Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından hazırlanan rapor, üretim maliyetlerindeki artışın tarıma vurduğu darbeyi gözler önüne serdi. Rapora nazaran; çiftçi sayısı son yılların en düşük düzeyine gerilerken, sigortalı fiyatlı çalışanların yüzde 52,5’ini oluşturan 3 ana bölümdeki istihdam artışları da son bir yıl içinde gerçekleşen en düşük düzeylerde bulunuyor. 
TEPAV İstihdam İzleme Bülteni’nin 116. sayısı yayımlandı. Rapora nazaran ocak ayında sigortalı çalışan sayısı yıllık bazda yüzde 5,1 oranında (1,1 milyon) artarak, 22,2 milyon olarak gerçekleşti. SGK ocak ayı datalarına yer verilen raporda, toplam sigortalı çalışanların yüzde 71,9’unu oluşturan sigortalı fiyatlı çalışan kümesinin (4/a/sigorta işkolu) yıllık olarak yüzde 5,9 (885 bin) oranında arttığı belirtildi. Kamu bölümünde sigortalı çalışan (4/c) sayısındaki artış ise yüzde 1,6’da kaldı.
Esnaf-çiftçi kümesindeki (4/b) değişim yüzde 4,7 artış istikametinde olmakla bir arada alt sınıflarda eğilimler farklılaştı. Bu periyotta esnaf sayısında yüzde 9,1 (210 bin) artış, çiftçi sayısında ise yüzde 13,2 (75 bin) düşüş görüldü. Raporda kelam konusu sayılara ait “Çiftçi sayısında uzun müddetli düşüş eğiliminin yanı sıra, esnaf sayısında son aylardaki yüksek oranlı artışlar dikkat çekmektedir” değerlendirmesi yapıldı.
İNŞAAT KESİMİNDE SÜRATLİ GERİLEME
Toplam sigortalı fiyatlı çalışanların yüzde 27,7’sinin imalat, yüzde 15,6’sının toptan/perakende ticaret ve yüzde 9,2’sinin inşaat bölümlerinde istihdam edildiği aktarılan raporda, şu bilgiler şu bilgiler yer aldı:
“Yıllık değişimlere bakıldığında imalatta yüzde 7,4, toptan ve perakende ticaret bölümünde yüzde 3, inşaat dalında ise yüzde 0,2 artış gözlenmekle bir arada kelam konusu artışlar yılın en düşük seviyelerine işaret etmektedir. Bilhassa inşaat bölümünde Nisan 2021’den itibaren gözlenen süratli gerileme eğilimi dikkat çekmektedir. Öteki taraftan, sigortalı fiyatlı çalışanların yüzde 8,5’ini oluşturan dördüncü ana kesim olan idari ve takviye faaliyetindeki istihdam son bir yılın 9 ayında gerilerken, kasımda başlayan sonlu artış trendi aralık (yüzde 1,7) ve ocak (yüzde 1,2) aylarında devam etti.
Hizmet dalları istihdamında da artışlar nispî olarak hudutlu kaldı. İnsan sıhhati ve
sosyal hizmet faaliyetlerinde yüzde 2,8, kamu idaresi ve savunma; mecburî toplumsal güvenlikte ise yüzde 12,1 yıllık istihdam artışları gerçekleşti.
Öte yandan, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinde (yüzde 17,1), eğitim (yüzde 14,7) ve ulaştırma ve depolama (yüzde 9,9) kesimlerinde yüksek oranlı istihdam artışları devam etti.
12 BÖLÜMDE SİGORTALI ÇALIŞAN SAYISI AZALDI
89 alt kesimin 12’sinde sigortalı fiyatlı çalışan sayısında azalış görüldü. En çok daralan kesim 17 binlik istihdam kaybı ile bina ve etraf düzenleme faaliyetleri dalı oldu. Mesken hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar (14 bin), idari danışmanlık faaliyetleri (10 bin) ve bilgisayar ve şahsî konut eşyaları tamiri faaliyetleri (3 bin) de istihdamı çalışan sayısı olarak en çok daralan öteki bölümler olarak öne çıktı.
EN SÜRATLİ DARALAN SEKTÖRLER
Oransal olarak bakıldığında ise istihdam en süratli hanehalkları tarafından kendi ithalat faaliyetleri dalında (yüzde 28,5) geriledi. Bu kesimi yüzde 22,2’lik azalışla konut hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar bölümü ile yüzde 9,8’lik azalışla kiralama ve leasing faaliyetleri kesimleri takip etti. Sinema sineması ve ses kaydı yayımcılığı, suyun toplanması arıtılması ve dağıtımı ve idari danışmanlık faaliyetleri de istihdam kaybı yaşayan öbür kesimler oldu.
KADIN ÇALIŞAN SAYISI BİR EVVELKİ AYA NAZARAN AZALDI
Kadın çalışan sayısı geçen yıla nazaran yükselirken, aralık ayına nazaran azaldı. Ocak 2022’de sigortalı bayan çalışan sayısı bir yıl öncesine nazaran 490 bin artarken, aralık ayına göreyse 4,7 bin azaldı ve 5,1 milyona ulaştı. Bayan çalışanların toplam istihdam içindeki hissesi da yüzde 32,1’e yükseldi. Sigortalı fiyatlı bayan çalışan sayısında eylül ayından bu yana devam eden artış trendi son bulurken, bayan istihdamı aralık ayında ulaştığı sayı olarak en yüksek tarihi istihdam düzeyinin altına indi. Buna karşın, bayan istihdamı, istihdam hissesi olarak en yüksek tarihi seviyesine ulaştı. Bayan istihdamının en çok arttığı dal ise eğitim oldu.
İSTİHDAM SAYISI EN ÇOK İSTANBUL’RDA ARTTI
Ocak ayında altı vilayette istihdam yıllık olarak geriledi. Ocak ayı prestijiyle 15,9 milyona ulaşan
sigortalı fiyatlı çalışanların yarısının ekonomik aktivite ve nüfus yoğunluğuna bağlı olarak 5 büyük vilayette istihdam edildiği görüldü. Bu vilayetler istihdam hissesine nazaran sırasıyla; İstanbul (yüzde 27,9), Ankara (yüzde 7,8), İzmir (yüzde 6,3), Bursa (yüzde 4,8) ve Kocaeli (yüzde 3,7)’dir.
Bu devirde, çalışan sayısında en fazla artış 212 bin ile İstanbul’da yaşanmıştır. İstanbul’u 81 bin artışla Ankara, 60 bin artışla İzmir, 49 bin artışla Antalya ve 43 bin artışla Bursa takip etti. Sıralamalarda yüksek çalışan nüfusa sahip büyükşehirler birinci sıraları almakla birlikte, Antalya’nın dördüncü sırada, Mersin’in de altıncı sırada yer alması dikkat çekti. Başka taraftan, Ocak ayında Elazığ, Yozgat, Artvin, Karaman, Gümüşhane ve Tunceli’de istihdam geriledi.
EN SÜRATLİ İSTİHDAM ARTIŞI BATMAN’DA GERÇEKLEŞTİ
Ocak ayında en süratli istihdam artışı ise Batman’da gerçekleşti. Batman’ı yüzde 11 artışla
Mersin takip etti. Batman ve Mersin’in akabinde en süratli istihdam artışı yaşanan vilayetler Osmaniye (yüzde 10,8) ve Antalya (yüzde 9,8) oldu. Bitlis (yüzde 9,6) ve Van (yüzde 9,4) yüksek yıllık istihdam artışları gösteren başka vilayetler olarak öne çıktı. Bunun yanı sıra, Elazığ (yüzde 8,8),
Gümüşhane (yüzde 2,3), Artvin (yüzde 2,2), Yozgat (yüzde 1,9), Tunceli (yüzde 1,5) ve Karaman
(yüzde 0,8) istihdamı daralan altı vilayet olarak sıralandı. (EKONOMİ SERVİSİ)
