Stratejik Pusula: AB yumuşak güçten sert güce mi geçiyor?

Etkin birçok taraflılığın savunulduğu Beşiktaş Eve gelen escort Rapor da Ukrayna krizine dair çarpıcı bir söz yer alıyor Bu kriz ham güç siyasetinin şekillendirdiği bir dünyada yaşadığımızı çok daha net bir formda gözler önüne serdi Bu dünyada her Beşiktaş Gecelik Escort şey silahlandırılmış olup keskin bir anlatılar gayretiyle karşı karşıyayız

Dolayısıyla Ukrayna Savaşı birçok açıdan AB ülkelerinin NATO ortaklarıyla birlikte Avrupa da barışın tesis edilmesi için neler yapmaları gerektiği ve Avrupa Beşiktaş suriyeli escort daki yeni gerçekleri yansıtması açısından bir yol gösterici oldu

BEŞ BİN KİŞİLİK ACİL MÜDAHALE

Farklı kriz cinslerine karşı hazırlıklı olmak emeliyle bloğun harekete geçmesi güvenliğini müdafaası yatırım yapması ve üçüncü ülkelerle paydaşlıklar kurması başlıklarıyla dört kısımdan oluşan bir siyaset uygulamayı hedefleyen AB bilhassa kısa vadede 5 bin kişilik AB Acil Müdahale Kapasitesi geliştirmeyi ve Ortak Güvenlik ve Savunma Siyaseti kapsamındaki misyonlarını etkinleştirmeyi öngörüyor

Ancak 2016 dan beri zati savunma kapasitesini güçlendirmeye çabalayan AB şimdi bir Avrupa ordusu kurmayı hedeflemiyor AB Dışişleri ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell NATO hala Avrupa nın savunmasında bir köşe taşı diyerek bu durumu netleştirdi Birliğin acil durumlarda hızlı intikal kuvvetinin oluşturulması ise şu anda daha acil bir öncelik

Yani AB artık yumuşak gücün yanı sıra sert güç ögelerine da odaklanmaya başlıyor Bununla birlikte kelam konusu askeri gücün NATO ile birlikte hareket etme modelleri üzerinde de çalışılıyor

Söz konusu kuvvet tehdidin niteliğine bağlı olarak bir küme AB üye ülkesi tarafından koalisyonlar halinde oluşturulabilecek Bu AB nin savunma ve güvenlik tarihinde bir birinci olacak ve bu istikamette yıllardır eleştirilen siyasi irade eksikliğinin giderilmesi sağlanacak

Bu kapsamda örneğin 30 gün içinde tam donanımlı 200 Ortak Güvenlik ve Savunma Siyaseti uzmanı görevlendirilmeye hazır durumda olacak

AB SONLARI DIŞINA KONUŞLANDIRMA İMKANI

2025 yılı itibariyle kurulmuş olması planlana misyon gücünün AB hudutları dışına da konuşlandırılması için 27 AB üyesinin oy birliği ile karar alması bekleniyor

Ayrıca karada ve denizde tertipli tatbikatların yapılması ve siber akınlara karşı muhafazanın sağlanması AB çapında bir siber savunma siyaseti oluşturulması ve Yabancı Bilgi Manipülasyonu na sistematik bir halde müdahale edilmesi de hedefleniyor

Almanya nın saygın niyet kuruluşlarından Bilim ve Siyaset Vakfı Stiftung Wissenschaft und Politik SWP uzmanı araştırmacı Unsur Toygür Rusya nın Ukrayna yı işgalinden beri AB ülkelerinden tarihi açıklamalar görüyoruz Bilhassa Almanya nın savunmaya harcayacağı bütçe ve Danimarka nın dış ve güvenlik siyasetinin dışında kalmaktan vazgeçme mümkünlüğü taşların yerinden oynadığını gösteriyor diyor

Stratejik Pusula Avrupa Birliği nin güvenlik siyasetinin sekiz yıl içerisinde yani 2030 yılına kadar güçlendirilmesini hedefliyor ve bunun için de AB nin özerkliği bedelleri ve çıkarlarını koruyacak biçimde savunma stratejilerine yatırım yapılması gereğine dikkat çekiyor

Toygür e nazaran önümüzdeki devirde dikkat etmemiz gereken bir husus AB ülkelerinin ortasındaki işbirliği ve uyum

Bu savunma harcamaları koordineli bir halde ortak kapasite geliştirmeye yönelik yapılırsa tarihi adımlar atılmış olur diyen Toygür kelam konusu metnin Alman periyot başkanlığında tartışılmaya başlandığını ve Fransız periyot başkanlığı altında kabul edildiğini vurguluyor

Dolayısıyla AB nin entegrasyon lokomotifi de olan bu iki ülkenin ortak bir teşebbüsü olup 27 üye ülkenin katkıları ile son halini aldı Yani Avrupa Birliği nin tüm dokümanlarında olduğu üzere bir taviz ve uzlaşma dokümanı Rusya nın Ukrayna yı işgali ise Avrupa da çok farklı bir hava estirdi Metne ruh ve hareket planı verecek olan bu havanın getirdiği sonuçlar olacak

AB paydaşlıklar başlığı altında NATO Birleşmiş Milletler Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Afrika Birliği ve ASEAN üzere stratejik ortaklarla işbirliğini de hedefliyor

Ancak Çin in de bir işbirliği ortağı olarak raporda yerini alması ve Çin in global güvenliğe katkı sağlayacak biçimde bölge entegrasyonu ve gelişimine dahil edilmesi gereğine yapılan vurgu karşısında ABD nin nasıl bir atakta bulunacağı merak konusu

Savunma siyasetleri analisti Arda Mevlütoğlu na nazaran Stratejik Pusula Avrupa’nın krizlere mukabele gücünün ve ortak savunma altyapısının güçlendirilmesini AB dışı ortaklarla alakaların geliştirilmesini istihbarat paylaşımının artırılmasını öne çıkarıyor

TÜRKİYE NİN YERİ TARTIŞMA KONUSU

Türkiye ise raporda ortaklar ve stratejik çevremiz başlıkları altında yerini alıyor

AB ye 1999 yılından beri aday ülke olmasına karşın bu statüsünden kelam edilmeyen yalnızca partner olarak nitelendirilen lakin bir yandan da NATO nun ikinci büyük ordusuna da sahip olan Türkiye NATO üyesi olan lakin AB de yer almayan Norveç ve İngiltere ile tıpkı kategoriye dahil edilmedi

İlgili kısımda ihtiyatlı bir işbirliği iletisi olarak yorumlanan şu tabirlere yer verildi

Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası nın misyon ve operasyonlarına katkıda bulunan Türkiye ile ortak çıkar alanlarında işbirliği yapmayı sürdüreceğiz Karşılıklı fayda sağlayan bir paydaşlık geliştirmeye bağlıyız Lakin bu Türkiye’nin 25 Mart 2021 tarihli AB Kurulu açıklamasına uygun olarak işbirliği yolunda ilerlemek daima tansiyonu azaltmak ve AB nin tasalarını ele almak için Türkiye’nin vereceği eşit taahhüdü gerektiriyor

Mart 2021 de AB Kurulu deklarasyonunda Doğu Akdeniz deki uyuşmazlığın ilgili tarafların diyaloguyla ele alınması ve tansiyonun düşürülmesi kaydıyla Türkiye ile müspet bir gündemin başlatılması öngörülmüştü

DOĞU AKDENİZ ELEŞTİRİSİ

Stratejik Pusula da ayrıyeten Doğu Akdeniz de yaşanan deniz yetkilendirme alanlarına dair tansiyonda AB üye ülkelerinin egemenlik haklarına dönük provokatif ve tek taraflı hareketlerden kelam edilen raporda Türkiye zımni olarak gaye alındı ve Türkiye sistemsiz göçü bir araç olarak kullanmakla suçlandı

Bununla kontaklı olarak İyi komşuluk unsuru doğrultusunda istikrarlı ve inançlı bir ortamın yanı sıra işbirliğine ve karşılıklı faydaya dayalı bir alakanın sağlanması hem AB’nin hem de Türkiye’nin çıkarınadır sözlerine yer verildi

Toygür Türkiye ye yapılan referansların metnin birinci taslak hali ile birebir olduğunu kaydediyor ve Ukrayna savaşı sonrası değiştirilmediğini bilhassa vurguluyor

Geçen yıllarda Türkiye AB bağlarına Doğu Akdeniz de yaşanan tansiyonlar damgasını vurmuştu Bu durum bu stratejik dokumana da yansımış diyor Toygür

Öte yandan Toygür e nazaran Dış ve Güvenlik siyaseti alanında işbirliği konusunda Türkiye ye NATO üyesi ve üçüncü ülke olarak yaklaşılması üyelik müzakerelerinin büsbütün durduğu son devirde Türkiye ye yönelik olarak AB nin son yıllardaki tüm dokümanlarında gözlemlenen bir durum

ANKARA NIN YANITI

Ankara ise dışlayıcı olarak nitelendirdiği bu tanımlamalar karşısında tenkitlerini Dışişleri Bakanlığı yoluyla resmi seviyede dillendirdi Öte yandan Türkiye ye atıfta bulunulan Doğu Akdeniz kısmının objektif bir lisanla yazılmadığı da belirtildi

Açıklamada Bu anlayışla hakikat istikameti göstermekten şaşarak ‘pusula’ olmaktan çıkan belgeyi ‘stratejik’ olarak görebilmek de güçtür Bu dokümanın AB’yi Doğu Akdeniz’de tahlillerin değil problemlerin modülü yapacağı ve yanlışsız stratejilere taşımayacağı aşikardır değerlendirmesi yapılırken Türkiye’nin ve Kıbrıs Türklerinin bu denizdeki haklarını yok sayan ve maksimalist deniz yetki alanı argümanları bulunan iki AB üyesi tarafından AB’ye dikte ettirildiği bu hâliyle memleketler arası hukuka teamüle ve hatta AB’nin kendi müktesebatına alışılmamış ve gerçeklikten kopuk olduğu görülmektedir biçiminde bir tenkit de dillendirildi

Oysa AB Türkiye Karma Parlamento Kurulu Eş Lideri Logadinsky 18 Mart günü yaptığı açıklamada Türkiye üzere kilit bir ülkeyi AB dış ve güvenlik siyasetinin dışında tutmak bu ve gibisi krizlerde AB’nin hareket kabiliyetini sınırlamak manasına gelmektedir demişti

Ekonomi ve Dış Siyaset Araştırmalar Merkezi EDAM yöneticisi Sinan Ülgen e nazaran metindeki bu kısım Kıbrıslı Rumlar ve Yunanistan ın baskısıyla formüle edilmiş görünüyor

Ama işin daha geneline bakmak lazım Türkiye bağlamında olumlu yahut olumsuz bir kıymetlendirme yapmak mümkün değil Bu evrak AB çapında değişen güvenlik paradigmasına işaret ediyor lakin Türkiye üzere AB üyesi olmayan fakat NATO üyesi olan ülkelere yönelik yaklaşımını açıkça muhakkak etmiyor Bizim beklentimiz ise değişen konjonktür çerçevesinde Türkiye nin kalıcı bir açılım beklentilerinin karşılanması diyor

BREXİT SONRASI PERİYODUN AVANTAJI

Ülgen e nazaran savunma ve güvenlik eksenli bu tartışmaların Brexit sonrasında yapılması da Türkiye açısından bir avantaj zira Türkiye üzere İngiltere de artık AB üyesi olmayan NATO üyesi olan ülkeler ortasında

Ayrıca Rusya nın net bir formda tehdit olarak ortaya çıkmasından sonra Avrupa güvenliğinin ABD ile rekabet içerisinde sağlanamayacağı da görülmüş oldu Yakın vakte kadar ABD den bağımsız bir Avrupa güvenlik yapılanması konuşulurken artık NATO ve ABD ile rekabet ederek değil onun yetenekleriyle daha uyumlu bir vizyon çiziliyor diye ekliyor Ülgen

Öte yandan Ukrayna krizinin akabinde Almanya Polonya ve İtalya üzere birçok AB ülkesi münferit olarak savunmaya yönelik harcama limitlerini artırdılar Almanya savaşın akabinde her yıl gayri safi yurtiçi hasılasının GSYİH yüzde 2 sinden fazlasını savunmaya ayırma taahhüdünde bulunurken yeni periyotta silahlanma için 100 milyar Euro luk özel bir fon tahsis etti İtalya ise 2021 de savunma harcamalarına 24 4 milyar Euro GSYİH nın yaklaşık yüzde 1 5 u harcarken yeni devirde bunu yüzde 2 ye çıkarmaya dönük maddeyi onayladı Varşova idaresi ise MQ 9 Reaper insansız hava araçlarından satın almak için harekete geçti

Ülgen e nazaran yeni güvenlik bağlamının AB üyesi ülkelerinin askeri yeteneklerine ne halde yansıyacağı ve bunun ne kadar kalıcı hale getirileceği önümüzdeki devirde Stratejik Pusula nın somut yansımalarını gösterecek

AB ülkelerinin askeri yeteneklerine yönelik savunma harcamalarını kalıcı formda artırmaları gerekiyor AB çerçevesinde daha kalıcı yeteneklerin oluşturulmasına odaklanılmalı diyor Ülgen

SAVAŞ GRUPLARI

Öte yandan 1999 yılında Helsinki de düzenlenen Avrupa Kurulu Zirvesi nden bu yana AB üye ülkelerinin kriz anlarında süratli karşılık verebilen tabur büyüklüğündeki savaş kümeleri battle groups kurmaları önerisi tartışılıyordu

Avrupa Birliği nin Ortak Güvenlik ve Savunma Siyaseti bağlamında kurulan toplamda 18 tane olan ve yaklaşık beş ila on beş gün içerisinde görevlendirilmeleri beklenen bu askeri koalisyonların her birinde 1500 birlik bulunacaktı Lakin halihazırda mevcut kümeler gereğince büyük kalıcı ve hareket yeteneği yüksek nitelikte değiller

Ancak Ülgen e nazaran savaş kümesi konseptleri hazırlandı fakat bular pratiğe çok yansımadı

AB bayrağı altında bu cins kümelerin kalıcı bir formda ortaya çıkması gerekiyor NATO AB işbirliğinin daha güçlenmesi ve burada da Avrupa nın NATO ya rekabet halinde değil tamamlayıcı bir savunma yeteneğinin ortaya çıkması gerekiyor On yıl öncesine oranla çok daha varlıklı bir AB NATO işbirliği ortamı kelam konusu diyor Ülgen