Başta Marmara Denizi olmak üzere denizlerdeki müsilaj meselesinin sebeplerinin araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi emeliyle kurulan Meclis Aratırma Komitesi, raporunu tamamladı. 400 sayfalık raporda müsilaja neden olan faktörlerin yanında denetimi ve önlenmesine ait teklifler de yer aldı.
‘EYLEM PLANI FAAL HALDE UYGULANMALI’
DHA’nın haberine nazaran müsilajın denetimi, önlenmesi ve bir daha gibisi etraf problemlerinin yaşanmaması için; kentsel, endüstriyel, ziraî ve denizcilik üzere faaliyetlerden kaynaklanan kirliliğin tespit edilmesi gerektiği; kirlilik kaynaklarının tesirinin ve kirlilik yükünün azaltılması emeliyle da eğitim ve farkındalık çalışmalarına gereksinim duyulduğu belirtilerek, şöyle denildi:
“Marmara Denizi’ndeki kirliliğinin giderilmesi emeliyle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı uyumunda Marmara Denizi Havzası’nda yer alan valilikler, mahallî idareler, ilgili kurum ve kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerin iştirakleriyle hazırlanarak 06 Haziran 2021 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan 22 unsurluk Marmara Denizi Hareket Planında belirtilen tüm hareketler birbirini tamamlar nitelikte düzenlenmiştir. Aksiyon Planının bu bütünlük dikkate alınarak aktif bir formda uygulanması, uygulamaların titizlikle takip edilmesi, denetlenmesi ve belirtilen standartlarda işletilmesi ile Marmara Denizi uygun çevresel duruma ulaşabilecektir. Hareket Planı kapsamında hazırlanan Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planında yer alan faaliyet ve alt faaliyetler, ilgili ve sorumlu kurumlar tarafından belirtilen müddetler içerisinde hassasiyetle uygulanmalıdır”
‘ATIK SU YÜKÜ AZALTILMALI’
Raporda ayrıyeten, süratli nüfus artışına bağlı olarak artan su gereksinimi, gün geçtikçe gelişen sanayi ve ziraî faaliyetlere paralel olarak ortaya çıkan çok kullanım ve oluşan kirlilik nedeniyle yaşanan meselelerin atık su idaresinin ehemmiyetini ortaya koyduğu vurgulanarak, şu sözlere yer verildi:
“Atık su idaresinde temel prensip ‘en az kirletme’ ve ‘maksimum geri kazanım’ olmalıdır. Marmara Denizi Havzası’nda bulunan atık su yükünün azaltılması gayesiyle öncelikli olarak kirliliği kaynağında tedbire prensibine dayanan pak üretim uygulamaları ile atık su debisinin ve kirlilik yükünün azaltılması sağlanmalı; oluşan atık suyun uygun arıtma prosedürleri ile arıtıldıktan sonra tekrar kullanım alternatifleri değerlendirilmeli ve bu önlemlerin alınması sonrasında oluşan atık suyun deşarjı mevzuatta belirtilen standartlara uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Arıtılmış evsel atık suların endüstride, park, bahçe ve yeşil alan sulamalarında kullanımı yaygınlaştırılmalıdır. Kullanılmış suların tekrar kullanılması hakkında yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Gri suyun tekrar kullanımı yasal düzenlemelerle teşvik edilmelidir.”
‘ATIK SULAR İLERİ BİYOLOJİK ARITMAYA TABİ TUTULMALI’
Evsel, endüstriyel, ziraî ve öteki kullanımlar sonucunda kirlenmiş atık suların deşarj edildikleri alıcı ortamın fizikî, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirmek için farklı arıtma usulleri kullanıldığı ve bu konunu su kaynaklarının korunmasında ehemmiyet arz ettiği belirtilerek, şöyle denildi:
“Bu kapsamda tüm evsel ve endüstriyel atık sular ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalı, arıtma tesislerinde su geri kazanımı sağlanmalı, Marmara Denizi’nin azot-fosfor yükünü azaltmak öncelikli önlem olmalıdır. Mevcut durum ve modelleme çalışmaları dikkate alınarak yapılan önceliklendirmeler doğrultusunda planlı ve kademeli biçimde arıtmalar yapılmalı ve revize edilmelidir. Marmara Denizi’nin ekolojik düzeyini korumak için besin yükü azaltımı muhtaçlığı dikkate alındığında her iki kaynağın (noktasal ve yayılı) olabilecek en aktif düzeyde denetimi gerekmekte olup, bölgede bulunan mevcut atık su arıtma tesislerinin tamamının ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülmesi gerekmektedir. Marmara Denizi alt akıntısının arıtılmamış ve/veya kâfi arıtılmamış atık sular için seyrelme ve Karadeniz’e taşınması için bir konveyör olarak kullanılması prensibinden vazgeçilerek, fizikî ve biyolojik evsel atık su arıtma tesislerinin acilen ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülmesi sağlanmalıdır.”
TARIMSAL KAYNAKLI KİRLİLİĞİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK TEDBİRLER
Raporda, ziraî kaynaklı kirliliğin önlenmesiyle ilgili de, şu tabirlere yer verildi:
“Marmara Denizi’nde müsilaj oluşumunda en kıymetli faktör sudaki besin unsurları (azot, fosfor) oranının artmasıdır. Bitkisel üretim maksadıyla bitkinin gereksiniminden fazla verilen kimyasal gübreler ve hayvancılık işletmelerinde uygun depolanmayan hayvansal dışkılar ve silaj suları içerisinde bulunan besin unsurları yüzey akışı ile yer üstü sularına, sızma yolu ile yer altı sularına karışarak kirlilik oluşturmaktadır. Ziraî faaliyetler gerçekleştirilirken alınması gereken ve Yeterli Tarım Uygulamaları Kodunda da yer alan önlemlere uyulmasının ziraî kaynaklı kirliliği kıymetli ölçüde azaltacağı kıymetlendirilmektedir. Havza bazında pestisit, gübre ve öbür kimyasal bileşiklerin kullanımının denetim altına alınması, bu tıp kimyasalların kullanılması, üretilmesi, taşınması ve depolanması sırasında atıkların etrafa bırakılmasının önlenmesi istikametinde sıkı önlemler alınmalı, havza içerisinde organik gübre kullanımı teşvik edilmelidir. Zirai faaliyetlerde arazi idaresi, gübreleme idaresi teknikleri ile birlikte damla sulama sistemlerine geçilerek ziraî gübre kullanımı kaynaklı kirleticilerin akarsulara geçişi sonlandırılmalıdır. Marmara Denizi’ndeki müsilaj sorunu ve ziraî kirliliği önlemeye yönelik önlemler konusunda kamuoyu farkındalığı ve çiftçilerimizin bilinçlendirilmesi maksadıyla kamu spotları hazırlanarak lokal ve ulusal kanallarda yayınlanması sağlanmalıdır.”
KOMİSYON LİDERİ DEMİR: ASIL KİRLETENLER İNSANLAR
Müsilaj Araştırma Kurulu Lideri ve AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Demir, müsilaja neden olan üç tane temel etken olduğunu belirterek, “Bir tanesi global ısınma nedeniyle suyun ısınması. İkincisi Marmara Denizi’nin jeolojik yapısı nedeniyle sakin bir suya sahip olması. Üçüncüsü Marmara Denizi’ni asıl kirletenler insan odaklı. Bunlara baktığımızda en çok kirleticiler kentsel atıklar. Gemilerin bıraktığı balast suları var, makus tarım uygulamaları münasebetiyle gübreleme ve onun artıklarının denize ulaşması fakat bunların hepsinin içerisinde asıl kirleticiler insan odaklı kirleticiler” dedi.
Marmara Denizi’nin etrafında 5’i büyük kent olmak üzere 7 vilayet olduğunu ve biyolojik arıtma olmadan bu vilayetlerden Marmara Denizi’ne su verilmemesi gerektiğini kaydeden Demir, “Marmara’ya 7,5 milyon metreküp atık su veriliyor. Bunun yüzde 76’sı İstanbul odaklı. Her ne değerine olursa olsun artık İstanbul’un ileri biyolojik arıtma tesislerinden geçmeden Marmara Denizi’ne su vermemesi lazım. Cumhurbaşkanımızın talimatıyla yasal çalışmaların alt yapısına başlandı. Amacımız, Marmara Denizi’ne artık suların verilmemesi” diye konuştu. (HABER MERKEZİ)
