu da cadılara dönüştü Çağlar boyunca her türlü berbatlığın nedeni ve uygulayıcısı olarak bayanın görülmesi neden Ve bu dönüşümün nedeni ne sizce
Engels e nazaran insan avcı toplayıcı toplumdan tarım toplumuna geçtiği anda eşit toplum olmaktan çıkıp ataerkil yapıya geçmiştir Bugün pek çok antropolog aslında hiçbir vakit anaerkil toplum olmadığına inansa da ana tanrıçaların diyarlarında bayanların daha güçlü olduğuna inananlar hâlâ mevcut Kısacası yasalar ve yazı ile tanıştığımızda bayanın en temel haklarının gasp edildiğini okuma yazma oy kullanma seçme ve seçilme haklarının büsbütün ellerinden alındığını Hammurabi kodlarından görüyor Roma hukukunda devamını okuyoruz
Burada dini kaynaklarda Lilith ler doğuyor Adem le eşit olmayı talep eden bir bayanın cennetten kendi isteği ile ayrılıp birinci cadıya bebeklerle beslenen bir mahlukata dönüşmesine tanıklık ediyoruz Selefi Havva yılan tarafından baştan çıkartılıp Adem le bir arada cennetten kovuluyor Hatalı kadın O elmayı ısırmasa masumiyet çağına devam edeceğiz Bu ortada zavallı elma o devirde olmamasına karşın yılanın baş çıkartıcı meyvesi olarak pamuk prensesleri cezbetmeye devam ediyor Bu dönüşümün nedeni elbette endişe Örneğin bayan güçlenince tüm erkeklerin gücünü ellerinden alabileceğini yazmış Aristo üzere felsefeciler O yüzden haklarını tümden elinden alarak tehlikeyi uzakta tutmaya çabalamışlar Orta Çağ sanıldığı üzere tümden karanlık değil Hildegard von Bingen üzere bayanlar kiliseye baş tutup kendi kiliselerini kurmuşlar Lakin doğal dediğiniz üzere cadı avları da bu çağda başlamış neredeyse 19 yüzyıla kadar devam etmiş Neden İktisat toplum histerisi ve birtakım best seller kitaplar yüzünden Öldürülen bayanların büyük bir çoğunluğunun Almanya da olmasının nedeni cinsellikle kafayı bozmuş bir rahibin cadı avlama kılavuzu niteliğindeki meczup saçması Malleus Maleficanum Tanrıların Çekici 1487 yapıtı sayesinde bayanlar fecî mahkemelere çıkartılıp testlere tabi tutulmuş ve olağan ki fizik kanunlarına yenik düşüp kurban edilmişlerdir Bir komşu oburunun mülkünü istiyorsa bir koca karısından kurtulmak istiyorsa öteki bir bayan oburunu ortadan kaldırmak istiyorsa bahtsız bayanı cadı olarak suçlaması kafiydi Bayanı dev bir taşa bağlayıp suya batınca cadı değilmiş diyorlar batmazsa cadı olduğu için yakılıyordu
Kadının gücü erkeğin cinsellik ve iktidar arayışına zıt görüldüğü için orta çağlarda vagina dentata ya da dişli vajina kavramı ortaya atılıyor Erkeğin iktidarını bayan çalacak diye o denli korkuluyor ki bayanlar ya cadı ya da yalnızca çocuk doğurup bakmakla yükümlü ikincil seks aracı olarak hayatlarına geri planda devam ediyorlar Dururlar mı durmazlar Kıssa tıpkı formda devam ediyor
TEK İLAHLI DİNLERİN YARADANI BU OYUNLARA GELEMEZDİ
Tek ilahlı dinler öncesinde falcılık ve kehanet inancın merkezinde ve muteberken tek ilahlı dinler falı neden tehlikeli bulup günahın merkezine aldı
Çok ilahlı pagan dinlerinde rabler beşerler üzerine bina edilmişti Beşerler kadar değişken duygusal öfkeli cilveli ve güvenilmez olan bu ilahlarla oyun oynanabilir sevişilebilir raks edilebilirdi Gazaplarına uğranınca devayı onların kutsal tapınaklarına armağanlar verilerek Zigurat ya da kehanet merkezlerine küçük kekler altın yahut hayvan sunularak gönülleri alınmaya çalışılır problem kapanırdı
Tek ilahlı dinlerin ilah ya da Allah ı ise bu çeşit oyunlara gelemezdi Bize iki yol sunuldu Gerçek yoldan gidersek cennete gideceğimiz saparsak cehennemi boylayacağımız söylendi Bu yoldan bizi şaşırtan eski dinlerin ritüellerini tekrarlayan cadılar falcılar yahut şamanlar yaftalanıp cezalandırıldı Neden tehlikeli buldu zira eski dinlerin devamı manasına geliyordu Ayrıyeten bilinmeyene burun sokarak ilahın işine karışmış oluyorlardı Lakin ilah bilebilirdi geleceğimizi alın yazımızı falcıya ne oluyor ki
İLK GÜNDEN İTİBAREN SORULARIMIZ CEVAPLANMIŞ DEĞİL
Son bir soru soralım Kahve falını dinlemeyi seven birisi olarak ben de merak ediyorum İnsanların çağdaş toplumlarda bile fala ve falcılığa inanmalarının sebebi kehanetlere olan inanç mı yoksa geleceğini yönlendirmedeki çaresizliği mi Ne dersiniz
Çaresizlik ve merakın birleşiminden kaynaklandığını düşünüyorum İnsan bilinmeyene karşı her vakit merak duyar kurcalar Bu güya tabiatımızda var Ve birinci günden itibaren sorularımız hâlâ cevaplanmış değil o yüzden kaşımaya devam ediyoruz Merakımız her daim kabarıyor Yeni bilimsel açıklamalarla birleştirilip güç ve fizikle açıklanmaya çalışılsa da bilinmeyen pek çok şey bizi büyülemeye devam ediyor
Çaresizlik kısmına gelince bu ölümlü dünyada saadet ve sıhhat peşinde koşan pek çok biçare beşer tahminen bir biçimde geleceğe dair bir bilgi alırsa daha inançta hissedeceğini şanslı günlerinde iş yaparsa daha iyi olacağını yıldızların seslerini dinlerse daha keyifli olacağını düşünüp huzur buluyor ki dünyada fal sanayisi fevkalade paralar kazandırıyor Benim görüşüm şöyle Fala inanma falsız kalma İnanmasam bile eğlenceli bulduğumdan ben de kırk yılda bir kahve falıma baktırıyorum Bir inanabilsem mutlaka hayat daha renkli olurdu
