Memleketler arası Tiyatro Enstitüsü (ITI) Üniversiteler Türkiye Temsilcisi BİLKENT Üniversitesi Tiyatro Kısmı Lideri Jason Hale ve ITI Türkiye Temsilciliği İdare Kurulu’nun aldıkları ortak karar ile bu yılki Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi tiyatro eleştirmeni ve mütercim Seçkin Selvi tarafından kaleme alındı.
Selvi’nin kaleme aldığı 27 Mart 2022 Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi şöyle:
“Merhaba dostlar,
Binlerce yıl evvel her türlü araç gereçten mahrum mağara insanı dünyanın rahmine tutunup tabiatın isimlendiremediği güçlerine karşı hayat savaşı verdi. Teknolojinin bütün imkanlarına sahip olan günümüz insanları ise, kendi yarattıkları araç gereçlerle, maddi manevi hırslarına tutunarak dünyayı ve doğayı yok etme yoluna gidiyor ve birbirlerine karşı hayat savaşı vermek zorunda bırakılıyorlar.
Mağaradaki insan gündüz yaptığı avı akşam duvarlara fotoğraflar çizerek ve vücudunu kullanarak başkalarına anlatıyordu. Tiyatronun doğuş hikayesini o günlere bağlıyoruz; zira o beşerler hareketle anlatma yoluyla bir kültürü kendilerinden sonraki nesillere aktarıyorlardı.
Çünkü tiyatronun asal fonksiyonu anlatmaktır, insanların memnunluğu, refahı, sıhhati ve en kıymetlisi barışı için tecrübelerini, bildiklerini, gördüklerini kendi çağının kültürüyle yoğurarak sonraki nesillere aktarmaktır.
Çünkü tiyatro, metni ile edebiyatı, koreografisiyle bale ve dansı, dekoru kostümüyle fotoğraf, heykel üzere görsel sanatları, müziği, velhasıl tüm sanatları kendisinde bütünleştirerek insanlığa ulaştıran tek sanat kısmıdır.
Çünkü tiyatro, fikir özgürlüğünü yok etmek isteyen baskıları, ırkçılığı, ister çocuk yaşta evlendirerek ister öldürerek işlenen bayan cinayetlerini, işkenceyi, devlet hazinesinden başlayan soygunların vatandaşların cebine kadar uzandığı sistemleri, tabiata ve tabiatın nizamına yapılan hücumları insanlığın gözleri önüne serme fonksiyonunu üstlenir.
Çünkü tiyatro insanlığın dünyaya açılan gözüdür. Tiyatronun kapanması demek dünyaya gözümüzü kapatmak demektir; kültürlerin transfer zincirini kırıp atmak demektir. İki yılı aşkın bir müddettir, Covid-19 pandemisi yüzünden tiyatrolar aylarca kapalı kaldı, bu durum sırf dünyaya gözümüzü kapatmakla kalmadı, ekonomik nedenlerle birçok tiyatro, hem de en genç, en umut veren, en yaratıcı topluluklar perdelerini kapatmak zorunda kaldılar.
Dünya Tiyatro Günü’nün yer aldığı Mart ayı ise, dünyanın çeşitli yerlerinde yıllardır sürdürülen savaşların acılarına Karadeniz kıyılarından gelen bomba sesleriyle bebek çığlıklarını ekledi. Tarihteki büyük savaşlar, 1. ve 2. Dünya savaşları, Vietnam savaşı, Bosna savaşı, sayısız kurtuluş savaşı ve savaşımı nasıl tiyatro aracılığıyla insanlığın ortak belleğine işlendiyse, hiç kuşkusuz yeni savaşlar ve taarruzlar da bir gün sahnede yerini alacaktır. Zira tiyatro o ortak belleği sürdürebilmek için bütün bunları anlatmak zorundadır. İnanıyorum ki tiyatronun da katkısıyla ortak belleği besleyerek, beşerlerle, halklarla, ülkelerle el ele tutuşup omuz omuza vererek insanca yaşanan ortamlarda dünya sanatkarlarını alkışlamaya devam edeceğiz.
27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nü o umut ve inançla kutluyorum.”
SEÇKİN SELVİ KİMDİR?
Seçkin Selvi, Üsküdar Amerikan Koleji’ni bitirdikten sonra tahsiline Lisan Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde devam etti. 1957’de, Güner Sümer ve Sermet Çağan’la birlikte Ankara’nın American Players’dan sonraki ikinci amatör tiyatrosu olan Sahne Z’yi kurdu. Bu toplulukta sahnelenmek üzere birinci çevirisini William Saroyan’ın “Merhaba Dışardaki” isimli oyunuyla yaptı. Birinci tiyatro eleştirisini 1962 yılında İstikamet mecmuasında, Ayla Algan’ın oynadığı “Hamlet” oyunu hakkında yazdı. Meslek ömrünü çevirmenlik, gazetecilik ve tiyatro eleştirmenliği kollarındaki paralel çalışmalarıyla yürüttü. Ayrıyeten Gen-Ar Tiyatrosu, Arena Tiyatrosu, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, TMTF Üniversite Tiyatrosu, Ayfer Feray Tiyatrosu ve Türkiye’nin birinci ve tek sendika tiyatrosu olan Öğretmenler Sendikası Tiyatrosu TÖS’te dekor ve kostüm çalışmaları uyguladı 1971-1980 ortasında “Tiyatro 70” mecmuasını, 1981-1982’de “Edebiyat 81” mecmuasını çıkardı ve genel yayın direktörlüğünü üstlendi. 1982-1993 devrinde Günaydın ve Sabah gazetelerinde köşe müellifliği yaptı. 1986 yılından bu yana Milliyet Sanat Mecmuası’nda tiyatro tenkitleri yazıyor.
Müjdat Gezen Sanat Merkezi’nde 1991-1994, Yeditepe Üniversitesi Tiyatro Kısmı’nda de 1996-2006 ortasında tenkit dersi verdi. 1957 yılında başlayan çevirmenlik alanında tiyatro, ideoloji ve edebiyat kısımlarında 178 yapıt çevirdi. Tiyatroya dayanak çalışmalarıyla Asaf Çiyiltepe ve Aydın Üstüntaş mükafatlarını, Dünya Gazetesi 2011 Yılın Çevirisi mükafatını, çevirmenliğinin 50. yılında Mütercimler Derneği Onur mükafatını ve eleştirmenliğinin 50. yılında Ankara Üniversitesi Bağlantı Fakültesi onur mükafatını aldı. 16 yıl bir Halkla Münasebetler ajansında Genel Müdür olarak vazife yaptıktan sonra, hala mütercim ve editör olarak çalışmalarını sürdürüyor.
