Erbil’de yaşayan Kürdistan Prensesi Sînemxan Bedirxan, Newroz bayramını kutladı. Newroz’un kutlandığı 21 Mart 1938’de doğan Bedirxan, kendi tabiriyle iki bayramı tıpkı anda kutluyor.
‘Kürtler artık birleşmek zorunda’ diyen Bedirxan, annesi Rewşan Bedirxan’ın katıldığı bir konferans sırasında ‘Kürtlerin birliğini bana verin, size özgür bir Kürdistan’ı vereyim’ kelamını hatırlatarak, “Bu Newroz, Kürtlerin birleştiği bir Newroz olsun” davetini yaptı.
Bedirxan, tekrar annesi Rewşan’ın “Dinya guleke, bêhnke bide hevala xwe” (Dünya bir güldür, kokla ve arkadaşına ver” kelamını hatırlatarak, bu Newroz’un hoş ve sevgi dolu olmasını diledi.
Kürdistan’ın Başşehri Erbil’de yaşayan Sinemxan Bedirxan, Celadet Ali Bedirxan’ın kızı, Dr. Kamuran Ali Bedirxan’ın yeğenidir. Sinemxan Bedirxan, Botan Beyefendisi Bedirxan ismine ‘Kürdistan Prensi, Bedirxan’ yazılı paralar basan bir ailenin son mensubu. Ailenin son üyesi olan Sinemxan Bedirxan, Kürtler ortasında ise ‘Son Kürdistan Prensesi’ olarak anılıyor.
Sinemxan, babası Celadet Ali Bedirxan ve amcası Kamuran Bedirxan’ın İstiklal Mahkemeleri’nde yargılanması ve idam cezasına çarptırılması nedeniyle Şam’da yaşadı. Şam’da 21 Mart 1938 yılında doğan Sinemxan, babasıyla yalnızca 13 yıl yaşadı. Zira baba Bedirxan, bir pamuk tarlasında çalıştığı sırada kuyuya düşerek vefat etti.
100 BİN BELGELİK ARŞİV
Sinemxan Bedirxan 19 yaşına geldiğinde Kürt başkanları olan Mustafa Barzani, Dr. Kasımlo, Celal Talabani, Mesut Barzani üzere isimlerle Kürt özgürlük gayretinin bir modülü oldu. Newroz’da 84 yaşına girecek olan Sinemxan, konutunda 100 bin belgeyi aşkın devasa bir arşivi koruyor.
1960-74 yılları ortasında Kerkük’te yaşayan Bedirxan, burada Kürdistan Bayanlar Derneği Başkanlığı yaptı. Kürdistan Lideri Nêçîrvan Barzanî’nîn davetiyle 2006’dan itibaren ise Erbil’de yaşıyor.
Kürdistan İş Bayanları Onursal Üyesi, Kürt PEN’nin onursal lideri, Kürtçe, Türkçe, İngilizce, Fransızca ve Arapça bilen Bedirxan, tıpkı vakitte Bağdat’ta yaşadığı 1980 ile 1995 yılları ortasında Birleşmiş Milletler’e bağlı bir okulda Fransızca, Arapça ve İngilizce dersler verdi.
‘BABAM SAHİPSİZ ÖLDÜ’
Sinemxan Bedirxan, 84 yıllık ömrüne birçok şey sığdırdı. Kürtlerin özgürlük çabasını yakından takip etti. Halepçe üzere birçok katliama tanıklık etti. Tüm bu devasa arşivleri içinde dolaşırken, en çok babasının vefat ettiği şartların kendisini üzdüğünü söylüyor ve ekliyor:
“Beni en çok üzen babamın yoksulluk yüzünden ölmesidir. Babam geçimini sağlamak için Suriye’de bir pamuk tarlasında çalışıyordu. Tarlada çukura düştü ve yaralandı. Hastaneye gidene kadar yolda vefat etti. Babam sahipsiz öldü. Kürtçeyi latinize eden, Kürtler için uğraş eden, yıllarını Kürtçeye veren babam sahipsiz kaldı ve sahipsiz öldü. Bu kadar arşivin içinde beni en çok üzen babamın durumudur. Ekonomik mahrumluk çekmesi beni çok üzdü. Bu yüzünden ölmesi… 13 yaşındaydım, babam çalışmak için Şam yakınında bir köye gitmişti. Pamuk topladığı sırada çukura düştü. Bizim için çok makus, canımızı çok yakan bir olaydı. Şam’a gelene kadar yolda vefat etti. Herkes gitti bir ben kaldım.”
‘ARTIK BİRLEŞMENİN ZAMANIDIR’
Saddam Hüseyin’in Kürtlere yönelik başlattığı katliamları sırasında Bağdat’ta yaşayan Sinemxa, “O günü hiç unutmuyorum. Kalbimiz acıdı. Çok üzülmüştüm. Çok makus bir periyottu. Halepçe çok hoş bir yerdi. Merhum Annem Rewşan, ‘Kürtlerin birliğini bana verin, size özgür bir Kürdistan’ı vereyim’ diyordu. Bu her şeyden daha değerli. Cegerxwîn ise ‘Bir olmazsak, bir bir yok oluruz’ diyordu. Artık vaktidir. Kâfi artık kâfi. Artık Kürdistan’ın başşehrinde yaşıyorum. Kendi dilimi konuşuyorum. Her yerde lisanımızı konuşmalıyız. Kürtçe yok olmasın. Kürtler asimile olmasın” dedi.
‘DİLİMİ KONUŞUYORUM ÇOK MUTLUYUM’
Sinemxan Bedirxan, 21 Mart 84’üncü yaş gününe Newroz’u kutlayarak giriyor. “İki bayram yaşıyorum” diyen Bedirxan, Pervin Chakar’ın Newroz için seslendirdiği Kürt şair Pîremêrd’in ‘Newroz’ şiiriyle kelama başlıyor: “Bizim bir arşivimiz var. Bu arşivde herkesi görebiliyoruz. Bu yüzden bizim için çok değerlidir. Kürt tarihi için çok kıymetli dokümanlar var. Bağdat’ta yaşıyordum. Bir gün Nêçîrvan Barzanî yanımıza geldi. ‘Böyle olmaz. Kürdistan’da yaşamalısınız. Nerede yaşamak isterseniz size bir yer ayarlayalım’ dedi. Bende Erbil’de yaşamak istediğimi söyledim. 2006’dan beri Erbil’de yaşıyorum. Kendi ülkemde yaşıyorum, kendi dilimi konuşuyorum. Bu nedenle çok memnunum.”
MÜLTECİLERLE İLGİLENİP, ANILARINI YAZIYOR
Mültecilerin kaldığı kampları daima ziyaret ettiğini belirten Bedirxan, çocuklar ve mültecilerle vakit geçirdiğini, onlara yardımcı olduğunu, elinden geldiği kadarıyla gereksinimlerini karşıladığını söyledi.
Sinemxan Bedirxan, vaktinin büyük kısmını anılarını yazmak için ayırıyor. Yakında yaşadıkları tüm tanıklıklarını, siyasi olayları, Kürt önderleri, siyasetçilerle geçirdiği ve biriktirdiği anılarını bir kitapta yazarak okuyucularla buluşturacağının muştusunu verdi.
