Rusya ile görüşmeleri sürdüren Ukrayna hükümeti, muhtemel bir barış muahedesinin garantörleri ortasında Türkiye’yi de görmek istediklerini açıkladı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba, Lviv’de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı görüşmenin akabinde, “Daha savaş başlamadan evvel Ukrayna-Türkiye ve Almanya’nın iştirakiyle tepe toplantısının düzenlenmesi konusunda bir inisiyatif ortaya konuldu. Münasebetiyle bu inisiyatifi genişleterek Türkiye’yi de güvenlik garantörü olarak almak istediğimiz ülkeler ortasında görüyoruz” dedi.
Çavuşoğlu da ortak basın toplantısında, Ukrayna’nın, Türkiye’nin mümkün bir muahedenin güvenlik boyutunun garantörleri ortasında yer almasını teklif ettiğini ve Rusya’nın buna itirazı bulunmadığını söyledi. Çavuşoğlu, Ukrayna’nın, Türkiye’yi mümkün bir mutabakatın güvenlik boyutunun garantörleri ortasında teklif ettiğini ve Rusya’nın buna itirazı bulunmadığını söyledi. İngiltere, ABD ve Türkiye’nin garantör ülke olacağına ait haberler, mümkün ateşkes ve Putin-Zelenski görüşmesine ait soru üzerine Çavuşoğlu, “Kolektif Güvenlik Mutabakatı konusunda Ukrayna’nın bir teklifi oldu: P5+Türkiye ve Almanya. Dün Moskova’da yaptığım temaslarda Rusya Federasyonu’nun buna bir itirazının olmadığı, bu türlü bir teklifi kabul edebileceklerini gördüm” dedi.
İki bakanın öne çıkan açıklamaları şöyle:
Çavuşoğlu, Kuleba ile görüşmesinin akabinde düzenledikleri ortak basın toplantısında mevkidaşına bu sıkıntı günlerde kendisine vakit ayırdığı için teşekkür ederek, “8 Ekim’de stratejik planlama toplantımızı burada Lviv’de yapmıştık. Bilhassa bu güç günlerde Lviv’e gelerek stratejik ortağımız Ukrayna’ya olan takviyemizi burada göstermek istedik” dedi.
24 Şubat’tan bu yana savaşın devam ettiğini ve binlerce sivilin hayatını kaybettiğini hatırlatan Çavuşoğlu, 3 milyonu aşkın suçsuz insanın ülkesini terk etmek zorunda kaldığını ve Polonya’dan Lviv’e gelirken yol üstünde ve bilhassa kapılarda insanların beklediğini ve ülkesini terk ettiğini gördüklerini ve üzüldüklerini söyledi.
Çavuşoğlu, bu savaşın bir an önce sona ermesi gerektiğini vurgulayarak, akan kanın ve gözyaşının durdurulması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti: “Biz birinci günden bugüne kadar bu istikamette uğraşlarımızı ağırlaştırarak devam ediyoruz. Bu fikirle dostum Kuleba ile Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’u Antalya’da bir ortaya getirdik. O toplantıda yapan yaklaşımından ötürü Kuleba’ya teşekkür etmek istiyorum.
Bir taraftan Belarus müzakereleri devam ederken biz de barışın tesisi için eforlarımızı devam ettiriyoruz, o nedenle dün Moskova’daydım. Moskova’da gündeme gelen bahisler ve edindiğimiz izlenimler hakkında Kuleba’ya bugün bilgi verdim. Cumhurbaşkanımız Erdoğan da dün Lider Zelenskiy ile telefonda görüştü ve bugün de Rusya Devlet Lideri Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirecek.”
“Ukrayna’nın ve Ukrayna halkının bu savaş karşısında ortaya koyduğu çabayı tüm dünya görüyor” sözlerini kullanan Bakan Çavuşoğlu, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve egemenliğine dayanaklarının tam olduğunu ve Ukrayna’ya verdikleri dayanağın, Türkiye’nin unsurlu siyasetinin ve müttefikliğinin, stratejik paydaşlığın doğal sonucu olduğunu aktardı.
Çavuşoğlu, bilhassa insani alanlardaki yardımlarının devam edeceğini, Türkiye’nin başından beri bu süreçte unsurlu tavır sergilediğini söyledi. Her iki ülkeyle diyaloğu olan bir ülke olarak, savaşın durdurulması için samimi eforlar sarf ettiklerini belirten Çavuşoğlu, şöyle devam etti: “Bu güç devirde vatandaşlarımızın tahliyesini gerçekleştirdik büyük ölçüde, Ukrayna idaresinden çok dayanak gördük. Dostum Kuleba ve Ukrayna idaresine çok teşekkür ediyorum. Ayrıyeten Kırım Tatar soydaşlarımıza ve sıkıntı durumda olan Ukraynalı dostlarımıza kapılarımızı açık tuttuk. Ülkemize gelen Ukraynalılara da en âlâ halde mesken sahipliği yapmaya çalışıyoruz.”
Çavuşoğlu, Ukrayna’daki Kırım Tatar Uyum Merkezini de ziyaret edeceklerini belirterek, Mariupol bölgesinde çatışmaların devam ettiği için orada yaşayan Türk vatandaşları ve saf sivillerin ayırt etmeksizin tahliyesinin yapılmasının aciliyet olduğunu söyledi. “Temennimiz, evvel Mariupol’da acil bir insani ateşkesin sağlanması sonra da tüm Ukrayna’da savaşın sona ermesi ve ateşkesin kalıcı bir formda tesis edilmesi, muahede ve barış yolunda diplomasiye fırsat verilmesi” değerlendirmesinde bulunan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Kuleba ve Lavrov’u bir defa daha Antalya’da bir ortaya getirmekten memnun olacağız bu gayretlerimiz doğrultusunda. En kısa vakitte artık başkanlar seviyesinde bir buluşmanın yerinin de hazırlanması gerekiyor. Önderler seviyesindeki toplantıya da mesken sahipliği yapmak istediğimizi daha evvel belirtmiştik. Bu iki ziyaretin sonucunda olağan savaşlarla ilgili kesin bir şey söylemek güç olur lakin ateşkes umudumuz biraz daha artmıştır.”
‘KOLEKTİF GÜVENLİK MUTABAKATI KONUSUNDA UKRAYNA’NIN BİR TEKLİFİ OLDU’
Bakan Çavuşoğlu, Ukrayna’nın, Türkiye’yi muhtemel bir mutabakatın güvenlik boyutunun garantörleri ortasında teklif ettiğini ve Rusya’nın buna itirazı bulunmadığını söyledi. İngiltere, ABD ve Türkiye’nin garantör ülke olacağına ait haberler, muhtemel ateşkes ve Putin-Zelenski görüşmesine ait soru üzerine Çavuşoğlu, “Kolektif Güvenlik Muahedesi konusunda Ukrayna’nın bir teklifi oldu: P5+Türkiye ve Almanya. Dün Moskova’da yaptığım temaslarda Rusya Federasyonu’nun buna bir itirazının olmadığı, bu türlü bir teklifi kabul edebileceklerini gördüm” tabirini kullandı
Çavuşoğlu, kıymetli konunun her iki devletin, hükümetin ve halkın kabul edebileceği bir mutabakata varılması olduğunu vurgulayarak, “Yakınlaşma olduğunu gördüğümüz bahislerde bir mutabakat tabanı olursa iki başkanın bir ortaya gelme mümkünlüğü var” dedi.
Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy’nin Türkiye’de Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile bir ortaya gelmek istediğini söylediğini hatırlatan Çavuşoğlu, bu türlü bir toplantıya mesken sahipliği yapmak istediklerini söyledi. Çavuşoğlu, Moskova’daki temaslarında Mariupol’de tahliye koridorlarının açılmasının ele alınıp alınmadığı ve Putin-Zelenskiy görüşmesine ait tarihin sorulması üzerine Çavuşoğlu, “Görüşmenin ne vakit olacağına dair bir iddiada bulunmak sıkıntı. Zira iki önderin de buna hazır olması lazım. Bu tabanın de hazırlanması gerekiyor. Tarihi de onlar belirleyecek” karşılığını verdi.
Mariupol’de en az 24 saatlik bir insani ateşkes ve koridorun açılması teklifinin Antalya’daki üçlü toplantıda Kuleba’dan geldiğini ve kendisinin bu teklifi güçlü biçimde desteklediğini hatırlatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti: “Maalesef bugüne kadar bunu başaramadık. Çatışmalar devam ediyor ve on binlerce sivil kenti terk edemedi. Biz her iki tarafla da temas halindeyiz. Rus tarafı kendilerinin insanları çıkarmak istediğini, Ukrayna’nın engellediğini söylüyor. Ukrayna da buna hazır olduğunu, Rusya’nın engellediğini söylüyor. Biz de şöyle bir teklifte bulunduk. ‘Burada milletlerarası kuruluşlar, Kızılhaç Örgütü, BM İnsani Örgütü olan OCHA ve de Türk Kızılayı gözlemci olsun, 24 saatlik ateşkes olsun, koridor açılsın, bunun işleyip işlemediğini de insani kuruluşlar gözlemlesin’ dedik.”
Çavuşoğlu, Türk vatandaşları ve başka ülke vatandaşlarının tahliyesi sürecinde güç bölgeler olduğunu belirterek, bu hususta Ukrayna tarafından çok büyük takviye gördüklerini söyledi.
Bakan Çavuşoğlu, “Bu dayanaklarla yaklaşık 15 bin 200 vatandaşımızı tahliye ettik. Şu anda Mariupol bölgesinde de 100’den fazla vatandaşımız bulunuyor” dedi.
Kuleba ile bugünkü görüşmesinde Mariupol konusunun gündeme gelip gelmediğine ait soruya da Çavuşoğlu, dün Rus mevkidaşı Lavrov ve bugün Kuleba ile görüşmesinde bu mevzuyu ele aldıklarını, Kuleba’nın bu bahiste iş birliğine hazır olduğunu söz ettiğini aktardı.
Türkiye’nin Ukrayna için askeri yardım sağlayıp sağlamadığı ve silahlı insansız hava aracı (SİHA) “Bayraktar TB2”ye ait soruyu da Çavuşoğlu, şöyle yanıtladı: “Biz bu mevzularda bilhassa bu savaş konusunda son derece unsurlu bir tavır sergiliyoruz. Doğruya gerçek, yanlışa yanlış, siyaha siyah, beyaz beyaz diyoruz. Bahsettiğiniz Bayraktar SİHA’ları Ukrayna tarafından Türkiye’deki bir şirketimizden satın alınan eserler.”
Çavuşoğlu, Türkiye olarak güç vakitlerde başından beri Ukrayna’nın yanında olduklarını ve olmaya da devam edeceklerini söyledi.
Kuleba’nın, Ukraynalıların Bayraktar TB2 SİHA’ları için müzik bestelediğini söylemesi üzerine Çavuşoğlu, Bayraktar TB2 SİHA’larının Ukrayna’da çok tanınan olduğunu ve bununla ilgili müzik ve kliplerinin tüm dünyanın izlediğine şahit olduklarını lisana getirdi. (AA)
